Пытанні і заданні:

1. З дапамогай даведачнай літаратуры ахарактэрызуйце паняцце «нацыя». Чаму няма агульнапрынятага тулмачэння гэтага тэрміна? Якія тэорыі ўзнікнення нацый Вы ведаеце?

2. Чым адрозніваюцца паняцці «этнакультурная нацыя» і «палітычная нацыя»?

3. Растулмачце іх значэнне.

4. Якія фактары спрыялі, а якія замаруджвалі працэс фарміравання беларускай нацыі?

5. Якія асноўныя факты характэрызуюць становішча школы і народнай асветы на Беларусі ў другой палове ХІХ ст.

6. Параўнайце стан беларускай літаратуры 60–90–х гг. ХІХ ст. з папярэднім перыядам. Што новага з`явілася ў творчасці пісьменнікаў? Якія фактары перашкаджалі развіццю беларускай літаратуры?

Тэма 13. Рэвалюцыя 1905 – 1907 гг на Беларусі.

1. Агульнарасійскі сацыяльна–палітычны крызіс пачатку ХХ ст. і яго праявы ў Беларусі.

2. Рэвалюцыйныя падзеі 1905 – 1907 гг. у Беларусі:

а) рэвалюцыйны рух у Беларусі ў 1905 г.;

б) палітычныя падзеі ў Беларусі ў перыяд адступлення рэвалюцыі (1906 – 1907 гг.).

3. Беларускі нацыянальны рух у перыяд рэвалюцыі 1905 – 1907 гг.

4. Прычыны паражэння і гістарычнае значэнне рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. Вынікі рэвалюцыі для Беларусі.

Літаратура:

1. Аронсон Г. Я. В борьбе за гражданские и национальные права (Общественные течения в русском еврействе). // Книга о русском еврействе от 1860–х годов до революции 1917 г. Иерусалим, «Гешарим»; Москва, РПО «Мосты»; Мн ООО «Мет», 2002. С. 211 – 238.

2. Артамонова Н. Я. Партия большевиков – преемница опыта традиций российской революционной демократии (1883 – 1903). М.: МГПИ, 1990.

3. Бiч М. В. Эвалюцыя рабочага руху на Гродзеншчыне у канцы XIX – пачатку XX ст. ст. // Беларускi гiстарычны часопiс. 1994. № 4.

4. Бабаева Н. П. Ленинская тактика «левого блока» в революции 1905 – 1907 гг. Л.: Изд–во ЛГУ, 1977.

5. Байкова С. М. Связи народников Белоруссии с польскими революционерами. // Связи революционеров России и Польши в конце XIX – начале ХХ вв. – М., 1968.

6. Балуев Б. П. Либеральное народничество на рубеже ХІХ–ХХ веков. М.: Наука, 1995.

7. Бандарэнка К. М. Удзел беларускіх манархістаў у аб’яднальных з’ездах усерасійскіх манархісцкіх саюзаў і партый (1906–1917 гг.) // Беларускі гістарычны часопіс. 2006. № 2. с. 3–11

8. Біч М. В. Працоўныя Беларусі ў першай Расійскай рэвалюцыі // Весці АН БССР. 1985. № 5.

9. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Из истории крайне правых монархических партий России на территории Беларуси (1905–1917 гг.) // Веснік Магілёўскага дзяржаўнага універсітэта імя А. А. Куляшова. 2000. № 1. с. 60–68.

10. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Консервативно–монархическая оппозиция на Беларуси в 1907–1917 гг. // Веснік Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А.А.Куляшова. 2001. № 1. с. 29–39.

11. Бондаренко К. М., Лавринович Д. С. Русские и белорусские монархисты в начале XX века: Монография. Могилев: МГУ, 2003.

12. Бригадин П. И. Эсеры в Беларуси (конец XIX в. – февраль 1917 г.). Мн., 1994.

13. Бунд в Беларуси, 1897 – 1921: Док. и материалы / Составитель Э. М. Савицкий. Мн.: БелНИИДАД, 1997.

14. Бусько В. М. Аграрнае пытанне ў эканамічнай думцы Беларусі ў перыяд 1905–1907 гг. // Весці АН БССР. Серыя грамадскіх навук. 1989. № 1.

15. Вернигоров В. И. Политические партии и общественные движения в России и Беларуси: вторая половина XIX – первая треть XX века: Пособие для студентов. Мн.: ООО «Амалфея», 2001.

16. Вернигоров В. И. Политические партии и общественные движения в России и Беларуси: вторая половина XIX – первая треть XX века: Пособие для студентов. 2–е изд. Мн.: Амалфея, 2003.

17. Воранава А. І. Рабочы рух у Беларусі напярэдадні і ў перыяд рэвалюцыі 1905–1907 гг. Мн.: АН СССР, 1960.

18. Воронова А. И., Лукьянов Е. П. Революция 1905–1907 гг. в Белоруссии. Мн., 1954.

19. Дакументы Беларускай сацыялістычнай грамады часоў рэвалюцыі 1905 г. // Спадчына. 1991. № 3.

20. Деятельность эсеровских организаций на территории Беларуси в 1902–1917 годах: методические рекомендации к спецкурсу [для студентов] / составители: А. А. Воробьев, В. Н. Афанасьев. Могилев: МгГУ, 2006.

21. Забаўскі М. Грамадска–палітычная барацьба ў Беларусі ў час выбараў ў ІІ Думу // Весці НАН Рэспублікі Беларусь. 1998. № 2.

22. Забаўскі М. Палітычныя пазіцыі дэпутатаў ад Беларусі ў ІІ Расійскай Дзяржаўнай Думе // Весці НАН Рэспублікі Беларусь. 2000. № 1.

23. Запруднік Я. Справа аўтаноміі Беларусі ў І Думе і «Нашай Ніве» // З гісторыяй на «Вы». Вып. 3. Мн., 1994.

24. Из истории борьбы за распространение марксизма в Белоруссии 1883–1917 гг. М.: АН СССР, 1958.

25. История политических партий России и Беларуси (конец XIX – первая четверть XX в.): Материалы к лекциям по курсу «История обществ, движений и полит, партий» / Г. И. Ермашкевич В. К. Коршук, И. Ф. Романовский и др.. Мн.: Ин–т парламентаризма и предпринимательства, 2001.

26. Казлякоў У. Я. Палітычныя партыі Беларусі (пачатак XX ст. – 20 – я гады): Вучэб. дапам. па гісторыі Беларусі для ycix спецыяльнасцей. Мн.: БДТУ, 2000.

27. Каменская Н. В. Первая русская революция 1905 – 1907 гг. и революционное движение в Белоруссии. Мн., 1975.

28. Колеснёва В. В. Могилевский комитет Бунда в начальный период деятельности // Мінулая і сучасная гісторыя Магілёва: Зборнік навуковых прац Другой міжнароднай навуковай канферэнцыі. Магілёў: УПКП «Магілёўская ўзбуйненая друкарня», 2001. – С. 177–184.

29. Колеснёва В. В. Национальная проблема в деятельности бундовских организаций Беларуси в начале ХХ в. // Романовские чтения: Сб. трудов Международной научной конференции 21 октября 2004. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2005. – С. 71–73.

30. Колеснёва О. В. Бундовские комитеты Беларуси в борьбе с антиеврейскими погромами в Беларуси в начале XX века // Проблемы истории и культуры Верхнего Поднепровья: Международная научно–практическая конференция 25–26 октября 2001 года: Тезисы докладов. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2001. – С. 55–57.

31. Колеснёва О. В. Вопросы религии в агитации местных организаций Бунда в Беларуси в начале ХХ вв. // Религия и общество: актуальные проблемы современного религиоведения: Сб. научных трудов Международной научно практической конференции 25 мая 2006 г. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2006. – С. 56–58.

32. Колеснёва О. В. Еврейские рабочие Беларуси и законодательство Российской империи конца XIX – начала XX в. // Евреи Беларуси: история и культура: сб. науч. трудов. Вып. 6. Мн.: Из–во «Четыре четверти», 2001. – С. 49–59.

33. Колеснёва О. В. ЕНРП – БУНД: борьба за влияние в рабочем движении Беларуси // Студенческая наука – 2001: Региональная научно–практическая конференция студентов и аспирантов Могилёвской области: Тезисы докладов. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2001. – С. 100–102.

34. Колеснева О. В. Издательская деятельность организаций Бунда в Беларуси (1897 – 1904) // Межрегиональная научно–практическая конференции «Актуальные проблемы гуманитарных наук» Могилев, 2000.

35. Колеснёва О. В. Образование организаций Бунда в Беларуси на рубеже XIX–ХХ веков» // «Кулешовские чтения–2007» материалы Международной научно–практической конференции. 26–27 апреля 2007 г. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2007. – С. 213–215

36. Колеснёва О. В. Политические выступления организаций Бунда в Беларуси в начале ХХ века. // Романовские чтения–2: Сб. трудов Международной научной конференции 10–11 ноября 2005 г. Могилев: МГУ им. А.А.Кулешова, 2006. – С. 29–31.

37. Колеснёва О. В. Политические выступления организаций Бунда в Беларуси в начале ХХ века // «Веснік Магілёўскага дзяржаўнага універсітэта імя А.А. Куляшова», 2006. № 4.

38. Колеснёва О. В. Проблема языка в пропаганде и агитации бундовских организаций Беларуси на рубеже XIX–XX веков // Материалы научно–методической конференции преподавателей и сотрудников по итогам научно–исследовательской работы в 2006 г. 7–8 февраля 2007 г. Могилев, МГУ им. А.А.Кулешова, 2007. – С. 19–21.

39. Колеснёва О. В. Эволюция организационных принципов Бунда на рубеже XIX–XX века // Куляшоўскія чытанні: Матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі 11–12 снежня 2003 г.: Тэзісы дакладаў: У 2–х ч. Ч. 2. Магілёў: МДУ імя А.А.Куляшова, 2004. – С. 127–129.

40. Колеснёва О. В. Языковые проблемы в пропаганде и агитации бундовских организаций Беларуси на рубеже ХІХ–ХХ вв. // Куляшоўскія чытанні: матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі 26–27 красавіка 2006 г. Магілёў: МДУ ім. А.А.Куляшова, 2006. – С. 273–277.

41. Король А. С. Большевики Белоруссии в революции 1905–1907 годов. Мн.: Беларусь, 1986.

42. Ліпецкі Э. А. Яўрэскія нацыянальныя партыі на Беларусі ў пачатку ХХ ст. (1900 – 20–30–я гг.). // Вестник Минского государственного лингвистического университета. Серия 3. История, философия... 2002. № 2. С. 24–31.

43. Літвінёнак Р. С. Польскія партыі сацыялістычнай арыентацыі ў Беларусі і Літве (90–я гады XIX – пачатак XX ст.) // Весці Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 1998. № 4. С. 54–61.

44. Лукьянов Е. П., Воронова А. И. Революция 1905–1907 гг. в Белоруссии. Мн,: Госиздат БССР, 1954.

45. Луцкевіч А. Да гісторыі беларускага руху: Выбр. тв. Мн.: Беларус. кнігазбор, 2003.

46. Луцкевіч А. За двадцать пяць гадоў (1903–1928) Успаміны аб працы першых беларускіх палітычных арганізацый: Беларуская рэвалюцыйная грамада, Беларуская сацыялістычная грамада Мн. БелСЭ 1991.

47. Маніфест 17 кастрычніка 1905 г. // Беларускі гістарычны часопіс. 1995. № 1.

48. Мартюхова М. А. На переломе революции: общественно – политическое движение в Белоруссии в связи с учреждением Государственной Думы в России (авг. 1905 – июль 1907 гг.) / Под ред. Т. Е. Солодкова. Мн: Наука и техника, 1986.

49. Михедько В. Гомельский погром 1903 г. энический конфликт или гражданская война // Евреи Беларуси: История и культура. Мн., 1998. вып. ¾. С. 35–48.

50. Міхедзька В. А. Трагічная старонка гісторыі: Магілеўскі пагром 1904 г. // Старонкі гісторыі Магілева. Магілеў, 1997. с. 172–175.

51. Мяснікаў А. Ф. Рэвалюцыя 1905–1907 гадоў на Беларусі // Гуманітарна–эканамічны веснік. 1998. № 1. С. 31–35.

52. Новикова Ф. А. Большевики Белоруссии в период декабрьского вооруженного восстания в 1905 году / Ф. А. Новикова. Мн., 1954.

53. Овченко Ю. Ф. Философия «полицейского социализма» // Вопросы истории. 1998. № 11–12. с. 96–104.

54. Октябрь 1917 и судьбы политической оппозиции. Гомель, 1993. Ч. ІІ.

55. Очерки истории профсоюзов гродненщины (1905 – 2005 годы) / [Гайдукевич И. И. и др; под редакцией И. И. Гайдукевича, И. П. Креня]. Гродно: Гродненская типография, 2005.

56. Палітычныя партыі Беларусі. Мн., 1994.

57. Першая Расійская рэвалюцыя: прычыны, ход, наступствы: матэрыялы Рэспубліканскай навуковай канферэнцыі, Мінск, 27 кастрычніка 2005 г.: да 100–годдзя Першай расійскай рэвалюцыі. Мн.: БДПУ, 2005.

58. Правые партии: Документы и материалы, 1905–1917 гг.: В 2 т. Т. 1: 1905–1910 гг. М.: Росспэн, 1998. (Политические партии России, конец XIX – первая треть XX века).

59. Рабочы рух у Беларусі напярэдадні і у перыяд рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. Мн., 1960.

60. Раманоўскі І., Жаркоў Г. Барацьба народных мас Беларусі супраць самадзяржаўя ў рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. // Веснік БДУ. 1995. № 2.

61. Революционное движение в Беларуси в начале XX века: Материал в помощь студентам. Мн.: БГУ, 1996.

62. Революционное движение в Белоруссии 1905–1907 гг.: Док. и материалы. Мн.: Изд–во АН БССР, 1955.

63. Революционные события в Гомеле и Гомельской области в годы Первой Русской революции 1905–1907 гг. Сборник документов и материалов. Гомель, 1955.

64. Рожин Н. В. Газета «Северо–Западный край»: очерк общественно–политической, филисофской и эстетической позиции, 1902–1905 гг. Мн.: Издательство БГУ, 1970.

65. Семашкевіч Р. М. Беларускі літаратурна–грамадскі рух у Пецярбурзе. Мн., 1971.

66. Скоробогатый В. В. Возникновение и основные этапы становления большевизма в Белоруссии (1903 – 1917). Мн.: Беларусь, 1973.

67. Слобожанин В. П. Земское самоуправление в Беларуси: 1905 – 1907 гг. Мн.: 1994.

68. Смалянчук А. Ф. Палякі Беларусі i Літвы ў рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. Гродна: Гродзен. абл. грамад. аб’яд–не «Ратуша», 2000.

69. Смалянчук А. Ф. Паміж краёвасцю i нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх i літоўскіх землях, 1864 – лют. 1917 г. 2–е выд., дапрац. СПб.: Неус. прясцяг, 2004.

70. Смалянчук А. Ф. Паміж краевасцю і нацыянальнай ідэяй: Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях, 1864–1917 г. / Навук. рэд. Куль–Сяльверстава С. Гродна, ГДУ імя Я. Купалы, 2001.

71. Солошенко В. И. Большевики в борьбе с мелкобуржуазными партиями в Белоруссии (1903 – март 1917). Мн.: Беларусь, 1981.

72. Социал–демократия Польши и Литвы в революции 1905 г. Сборник документов. М.: изд–во иностр. лит., 1956.

73. Станкевіч Я. Гісторыя Беларусі і Расейская чорная сотня // Спадчына. 1998. № 2. С. 106 – 131.

74. Сташкевіч М. С. Перадумовы і працэс стварэння палітычных партый на Беларусі (канец ХІХ – люты 1917 г.) // Беларускі гістарычны часопіс. 1999. № 3. С. 18–23. № 4. С. 13–19.

75. Сташкевіч М., Раманоўскі І. Манархічныя партыі і арганізацыі на Беларусі: 1905 – 1919 гг. // Веснік БДУ. Серыя 3. 1993. № 2.

76. Талкачоў В. І. Фарміраванне беларускай нацыянальна–дзяржаўнай ідэі і барацьба за яе рэалізацыю (сярэдзіна ХІХ – 19120 г.) // Грамадскія навукі: метадалогія, праблемы, перспектывы. 2001. Вып. 1. с. 38–41.

77. Талкачоў В. І. Фарміраванне беларускай нацыянальна–дзяржаўнай ідэі (сярэдзіна ХІХ ст. – 1920 г.): агляд навуковай літаратуры і гістарычных крыніц. // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М.Танка. 2003. № 2. С. 46–49.

78. Тамашэвіч В. М. З гісторыі ІІ з’езда сіяністаў Рассіі [кароткае паведамленне: Мінск, 22–28 жніўня 1902 г.] // Веснік Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П. М. Машэрава. 2002. № 1. С. 140–142.

79. Тамашэвіч В. М. Сіяністы і І–ІІІ Дзяржаўныя Думы. // Весці Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя М. Танка. 2003. № 1. С. 224–232.

80. Филяков В. Г. Революционные связи рабочих Белоруссии и России в конце XIX – начале XX в. Мн.: Наука и техника, 1987.

81. Філякоў У. Г. Працоўныя Беларусі і Pасіі ў рэвалюцыі 1905—1907 гг. // Весці АН БССР. 1980. № 6.

82. Цуба М. Беларускі нацыянальны рух у пачатку ХХ ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 1996. № 1.

83. Червякова М., Овруцкий Л. Бунд известный и неизвестный // Родина. 1991. № 9–10. С. 64 – 68.

84. Шабуня К. И. Аграрный вопрос и крестьянское движение в Белоруссии в революции 1905–1907 гг. Мн.: Изд. Минист. высш., средн. спец. и проф. образов. БССР, 1962.

85. Шаціла В. Рэвалюцыйная барацьба Ў Мінску ў гады першай рускай рэвалюцыі 1905–1907 гг. Мн.: ДВБ, 1956.

86. Яцкевiч I. Г. Некаторыя аспекты нацыянальнай праграмы Бунда ў 1900 – 1914 гг. // Весцi БДПУ. 1994. № 2. С. 82 – 85.

87. Яцкевіч І. Думская тактыка Бунда ў Беларусі (1906 – 1910 гг.) // Беларускі гістарычны часопіс. 1997. № 3.

88. Яцкевіч І. ППС на Беларусі. // Беларуская мінуўшчына. 1997. № 4.