Пытанні і заданні:

1. Растулмачце паняцці «рэвалюцыя» і «рэформа». Чым яны адрозніваюцца?

2. Што такое «паліцэйскі сацыялізм»? Якое дачыненне гэта з`ява мела да Беларусі?

3. Чаму рэвалюцыя 1905 – 1907 гг. характэрызуецца як буржуазна–дэмакратычная? Якія пытанні яна павінна была вырашыць.?

4. Назавіце і ахарактэрызуйце асаблівасці рэвалюцыйных падзей на Беларусі.

5. Складзіце храналагічную табліцу падзей рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. на Беларусі.

6. Чаму байкот выбараў ў І Дзяржаўную думу левымі партыямі Беларусі не дасягнуў мэты?

7. Якія партыі і чаму перемаглі ў Беларусі на выбарах у Дзяржаўную Думу? Ахарактэрызуйце іх пазіцыі у Думе.

8. Вызначце і ахарактэрызуйце этапы працэсу арганізацыйнага і ідэйнага афармлення беларускага нацыянальна–дэмакратычнага руху.

9. Якія змены адбыліся ў Расійскай імперыі ў выніку рэвалюцыі 1905 – 1907 гг.? Як гэта адбілася на Беларусі?

Тема 14. Сацыяльна–эканамічнае і палітычнае развіццё Беларусі ў пачатку хх ст.

1. Эканамічнае развіццё:

а) характар, структура і новыя з’явы ў прамысловасці Беларусі;

б) эканамічныя і сацыяльныя працэсы ў беларускай вёсцы, аграрная реформа П.А. Сталыпіна ў Беларусі.

2. Палітыка ўраду і грамадска–палітычны рух:

а) палітычная сістэма пасля 3 чэрвеня 1907 г. і асаблівасці яе праяў у Беларусі.

б) змская реэформа ў Заходніх губерніях: прычыны, мэты, змест, значэнне.

в) гамадска–палітычны рух на Беларусі ў 1907 – 1914 гг.

Літаратура:

1. Абезгауз З. Е. Рабочий класс Белоруссии в начале ХХ в. (1900 – 1913). Мн.: «Наука и техника», 1977.

2. Аграрный вопрос в России в начале XX столетия: Обзор / В. С. Коновалов. М.: ИНИОН РАН, 1996. (Отечественная история)

3. Адамович А. Большевизм в революционном движении Белоруссии: Введ. в историю большевизма в Белоруссии. Мюнхен, 1956. (Исслед. и материалы. Сер. 1; Вып. 25)

4. Адамович А. Очерки истории большевизма в Белоруссии. Мюнхен, 1954.

5. Адамовіч А. «Як дух змаганьня Беларусі»: Да 100–х угодкаў нараджэньня І. Луцкевіча. Нью Ёрк: Выд. газ. «Беларус», 1983.

6. Анисин Ю. В. Национальные проблемы России в программах и тактике партий революционно–демократического лагеря. М.: Прометей, 1991.

7. Аронсон Г. Я. В борьбе за гражданские и национальные права (Общественные течения в русском еврействе). // Книга о русском еврействе от 1860–х годов до революции 1917 г. Иерусалим, «Гешарим»; Москва, РПО «Мосты»; Мн ООО «Мет», 2002. С. 211 – 238.

8. Артамонова Н. Я. Партия большевиков – преемница опыта традиций российской революционной демократии (1883 – 1903). М.: МГПИ, 1990.

9. Бараноускi Л. С. Дэмаграфiчная характарыстыка рабочых Гомельскiх майстэрань Лiбава–Роменскай чыгункi (кан. XIX – пач. ХХ ст. ст.). // Весцi АН БССР. Серыя грамацкіх навук. 1973. № 4.

10. Бараноўскi Л. С. Заработная плата i сямейны бюджэт чыгуначнiкаў Беларусi канца XIX – пачатку ХХ ст. // Весцi АН БССР. Серыя грамацкіх навук. 1975. № 6.

11. Барок А. Палітычныя партыі і арганізацыі Беларусі ў пачатку ХХ ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 1998. № 1.

12. Барыс А. Палітычныя партыі і арганізацыі на Беларусі ў першай палове ХХ ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 1998. № 1. С. 26–30.

13. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Из истории крайне правых монархических партий России на территории Беларуси (1905–1917 гг.) // Веснік Магілёўскага дзяржаўнага універсітэта імя А.А.Куляшова. 2000. № 1. С. 60–68.

14. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Консервативно–монархическая оппозиция на Беларуси в 1907–1917 гг. // Веснік Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А.А.Куляшова. 2001. № 1. С. 29–39.

15. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Русские и белорусские монархисты в начале XX века: Монография. Могилев: МГУ, 2003.

16. Бригадин П. И. Эсеры в Беларуси (конец XIX в. – февраль 1917 г.). Мн., 1994.

17. Бунд в Беларуси, 1897 – 1921: Док. и материалы / Составитель Э. М. Савицкий. Мн.: БелНИИДАД, 1997.

18. Бусько В. Н., Якимченко С. И. Экономическая мысль Беларуси в начале XX века (1900 г. – февраль 1917 г.) / [под научной редакцией П. Г. Никитенко]. Мн.: Право и экономика, 2006.

19. Вараб’еў А. А. Эсеры горада Магілева і Магілеўскай губерніі ў міжрэвалюцыйны перыяд (чэрвень 1907 – люты 1917 гг.) // Старонкі гісторыі Магілева. Магілеў, 1997. С. 141–143.

20. Вараб’еў А. А. Эсэры беларускіх губерняў і скліканне Усерасійскага станоўчага сходу. // Веснік МДУ імя А.А. Куляшова. 2001. № 4. С. 43–47.

21. Вернигоров В. И. Политические партии и общественные движения в России и Беларуси: вторая половина XIX – первая треть XX века: Пособие для студентов. Мн.: ООО «Амалфея», 2001.

22. Вернигоров В. И. Политические партии и общественные движения в России и Беларуси: вторая половина XIX – первая треть XX века: Пособие для студентов. 2–е изд. Мн.: Амалфея, 2003.

23. Воробьев А. А. Деятельность эсеровских организаций на территори Беларуси весной–летом 1917 г. // Веснік Магілёўскага дзяржаўнага універсітэта імя А.А.Куляшова. 2000. № 4. С. 23–33.

24. Воробьев А. А. Национальные еврейские организации на выборах во Всероссийское Учредительное собрание в Могилевской губернии // Евреи Беларуси. История и культура. Мн., 2000. Вып. 5. С. 76–78.

25. Деятельность эсеровских организаций на территории Беларуси в 1902–1917 годах: методические рекомендации к спецкурсу [для студентов]. / Составители: А. А. Воробьев, В. Н. Афанасьев. Могилев: МгГУ, 2006.

26. Дуж–Душэўскі К. Аб развіцці гаспадаркі Беларусі ў пачатку XX ст. // Спадчына. 1998. № 4.

27. Забавский М. Выборы в ІІІ Думу // Весці НАН БССР. Серыя гуманітарных навук. 1987. № 5.

28. Забаўскі М. В. Сацыял–дэмакратычныя і народніцкія партыі і групоўкі на выбарах у III Дзяржаўную Думу Расіі (1907 г.) // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 1999. № 2. С. 111–118.

29. Забаўскі М. М. Аграрнае пытанне ў Рассійскай Дзяржаўнай Думе ІІІ склікання і пазіцыі дэпутатаў ад Беларусі (1906–1917) // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 1998. № 1. С. 59–70.

30. Забаўскі М. М. Адносіны БСГ да выбараў і дзейнасці І і ІІ Дзяржаўных Дум у 1906–1907 гг. // Беларусь. 2000. № 1. С. 112–117.

31. Забаўскі М. М. Грамадска–палітычная барацьба ў Беларусі ў час выбараў у ІІ Дзяржаўную Думу Рассіі // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 1998. № 2. С. 69–77.

32. Забаўскі М. М. Ліберальныя партыі і групоўкі ў Беларусі на выбарах у ІІІ Дзяржаўную Думу Рассіі (1907 г.) // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 1999. № 1. с. 60–66.

33. Забаўскі М. М. Нацыянальнае пытанне і палітычныя пазіцыі дэпутатаў ад Беларусі ў ІІІ Дзяржаўнай Думе Рассіі (1907 – 1912 гг.) // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 1998. № 2. с. 97–104.

34. Забаўскі М. М. Нацыянальна–рэлігійная палітыка царызма, урадавых партый і арганізацый на Беларусі (канец ХІХ – 1917 г.) // Культурна–нацыянальныя працэссы на Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. Мн., 1998. С. 125–144.

35. Забаўскі М. М. Палітычны рух у Беларусі ў час выбараў у І Расійскую Думу (студзень – красавік 1906 г.) // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 1999. № 3. С. 103–110.

36. Забаўскі М. М. Палітычныя пазіцыі дэпутатаў ад Беларусі ў ІІ Дзяржаўнай Думе // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 2000. № 1. С. 68–75.

37. Забаўскі М. М. Палітычныя пазіцыі дэпутатаў ад Беларускіх губерняў у IV Дзяржаўнай Думе Расіі // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 1998. № 3. с. 74–80.

38. Забаўскі М. М. Прадстаўніцтва ад Беларусі у Дзяржаўнай думе Расіі (1906–1917 гг.). Мн.: БДПУ ім. М. Танка, 1998.

39. Забаўскі М. М. Расійская Дзяржаўная дума ў грамадска–палітычным жыцці Беларусі (1906–1917 гг.). Мн.: БДПУ імя М. Танка, 1999.

40. Забаўскі М. М., Рацько А. Ф. Буржуазныя рэформы у Беларусі ў другой палове XIX – пачатку XX ст.: вучэб.–метад. дапам. [для студэнтаў ВНУ]. Мн. БДПУ. 2004.

41. Из истории борьбы за распространение марксизма в Белоруссии 1883–1917 гг. Мн.: АН СССР, 1958.

42. Казлякоў У. Я. Палітычныя партыі Беларусі (пачатак XX ст. – 20 – я гады): Вучэб. дапам. па гісторыі Беларусі для ycix спецыяльнасцей. Мн.: БДТУ, 2000.

43. Каляснёва В. В. Пачатак рабочага руху ў Магілёве 1901–1904 гг. (па матэрыялах газеты «Последние известия» // Магілёўшчына. VII зборнік. Мн.: ТАА «БІСПРЫНТ», 1997. С. 23–34.

44. Кобрын М. У. Беларускі нацыянальны рух: 1917 – 1920 гг. Мн., 2004.

45. Лавринович Д. С. Либеральное движение в Могилевской губернии (1905 – октябрь 1917 г.) // Вестник МГУ им. А.А.Кулешова. 2005. № 4 (22).

46. Липинский Л. П. Классовая борьба в белорусской деревне, 1907 – 1914 гг. Мн.: Изд–во БГУ, 1981.

47. Липинский Л. П. Развитие капитализма в лесном хозяйстве Белоруссии в начале ХХ в. // Вопросы истории. 1977. Сб. 4. С. 126 – 135.

48. Липинский Л. П. Столыпинская аграрная реформа в Белоруссии. Мн., 1978.

49. Липинский Л. П., Лукьянов Е. П. Крестьянское движение в Белоруссии в период между двумя революциями (июнь 1907 – февраль 1917 гг.). Мн: Наука и техника, 1964.

50. Липинский Л. П., Лукьянов Е. П. Крестьянское и солдатское движение в Белоруссии (1900 – 1907 гг.). Мн.: Наука и техника, 1968.

51. Литвиненок Р. С. Польское общественно–политическое движение в Беларуси и Литве (конец XIX – начало XX вв.) // Веснік Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя 3. Гісторыя, філасофія, псіхалогія, паліталогія, сацыялогія, эканоміка, права. 1998. № 2. С. 10–16.

52. Ліпецкі Э. А. Яўрэскія нацыянальныя партыі на Беларусі ў пачатку ХХ ст. (1900 – 20–30–я гг.). // Вестник Минского государственного лингвистического университета. Серия 3. История, философия... 2002. № 2. С. 24–31.

53. Літвінёнак Р. С. Польскія партыі сацыялістычнай арыентацыі ў Беларусі і Літве (90–я гады XIX – пачатак XX ст.) // Весці Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 1998. № 4. С. 54–61.

54. Луцкевіч А. Да гісторыі беларускага руху: Выбр. тв. Мн.: Беларус. кнігазбор, 2003.

55. Луцкевіч А. За двадцать пяць гадоў (1903–1928) Успаміны аб працы першых беларускіх палітычных арганізацый: Беларуская рэвалюцыйная грамада, Беларуская сацыялістычная грамада Мн.: БелСЭ, 1991.

56. Маразевич В. Л. Сталыпінская аграрная рэформа ў Магілеўскай губерніі. // Гістарычныя лёсы Верхняга Паднепроўя. Магілёў, 1995. Ч. ІІ.

57. Нацыянальная палiтыка i мiжнацыянальныя адносiны на Беларусi XX стагоддзi: Зб. навук. арт. / Пад агул. рэд. А. М. Мацко, М. К. Сакалова. Мн.: БДПУ, 1997.

58. П. А. Столыпин. Жизнь за Отечество, 1862–1911 / автор–составитель Г. П. Сидоровнин. М.: Терра – Книжный клуб, 2002.

59. Панютич В. П. Из истории формирования пролетариата Белоруссии. 1861 – 1914. Мн.: Наука и Техника, 1969.

60. Правые партии: Документы и материалы, 1905–1917 гг.: В 2 т. Т. 1: 1905–1910 гг. М.: Росспэн, 1998. (Политические партии России, конец XIX – первая треть XX века).

61. Пратэстанцкая царква i беларускi нацыянальны рух на пачатку XX стагоддзя: артыкулы i успаміны / [укладальнік: Алег Латышонак, Станіслаў Акінчыц, пад рэдакцыяй З. Шыбекі]. Мн.: Кнігазбор, 2006.

62. Революционное движение в Беларуси в начале XX века: Материал в помощь студентам. Мн.: БГУ, 1996.

63. Революционное движение в Белоруссии, июнь 1907 – февраль 1917 гг. Документы и материалы. / [Составители Г. А. Воробьева, Н. А. Рябцевич]. Мн.: Наука и техника, 1987.

64. Рожин Н. В. Газета «Северо–Западный край»: очерк общественно–политической, филисофской и эстетической позиции, 1902–1905 гг. Мн.: Издательство БГУ, 1970.

65. Скоробогатый В. В. Возникновение и основные этапы становления большевизма в Белоруссии (1903 – 1917). Мн.: Беларусь, 1973.

66. Слобожанин В. П. Земское самоуправление в Белоруссии (1905 – 1917 гг.). Мн., 1994.

67. Смалянчук А. Паміж краевасцю і нацыянальнай ідэяй: Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях, 1864 – люты 1917 г. Мн., 2004.

68. Смалянчук А. Ф. Паміж краевасцю і нацыянальнай ідэяй: Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях 1864–1917 г. / Навук. рэд. Куль–Сяльверстава С. Гродна, ГДУ імя Я. Купалы, 2001.

69. Смалянчук Л. Ф. Беларускае пытанне ў польскім клерыкальным друку ў Вільні // Весці АН Беларусі. 1994. № 4.

70. Солодков И. И. Социально–экономическое положение Белоруссии до Великой Октябрьской революции (1907–1917 гг.). Мн., 1967.

71. Солодков Т. Е. Большевистская газета «Правда» в Белоруссии (1912 – 1917 гг.). Изд. 2–е, перераб. и доп. Мн.: Беларусь, 1972.

72. Солодков Т. Е. Борьба трудящихся Белоруссии против царизма (1907 – 1917 гг.). Мн: Наука и техника, 1967.

73. Солошенко В. И. Большевики в борьбе с мелкобуржуазными партиями в Белоруссии (1903 – март 1917). Мн.: Беларусь, 1981.

74. Станкевіч Я. Гісторыя Беларусі і Расейская чорная сотня // Спадчына. 1998. № 2. С. 106 – 131.

75. Сташкевіч М. С. Перадумовы і працэс стварэння палітычных партый на Беларусі (канец ХІХ – люты 1917 г.) // Беларускі гістарычны часопіс. 1999. № 3. С. 18–23; № 4. С. 13–19.

76. Сташкевіч М., Раманоўскі І. Манархічныя партыі і арганізацыі на Беларусі: 1905 – 1919 гг. // Веснік БДУ. Серыя 3. 1993. № 2.

77. Сямейных З. М. Перасяленчая палітыка царызму ў Беларусі ў 1900 —1914 гг. // Весці АН БССР. 1984. № 1.

78. Талкачоў В. І. Фарміраванне беларускай нацыянальна–дзяржаўнай ідэі і барацьба за яе рэалізацыю (сярэдзіна ХІХ – 1920 г.) // Грамадскія навукі: метадалогія, праблемы, перспектывы. 2001. Вып. 1. С. 38–41.

79. Талкачоў В. І. Фарміраванне беларускай нацыянальна–дзяржаўнай ідэі (сярэдзіна ХІХ ст. – 1920 г.): агляд навуковай літаратуры і гістарычных крыніц. // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М. Танка. 2003. № 2. С. 46–49.

80. Тупік П. А. Рост чыгуначнай сеткі Беларусі ў перыяд імперыялізму // Весці АН БССР. 1990. № 1.

81. Туронак Ю. «Загляне сонца і ў наша ваконца» і Вацлаў Іваноўскі // Спадчына. 1992. № 2.

82. Туронак Ю. Вацлав Іваноўскі i адраджэнне Беларусі / [пераклад з польскай мовы Яугеніі Ждановіч]. Мн.: Медисонт, 2006.

83. Турук Ф. Ф. Белорусское движение: Очерк истории национального и революционного движения белорусов: С прил. образцов белорус. нелегал. лит., важнейших документов белорус. полит. партий и нац. орг. и этногр. карты белорус. племени, сост. Е. Ф. Карским. Б. м., 1994 (Мн.: Картогр. ф–ка Белгеодезии).

84. Ціхаміраў А. У. Масавая эміграцыя і пачатак фарміравання беларускай дыяспары ў ЗША (80–я гады XIX ст.— 1914 г.) // Весці АН Беларусі. 1993. № 4.

85. Цуба М. В. Беларускі нацыянальны рух у перыяд паміж дзвюма дэмакратычнымі рэвалюцыямі (1907–1917 гг.): Матэрыялы да курса «Гісторыя Беларусі». Брэст: Лаўроў, 2003.

86. Цьвікевіч А. «Западно–руссизм». Нарысы з гісторыі грамадскай мысьлі на Беларусі у XIX i пачатку ХХ в. Мн., 1993.

87. Шыбека З. Ідэя славянскай салідарнасці ў палітычным жыцці Беларусі. 1905–1911 г.г. // Кантакты і дыялогі. 1998. № 718. С. 29–44.

88. Экономика Белоруссии в эпоху империализма (1900–1917 гг.) Мн., 1963.

89. Яцкевiч I. Г. Некаторыя аспекты нацыянальнай праграмы Бунда ў 1900 – 1914 гг. // Весцi БДПУ. 1994. № 2. С. 82 – 85.

90. Яцкевiч I. Г. Яўрэйскiя рабочыя i дзейнасць Бунда ў Беларускiх губернях у 1907 – 1914 гг. // Нацыянальная палiтыка расiйскага самадзяржаўя на Беларусi ў канцы XVIII – пачатку ХХ ст. Зб. Навуковых прац. Мн.: БДПУ, 1995. С. 194 – 218.

91. Яцкевич И. Г. Организационный кризис Бунда в 1907 – 1910 гг. // Труды МИУ. 2002. Вып. 2. С. 117 – 124.