29. Высечкі догляду ў лясах розных парод

А. САСНОВЫЯ НАСАДЖЭННІ: – У сасняках адбываецца інтэнсіўны натуральны адпад. Таму ў сасняках праводзяць параўнальна інтэнсіўныя ВД (высечкі догляду). – У чыстых, ці з прымешкай 20–30% лісцевых парод, сасновых маладняках з паўнотамі 0,7–0,8 высечкі догляду немэтазгодныя. – Аптымальная паўната насаджэнняў пасля ВД у чыстых дрэвастоях – 0,7–0,8, у змешаных і складаных – 0,7–0,6.

Б. ЯЛОВЫЯ НАСАДЖЭННІ: ВД у чыстых да 20 гадоў ельніках, як правіла не праводзяцца; у высокапаўнотных дапускаюцца прачысткі; – Паўната пасля прарэджванняў у чыстых ельніках не паніжаецца ніжэй 0,7, у змешаных і складаных – не ніжэй 0,7–0,6; пасля прахадных высечак – 0,8. у змешаных – 0,7.

В. ДУБОВЫЯ НАСАДЖЭННІ: – Асвятленні і прачысткі у чыстых дубовых насаджэннях не праводзяць. У змешаных і складаных – праводзяць адразу, як выявіцца пагроза заглушэння дуба другароднымі пародамі. – Каштоўныя спадарожнікі дуба – ясень, ліпа, клён, калі яны не мяшаюць дубу, абавязкова пакідаюць пры ВД.

Г. БЯРОЗАВЫЯ НАСАДЖЭННІ: – Асвятленне і прачысткі, як правіла, не праводзіцца. У змешаных і складаных маладняках праводзяць догляд за бярозай насеннага паходжання і прымешкай каштоўных парод. – Лепшыя экземпляры пры прарэджваннях адбіраюць з ліку бярозы насеннага паходжання, а пры адсутнасці – з здаровых экземпляраў парасткавага паходжання. У змешаных насаджэннях у якасці лепшых дрэў адбіраюць таксама сасну, елку, дуб і г.д. – У складаных насаджэннях с другімі ярусамі з елкі для фарміравання мэтавага яловага дрэвастою ажыццяўляецца высечка бярозы з першага яруса.

Д. ЧОРНАВОЛЬХАВЫЯ НАСАДЖЭННІ: – Мэта ВД тут – фарміраванне здаровых насаджэнняў з перавагай дрэў насеннага паходжання. – Асвятленне і прачысткі ў чыстых насаджэннях, як правіла, не праводзяцца. – Пры прарэджваннях вядуць догляд за дрэвамі насеннага паходжання, лепшымі з ліку парасткавага, ці за каштоўнымі пародамі з ліку прымешку ў саставе.

30. Нарматывы высечак догляду

Асноўнымі нарматывамі, ці арганізацыйна-тэхнічнымі элементамі, ВД з’яўляюцца: 1. узрост дрэвастоя (пачатку і канца ВД) 2. паўната ці самкнутасць (зыходная і мінімальна дапушчальная пасля ВД). 3. чарговасць правядзення ВД 4. інтэнсіўнасць ВД 5. перыяд паўтаральнасці ВД 6. прынцыпы адбору дрэўу высечкў 7. метад ВД 8. тэхналогія работ на ВД 9. сезон высечкі

Асвятленні праводзяцца ва ўзросце до 10 гадоў; прачысткі – 11–20 гадоў; прарэджванні ў хваёвых і шырокалістых – 21–40 гадоў, у драбналістых – 21–30 гадоў; прахадныя высечкі – пасля прарэджванняў. Заканчваюцца ВД за адзін клас да ўзросту галоўнай высечкі. У чыстых маладняках самкнутасць пасля ВД не павінна быць ніжэй за 0,7, у змешаных пры заглушэнні галоўнай пароды дапускаецца паніжэнне да 0,6; у складаных – да 0,5. Пры прарэджваннях аптымальная паўната пасля ВД павінна складаць 0,7–0,8 у чыстых насаджэннях; дапускаецца для змешаных і складаных – 0,6. Пры прахадных высечках паўната пасля ВД не павінна зніжацца ніжэй за 0,8 у чыстых і ніжэй за 0,7 у змешаных і складаных насаджэннях. ВД у першую чаргу назначаюцца ў лясах 1 групы, потым – у лясах 2 групы. Пры гэтым першымі ВД назначаюцца ў насаджэннях больш высокіх банітэтаў. У насаджэннях V кл. банітэта ВД не праводзяцца.

У лясах адной і той жа групы ВД назначаюць у наступнай паслядоўнасці:

I чарга: 1) культуры ці падрост галоўных парод пры зарастанні неадпаведнымі пародамі 2) малакаштоўныя маладнякі з галоўнымі і другаснымі пародамі ў адным ярусе 3) чыстыя перагушчаныя маладнякі каштоўных парод, а таксама маладнякі насенна-парасткавага паходжання 4) змешаныя насаджэнні з галоўнай пародай пад полагам другасных.

ІІ чарга: 5) прарэджванні ў змешаных насаджэннях 6) прарэджванні і прахадныя высечкі ў чыстых насаджэннях.

Інтэнсіўнасць ВД: – вельмі слабая – < 10% – слабая – 11–20% – умераная – 21–35% – моцная – 36–50% – вельмі моцная – > 50%

Перыяд паўтаральнасці згодна з «Правіламі... » – пры асвятленнях – 3–5 гадоў;– пры прачыстках – 3–7 (у чыстых сасняках – да 10) гадоў;– пры прарэджваннях: хваёвыя і шыракалістыя насаджэнні – 5–10 гадоў драбналістыя – 4–7 гадоў – пры прахадных еысечках – у хваёвых і шыракалістых – 10–15 гадоў, у драбналістых – 4–8 гадоў;– пры правядзенні ВД па рабочых блоках паўтаральнасць прымаюць ці 5 ці 10 гадоў (для маладнякоў – 5, пры прарэджваннях – 10 гадоў).

Адбор дрэў у высечку ажыццяўляецца з улікам біялагічных асаблівасцей і эканамічных падыходаў. Пры адборы ўстанаўліваецца галоўная парода. Сярод галоўнай пароды насаджэння вызначаюць лепшыя дрэвы, за якімі вядзецца догляд. Затым вызначаюць лёс астатніх дрэў. Для адбора дрэў неабходны пэўныя крытэрыі. Гэта закладваецца ў класіфікацыях дрэў. Гісторыя ВД налічвае дзесяткі такіх класіфікацый. Класіфікацыя Крафта. Прыемная толькі пры ВД у чыстых аднаўзроставых насаджэннях.

Б.Д.Жылкін прапанаваў класіфікацыю дрэў па прадуктыўнасці

Класіфікацыя згодна з Правіламі Высечак…, 2008: – I катэгорыя дрэў – лепшыя – ІІ – дапаможныя (карысныя) – III – непажаданыя (падлягаюць высечцы)

Адбор дрэў пры гэтым вядзецца па біягрупах.

Класіфікацыя дрэў для высечак фарміравання ў рэкрэацыйных лясах. Улічваюцца вышыня дрэў, якасць ствала і кроны, працягласць кроны па ствалах. Сезон высечкі догляду: – ВД у хвойных маладняках лепш праводзіць ранняй вясной і восенню. – ВД у лісцевых маладняках – лепш у стадыі аблісцвення. – ВД у складаных дубовых маладняках – лепш праводзіць у сярэдзіне лета для аслаблення аднаўлення парасткаў лісцевых парод. – Прарэджванні – лепш да выпадзення глыбокага снега. – У насаджэннях з каранёвай губкай – лепш у перыяд з устойлівымі адмоўнымі тэмпературамі.