Яһсн муульта (му үүлтә). Бедняги (несчастные). Заянь һа-

шута, килнцтә.

Яһсн чолун зүркмб... Яһсн өр уга әмтмб, күүг зарок; зарчкад, ард бийднь алад, хоосн нутгтан хайчкад, нүүнэд йовэк; одна

гидг. - Басңга Б.

Ял уга. Не стоящий гроша ломанного. Үн (тус) уга.

Тиимсинь, ял уга болдгаснь йовулх кергтэ. - Нармин М.

Ялд харһх (унх, тусх). Проштрафиться, провиниться.

Гемшәгдх. Гемтә болҗ һарх.

Хаанднь «шах» болад, тергнднь ял тусчана. Түүгинь хэлмк;

оркад, Пүрвә ик хол бәәсн берсән авч ирәд, мөринъ авад оркна. -

Нармин М.

Ялынь даах. Возмести затраты, убытки, һаруһинь даах, ор-

мднь босхх (орулҗ өгх).

Хамдан хаэк;нр нарнлавидн, хамдан ялынь даах зөвтэвидн

гиҗэцхэнд. - Тачин А.

Ям даах. Быть на должности, исполнять должность. Шаңһа

үүл күцәх.

Боле чи дегд түрү цагла директории ям даавч. - Тачин А.

Ямана бөөрин өөкн мет царцҗ одх. Глубоко обидеться. Тургн еңнх, өөлх.

- Цаста гертэн сууна, дуудхла, ирхш. Эдрэ би наадлчклав! Саак ямана бөөрин өөкн мет царцҗ оч, - гиҗ Коля ецнсн бэадлтэһәр цунараднь соңсхэк; келв. - Эрнҗәнә К.

Ямаран зүрктә улсвт! Что за беспечные вы люди! Санамр, аңхун улс.

Деертн икэр цасн орад, селәнитн, гермүдитн дара бээтл, унтад кевтдг, ямаран зүрктә улсвт. - Тачин А.

Ямаран салькн авч ирв? Каким ветром занесло? Ирдго кун яһад орад ирвч?

- Не, чамаг ямаран салькн альдас тууэк; авч ирв? Кечич, хэдмнъ, - гинэд, Бата Симаг сүүвдҗ авад, дөрвлмусн ут корн-

дорар нар-цар йовад күүндцхәв. - Эрнҗәнә К.

282

Ясен амрах. Получать покой, отдыхать. Амр бәәх, тевкнх.

- Бандан дуран өгәд, шүүҗ авсн эрдмдән доч нар җирнлиннъ

насан нерәдүв, ода ясан амрах цаг ирв, - гинәд нег мослэк;, хамдан көдлдг нөкднртэн күндтә багш келв.

Ясан бәрүлх (өргүлх, булулх). Быть погребенным. Цогцан оршалһх.

Манла хамдан бээнэд, эн нертэ колхозин эмтсэр ясан өргүлх соната балхла, эн олн өңгиннь чирәд үнән келтхэ. - Эрнҗәнә К.

Ясан хайх. Сложить голову (кости). Умереть. Өңгрх.

Херн хон, хойр тунлта үкр харм болхла, альд ясан хайхтн темдгуга. - Басңга Б.

Ясн-арсн болх. Кожа да кости. Крайне исхудать, отощать. Йир икэр эцх.

Сиврин түрү бэәдләс, тенд үзгдсн зовлңгас олн үртэ берин нүднь оцнанад, бийнъ ясн-арсн болад эцв.

Ясн яарад, үснә үзүр босх. Испытывать ужас. Юмнас сүрдх, дегд ээх.

Гегэн ээлдтхэ!.. Иигэк; тесч бәәҗ болгиго. Хаҗунаснъ хэлэҗэсн күүнә ясн яарад, үснә үзүр босад бәәнә. - Басңга Б.

Ясн яарм үг. Слово, которое волнует, задевает за живое.

Күүнә седкл көдлгх, үүмүлх үг.

Болдг үг... болдг үг. Олад келчкв. Ясн яарм үг болад оде. -

Дорҗин Б.

Яснчн тарх, үснчн бутрх. Кости твои истлеют, волосы рас­ сеются по белому свету. Мөч-мөчәрн салврад уга болх. (Харал.)

Ардк герэс хойр күн нарад, эмгиг чирэд, гер талнь авад йовад

оде. «Яснчн тарх, үснчнь бутрх» гиҗ, Дорҗин чикнд кесг-кесг-

тэн доцндв. - Нармин М.

Ях гишго (ях гихн уга). Не дрогнет перед чем-либо. Не посо­

чувствует. Өр өвдшго, хээрлшго.

Батнасна Боврг эргндк улсиг цугинь бэрэд идхдэн ях гишго

өңгтэ. - Дорҗин Б.

283

Олзлгдсн тольмуд болн зокъялмуд

Басангов Б. Б. Русско-калмыцкий словарь. М., 1940.

Бардаев Э. Ч. Современный калмыцкий язык. Лексикология. Элис- п, 1985.

Калан Александр. Кел нәәрүллһн. Элст, 1986.

Оконов Б. Б. Родники народной мудрости. Элиста, 1984. V

Пюрбеев Г. Ц. О калмыцкой фразеологии. Филологические вести. - №2.-Элиста, 1970.

Пюрбеев Г. Ц. Краткий калмыцко-русский словарь глагольных фразео­

логизмов. Элиста, 1971.

РамстедтГ. И. Калмыцкий словарь. Хельсинки, 1935. Русско-калмыцкий словарь. Орс-хальмг толь. Под ред. И. К. Или

М., 1964.

Хальмг-орс толь. Калмыцко-русский словарь. Под ред. Б. Д. Муниева.

М., 1977.

Фразеологический словарь русского языка. Под ред. А. И. Молоткова.

М., 1967.

284

ҺАРГ

& Т /4/ л-1 / Ь'7/./