1.3 Қарасай ауданының электр энергиясымен қамтамасыз ету сұлбаларын және кернеуді таңдау

Орталықтандырылған электр энергиямен қамтамасыз ету жүйесі өзіне үш типті торап кіргізеді: қоректендіргіш тораптар, 35 – 110 кВ электрберіліс желілерінен тұратын; 1 кВ жоғары таратушы тораптар, 35 – 6 кВ кернеу желілерді қосатын және 1 кВ төмен таратушы тораптардан тұратын өзіне 0,38 кВ желіні қосады.

Электр энергиямен қамтамасыз ету схемаларын таңдау номиналды кернеу тораптарын, олардың конфигурациясын, әр түрлі кернеулі трансформаторлық қосалқы стансаны, таратушы қорек көздері сұлбаларын таңдаудан тұрады.

Электр схема тораптарының конфигурациясы көптеген факторларға байланысты, соның ішінде электр жүктемесін ауыстыру саны және тұтынушыны электр энергиямен қамтамасыз ету сенімділік категориясы, энергожүйе қосалқы станса ауыстыру санына.

Тораптардың конфигурация мен параметрі келесі дамуда айтарлықтай өзгеріске ұшырамауын қарастыру керек.

Тандалған тораптар жүктеме өзгергенде әр түрлі режимдерге дайын болу керек.

1.3.1 Электр энергиямен қамтамасыз ету сұлбалар нұсқаларын тандау

Таратушы және қоректену тораптар сәйкестігі белгіленеді.

Нұсқа I – 110/10 кВ екі шынжырлы радиалды электр беріліс желілері;

Нұсқа I – II – 35/10 кВ кВ екі шынжырлы радиалды электр беріліс желілері;

Кернеудің суммалануының ауып кету ықтималдылығы берілген қорек кернеуі денгейінен барлық буындардың берілісі трансформаторлардағы қабылданған бақылау режимі арқылы анықталады 

Шиналардағы 35 және 110 кВ қорек көзіне қарсы кернеу бақылауы орындалады: максимум жүктемеде U_C=1.05U_Н,

25 %-да жүктемелерде U_C=U_Н.

Жіберілетін суммарлық кернеу жоғалту [10] байланысты анықталады,

қорек көзіндегі кернеуді бақылау заның біле отыра және РПН 8% трансформаторларында кернеуді бақылауда болжама шектеу қою және тұтынушыда кернеудің жіберілетін ауып кету шамасына қарап, деректер 1.3 кестеге енгізіледі

Кесте 1.3 Ауыл шаруашылық ауданында тұтынушылардың қорек кезінде 110 35 кВ шиналардан кернеудің ауытқуы

Қондырғылар элементі	Кернеудің ауытқуы
	Алыстау орналасқан ТП		Жақынырақ орналасқан ТП
	жүктемеде %
	100	25	100	25
1. 110 35 кВ шиналары	+5	0	+5	0
2.Кернеуі 110 35 кВ тораптар	-4	-1,0	-4	-1,0
3. Трансформатор 110 35/10 кВ Үстемемен	+5	+5	+5	+5
Шығындар	-4	-1	-4	-1
4. Кернеуі 10 кВ тораптар	-3	-0,75	0	0
5. Трансформатор 10/0,4 кВ үстемемен	+2,5	+2,5	+2,5	+2,5
6. Кернеуі 0,4 кВ тораптар	-2,5	0	-5,5	0
	-5	+3,75	-5	+4,5

Ауданның жүктеме артып кету орталығы анықталады.

Шаруашылық аудандардын есептік жүктеме анализдеріне қарап, жүктеме артып кету орталығы Курамыс, Акжар, Рахат, Карагайлы ауылдары, Таусамалы қаласы ретінде санау керек, осы жағдайда Таусамалы қалғандарына қарағанда энерго жүйе орталығына ең жақыны 5км ара қашықтықта.

Қорек тораптың кернеу шығынының болжама мәні 1.3 кестеге қарап анықталады U_П=4%.

Таратушы торапта кернеудің жіберілетін шығыны 10 кВ және 0,4 кВ құрайды U_р=5,5%.

1000 В жоғары таратушы торапқа келтірілген токтың тығыздығына үйлесімді мәнді тандаймыз.

Жүктемедегі серпінділіктің өсу коэффициенті анықталады. Технико-экономикалық есептеулерге арналған әдістемелік нұсқауларда электр тораптарының схемалары мен параметрлерін тандағанда жүктеменің өсу коэффициентін келесі жақындатылған формуламен анықтауға ұсынылады:

_т= (1.6)

мұндағы S₁ – тораптардың бірінші эксплуатация жылының есептік қуаты, бесінші жылғы есептік қуатқа қатыстырылған S_Р, кВА ;

S_t – бес эксплуатации жылдың шегіндегі жоғарғы есептік қуат қатыстырылған S_Р, кВА;

S₁=0,5; S_t=1,0; _t=0.86 жағдайында.

Кернеуі 110/10 кВ келтірілген тоқ тығыздығы оптималды мәнімен сәйкес келу, [12] j_пр=0,76 байланысты.

1000 В жоғары таратушы тораптың экономикалық радиусын анықтаймыз.

R_Э=, (1.7)

Сондағы U_Р – таратушы тораптың сызықтық кернеуі, кВ;

k_Р – жолдың қисықсызықтығын ескеретін коэффициент;

_Р – желі кедергісінің параметрін ескеретін коэффициент және cos , _Р=1,0 [12].

R_Э==12 км

Аудандық мәні бар қосалқы стансалардың саны анықталады мәліметтерге байланысты [10], [12].

N=P_РЗ , (1.8)

Сондағы Р_РЗ – Ауданның перспективалы есептік жүктемесі, кВт;

Р_ОР – Ауыл шаруашылық жүктемесінің тығыздығы, кВт/км²;

Х_Р, Ш_Р, Ф_Р –кернеулер, жүктеменің серпінділік бекеті, энергия шығыны, экономикалық көрсеткіші сәйкестігімен анықталатын параметрлер. Мына формуламен анықталады: [12]

Р_ОР=, (1.9)

сондағы S_Р – Ауданның көлемі, км².

Р_ОР==2,69 кВт/км²

N=9860=3.94

Аудандық төмендетуші қосалқы станса орналасу орнын анықтаймыз.Бұл мақсат үшін аудан картасында радиус айналымын R_Э сызамыз. Осы ауқым зонасында максималды елдімекендер және ауқымның дәл ортасында максималды жүктемелі елдімекен пункті болуын қарастырамыз.

Экономикалық ауқымның шегіндегі елдімекен пунктерін электрмен қамтамасыз ету таратушы тораптар конфигурациясын белгілейміз. Есепке алатын жағдай, электрленуші аудан қазіргі заманға сай дамыған ауыл шаруашылық өндірісі бар электрмен қамтуда сенімділігі бірінші және екінші категориялы тұтынушылар орналасуын. Қорек желілері 110-35кВ тандалған нұсқалардан екі шынжырлыны тандаймыз.