23. Экалаг. Вынікі лясных меліярацый

Біялагічная меліярацыя аказвае станоўчы ўплыў як на лясы, так і на прыроднае асяроддзе ў цэлым Хімічныя меліярацыі (удабрэнне лясоў) даюць адчувальны эфект пры выкарыстанні даволі высокіх доз. Пры гэтым дрэвы паглынаюць не болей за 30–40% унесенага ўдабрэння. Астатняе вымываецца ў ніжэйляжачыя гарызонты, забруджвае грунтовыя воды. Высокі кошт мінеральных удабрэнняў таксама стрымлівае магчымасці іх шырокага выкарыстання ў лясной гаспадарцы. Лесаасушальныя меліярацыі (гідратэхнічныя) у экалагічным плане з’яўляюцца празмерна хуткім і глыбокім па сіле ўздзеяння на глебу мерапрыемствам. Да таго ж, асушэнне не можа быць вузка лакальным, яго ўплыў распаўсюджваецца на значныя прылеглыя тэрыторыі. Рэзкае і хуткае паніжэнне ўзроўня грунтавых вод часта адмоўна сказваецца на ўстойлівасці лясных насаджэнняў да ветравалу (асабліва ельнікаў), хвароб і пажараў. Правядзенне гідратэхнічнай меліярацыі патрабуе энергаёмкай тэхнікі. Найбольшы эфект гідратэхнічнай меліярацыі мае месца пры спалучэнні яе з высечкамі догляду, хімічнымі і біялагічнымі меліярацыямі. Вынікам асушэння тарфяных глебаў сельскагаспадарчага выкарыстання (яны складаюць 86% ад усіх асушаных) з’явілася назіраемая дэградацыя меліяраваных тарфянікаў. Прычынай дэградацыі з’яўляецца выкарыстанне асушаных сельскагаспадарчых зямель у асноўным (71,3%) у якасці ралля з вырошчваннем прапашных культур (бульба, збожжавыя і інш.) Узворванне тарфяной глебы спрыяе паляпшэнню яе аэрацыі і цеплавога рэжыму, інтэнсіфікуе мікрабіялагічную дзейнасць, вядзе да паскарэння мінералізацыі арганічнага рэчыва (торфу). Скорасць мінералізацыі торфу складае 7,6 т/га∙год. Іншымі словамі, магутнасць тарфянога слою асушаных тарфянікаў памяншаецца на 1,1 см/год. Да 2020 года чакаецца на месцы сучасных тарфяніста-глеевых утварэнне 200 тыс. га грубагумусных пясчаных глеевых глеб. Іншыя праблемы: узрастанне верагоднасці засухі, ветравая эрозія, усыханне лясоў (дуб, ясень, елка), затапленне і паводка.

24. Рыхленне глебы, тарфаванне ў рэкрэац. Лясах

Рыхленне глебы (мінералізацыя) – адзін з эфектыўных спосабаў садзейнічання натуральнаму лесаўзнаўленню. Мінералізацыя глебы павінна правадзіцца ва ўраджайным насенным годзе ў другой палове лета і восенню перад ападзеннем насення, каб палосы ці пляцоўкі не паспелі зарасці. Для стварэння дабранадзейнага падросту пад полагам насаджэння мінералізацыю праводзяць за некалькі гадоў да высечкі: за 2–3 гады у сасняках, за 4–5 – у ельніках, за 5–6 гадоў на вільготных і сырых глебах. Агульная апрацаваная паверхня павінна складаць каля 30%. Для рыхлення глебы выкарыстоўваюць покрываздзіральнікі, рыхліцелі, фрэзы, а на цяжкіх глебах і моцна здзірванелых – лясныя плугі. На свежых лёгкіх па механічным складзе глебах мэтазгодна ўдаленне жывога і мёртвага наглебавага покрыва з агаленнем глебы, на вільготных сярэдніх і цяжкіх глебах – выдаленне жывога наглебавага покрыва і нерасклаўшагася подсцілу, на сырых глебах – стварэнне мікраузвышшаў. Для аднаўлення парушаных у выніку рэкрэацыйнага ўздзеяння насаджэнняў робяць засыпку аголеных каранёў дрэў, рыхленне паверхневага слоя глебы з унясеннем лісцевага ападу, удабрэнняў, укладкай дзярніны. Пры моцным вытаптыванні, ушчыльненні глебы робяць мульчыраванне торфам, драўняным пілаваннем і г.д.