19. Τι είναι οι ιδιωματισμοί και τι οι ιδιωτισμοί; Αναφέρατε παραδείγματα.

Είναι καλό να γίνεται διάκριση ανάμεσα στο ιδιωματισμός και στο ιδιωτισμός.

Ιδιωτισμός σημαίνει τη λέξη, την έκφραση ή τη σύνταξη που ανήκει η αναφέρεται σε γλωσσικό ιδίωμα, δηλαδή σε τοπική παραλλαγή. Είναι ο ιδιαίτερος φραστικός τρόπος, δηλαδή ο τύπος μιας λέξης, μια έκφραση ή και το ύφος του λόγου, διαφέρουν σε κάθε γλώσσα, σε κάθε ομιλία ανθρώπων από διαφορετικό επάγγελμα. Στους ιδιωματισμούς δεν υπάρχει ακριβής και ισοδύναμη ερμηνεία σε άλλη γλώσσα ή σε άλλη διάλεκτο. Λέμε π.χ. "βρέχει με το τουλούμι", δηλ. βρέχει πάρα πολύ, ή "θα φας ξύλο", δηλ. θα σε χτυπήσω.

Ιδιωματισμός είναι κάθε γλωσσικό στοιχείο (φωνητικό, γραμματικό, συντακτικό, λεξιλογικό) που αναφέρεται σε γλωσσικό ιδίωμα ή διάλεκτο της Ελληνικής. Π.χ. με δίνει (συντακτικός ιδιωματισμός των βορείων ιδιωμάτων της Ελληνικής) αντί του κοινού «μου δίνει». Κένωσε στο πιάτο, «άδειασε, σερβίρισε, βάλε στο πιάτο» (λεξιλογικός ιδιωματισμός). Πιδί (= παιδί, φωνητικός ιδιωματισμός) κ.ο.κ.

Αντίθετα, ιδιωτισμός είναι κάθε λεξιλογική φράση της κοινής Ελληνικής που αποτελεί ιδιαίτερη έκφραση με μεταφορική συνήθως σημασία. Π.χ. το ’βαλε στα πόδια, τα τσουγκρίσαμε, πήρε επάνω του, τρώει ξύλο κ.τ.ό.

Η παρεμβολή ιδιωματισμών προσφέρει στην έκφραση δύναμη και γνησιότητα. Οι ιδιωτισμοί, π.χ. της γαλλικής και της αγγλικής γλώσσας, λέγονται αντίστοιχα γαλλισμός και αγγλισμός.

20.Υφολογικά γνωρίσματα του προφορικού λόγου.

Ο προφορικός λόγος είναι γενικά αυθόρµητος και ικανοποιεί πιο τρέχουσες ανάγκες της καθηµερινής ζωής, συχνά "δε φορά τα καλά του" και ευδοκιµεί σε περιβάλλον οικειότητας µεταξύ των συνοµιλητών, ενώ ο γραπτός λόγος τις περισσότερες φορές είναι δίαυλος συµβατικής ή επίσηµης επικοινωνίας.

Στην προφορική επικοινωνία οι συνοµιλητές βρίσκονται σε προσωπική επαφή και έχουν στη διάθεσή τους, εκτός από τα κατεξοχήν γλωσσικά µέσα, και κάποιες εξωγλωσσικές εκδηλώσεις, όπως οι χειρονοµίες ή η έκφραση του προσώπου, καθώς και παραγλωσσικά στοιχεία όπως ο επιτονισµός, η ταχύτητα εκφοράς του λόγου, η ένταση της φωνής κλπ. Aυτά τα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά κανάλια που λειτουργούν στην προφορική επικοινωνία, δραµατοποιούν τον εκφερόµενο λόγο, αποκαλύπτουν τη στάση του οµιλητή απέναντι στο περιεχόµενο του εκφωνήµατός του και συσχετίζουν τα εκφωνήµατα. O παραγόµενος λόγος µπορεί να είναι υπαινικτικός και αποσπασµατικός, χωρίς αυτό να θεωρείται αναγκαστικά µειονέκτηµα, εφόσον οι ακροατές µπορούν να αποκαταστήσουν από το γενικό επικοινωνιακό πλαίσιο την πληροφορία που δεν δηλώνεται ρητά από τα παραγλωσσικά ή εξωγλωσσικά στοιχεία, ενώ διατηρούν το δικαίωµα ––τουλάχιστον θεωρητικά–– να ζητήσουν συµπληρωµατική πληροφορία.

Ο προφορικός λόγος, σε αντίθεση µε τον γραπτό, παρουσιάζει πολλές ελλειπτικές προτάσεις, διακοπές, επιφωνήµατα, ακόµη και παραβιάσεις των γραµµατικών κανόνων. Συνήθως το λεξιλόγιο του προφορικού λόγου χαρακτηρίζεται από πιο οικείο ύφος σε σχέση µε το πιο ουδέτερο ή πιο τυπικό ύφος του γραπτού λόγου.

Ο προφορικός λόγος: α) περιλαµβάνει πολλές συντακτικά ατελείς προτάσεις ή ακολουθίες ανολοκλήρωτων φράσεων, π.χ. κυρία Α., θα'θελα / εεσείς τη γνώµη σας, β)χρησιµοποιεί ευρύτατα την παράταξη και την ασύνδετη συµπαράθεση προτάσεων, γ)προτιµά την ενεργητική σύνταξη, δ) βρίθει από επαναλήψεις, π.χ. Εντάξει! Όχι καταλαβαίνω ε καταλαβαίνω τη συγκίνησή σας, ε) χαρακτηρίζεται από αφθονία λέξεων ασαφούς ή γενικευτικής σηµασίας, π.χ. κάποια, κάτι, πολύ, διάφορα κλπ., στ)είναι διάσπαρτος από πραγµατολογικά µόρια, π.χ. λίγο, έτσι, που λένε, αα κλπ.