Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Самоучитель по латыни.docx
Скачиваний:
306
Добавлен:
25.03.2015
Размер:
67.13 Кб
Скачать

Iuvenes dum sumus!

Post iucundam iuventūtem,

Post molestam senectūtem

Nos habēbit humus.

De corvo et vulpe

Corvus, caseo rapto, cum praeda in arborem volavit. Vulpes casei cupida: "Quam pulchrae, – inquit, – pennae tuae sunt! Quanta est pulchritudo corporis tui et capitis! Si vocem dulcem haberes, nemo te superaret!" His verbis auditis, corvus stultus, de caseo non cogitans, cantavit, ut vocem suam ostenderet. Illo autem cantante, vulpes praedam asportavit.

Ad fontes

Legite Epistulam ad Atticum III, 5:

Cicero Attico salutem dicit (s.d.)

Terentia tibi et saepe et maximas agit gratias. Id est mihi gratissimum. Ego vivo miserrimus et maximo dolore conficior. Ad te quid scribam, nescio. Si enim es Romae, iam me assequi non potes; sin es in via, cum eris me assecutus, coram agemus, quae erunt agenda. Tantum te oro, ut, quoniam me semper amavisti, eodem amore sis. Ego enim idem sum, inimici mei mea mihi non me ipsum ademerunt. Cura, ut valeas.

VII Idibus Aprilibus

Тема одиннадцатая.

Имя числительное, римское летоисчисление и календарь

Римские цифры

Cardinalia

Количественные числительные

Ordinalia

Порядковые числительные

Adverbia numeralia

числительные наречия

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

......

XVIII

XIX

XX

XXI

...........

XXX

C

M

MM

unus, una, unum

один, одна, одно

duo, duae, duo

tres, tres, tria

quattuor

quinque

sex

septem

octo

novem

decem

undecim

duodecim

.........

duodeviginti

undeviginti

viginti

viginti unus

triginta

centum

mille

duo milia

primus, a, um

первый, -ая, -ое

secundus, a, um

tertius, a, um

quartus, a, um

quintus, a, um

sextus, a,um

septimus, a, um

octavus, a, um

nonus, a, um

decimus, a, um undecimus, a, um

duodecimus, a, um

............

duodevicesimus, a, um

undevicesimus, a, um

vicesimus, a, um

vicesimus, a, um primus, a, um

tricesimus, a, um

centesimus, a, um

millesimus, a, um

bis millesimus, a, um

semel

однажды

bis

ter

quater

quinquies

sexies

septies

octies

novies

decies

undecies

duodecies

duodevicies

undevicies

vicies

vicies semel

tricies

centies

millies

bis milies

Этот список содержит некоторые латинские числительные, которые следует помнить. Полный список можно посмотреть в грамматическом справочнике.

Из простых количественных числительных изменяются по падежам только первые три, остальные числительные от 4 до 100 не склоняются. Напротив, сотни от 200 до 900 склоняются (e.g. ducenti milites); 1000 склоняется только во множественном числе.

Порядковые числительные, как показывают окончания, изменяются по первому и второму склонениям, причем, в отличие от русского языка, склоняется каждая составляющая часть (anno vicesimo primo, в двадцать первом году, pagina tricessima sexta страница тридцать шестая).

Выучите римские числа и для тренировки напишите римскими цифрами и прописью: 1932 год, 996 год, 2002 год.

Legite

De mensibus

Cur mensis nonus a numero septem, mensis decimus a numero octo, undecimus a numero novem et duodecimus a numero decem nomen habet? Romulo regnante annus decem menses habebat (qui annus Romuli appellabatur) et primus anni mensis Martius erat. Si a mense Martio menses numerabis, September – septimus, October – octavus, November – nonus, December – decimus mensis est. Sed postea ante Martium duo menses additi sunt: Ianuarius et Februarius; Ianuarius primus anni mensis factus est, sed nomina mensium mutata non sunt.

Annus, igitur, duodecim menses habet, qui sunt:

Primus Mensis Ianuarius, qui a Iano, principii deo, nomen habet.

Secundus Mensis Februarius, qui a februo, Romanorum ritu sacro, appellatur.

Tertius Mensis Martius, qui a Marte deo, Romuli patre, nomen habet.

Quatrus Mensis Aprîlis a Venere dea, quae apud Graecos Aphroditae nomen habet, appellatur.

Quintus Mensis Maius a Maia dea, Mercurii matre, et

Sextus Mensis Iunius a Iunone, Iovis uxore, nomen habet.

Septimus Mensis Iulius a Gaio Iulio Caesare et

Octavus Mensis Augustus a Octaviano Augusto appellatur.

Nonnus Mensis September a numero septem,

Decimus Mensis Octôber a numero octo,

Undecimus Mensis November a numero novem,

Duodecimus Mensis December a numero decem nomina habent.

Римский календарь был устроен весьма прихотливо. Каждый месяц имел три опорных дня, по которым определялись все остальные. Первый день месяца назывался Kalendae, тринадцатый (а в Martius, Maius, Iulius, October – пятнадцатый) день назывался Idus (Gen. Iduus), а девятый день перед идами –Nonae (Gen. Nonarum). Таким образом, ноны приходились на пятый или седьмой день месяца. День накануне календ, нон или ид назывался pridie. Отсчет дней велся назад от одного из опорных дней, например:

31 января

30 января

..........

20 января

..........

14 января

13 января

Prid(ie) Kal(endas)

Feb(ruarias)

III Kal Feb

..........

XIII Kal Feb

...................

XIX Kal Feb

Id(ibus) Ian(uariis)

12 января

11 января

.............

6 января

5 января

4 января

3 января

2 января

1 января

Prid Id Ian

III Id Ian

..............

VIII Id Ian

Non(ae) Ian

Prid Non(as) Ian

III Id Ian

II Id Ian

Kal Ian

Таким образом, третьего января 2215 года, согласно римскому исчислению, будет anno MMCCXV ante diem tertium Idus Ianuarias.

В древнем Риме счет лет велся Ab Urbe condita от основания города (традиционно датой основания Рима считается 753 год до н. э.). Современное летоисчисление, введенное в средние века, за исходную точку берет «дату рождения Иисуса Христа» и носит название anno Domini от рождества Христова.

Дни недели носили имена божеств, которые отождествлялись с названиями планет: Lunae dies, Martis dies, Mercuri dies, Iovis dies, Veneris dies, Saturni dies, Solis dies.

Знаки созвездий зодиакального круга назывались так:

aries, taurus, gemini, cancer, leo, virgo

libra, scorpius, arcitenens, caper, amphora, pisces.

Ad libitum

Ad Kalendas Graecas. Tertius gaudens. Tertium non datur. Non bis in idem. Tres faciunt collegium. Unum et idem.