Orlov_S_A_-_Turetskiy_yazyk_Praktikum_ustnoy_rechi_Urovni_A1-A2_2014_MGIMO-Universitet

Okulunuz Moskova’da bulunmak; sen lisede okumak; Ahmet ona misafir gelmek; Ayşe İngilizce bilmek; Fatih sana mektup yazmak; annemiz Petersburg’tan yarın dönmek; hastaya doktor davet etmek.

4.Скажите по-турецки:

1.Ben konser salonu... dön... .

2.Bugünlerde Türkiye... hava çok güzel ol... .

3.Ben derslerim... çalış... .

4.Hepimiz saat sekiz… dön... .

5.Ben iki gün İzmir... bulun... .

6.Herkes futbol maçı... git... .

7.Bu fabrika şehrimiz.. bulun... .

8.Dostum son beş yıl Moskova... otur... .

9.Efendim, siz bana mı sor...?

Bölüm 18.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Ben …da oturuyorum. (Adana) → Ben Adana’da oturuyorum. (Я живу в Адане.)

Россия; шестой этаж; это высокое здание; соседний дом; квартира номер тридцать один; общежитие нашего института.

ÖRNEK II: Sen niçin …? (не читать) → Sen niçin okumıyorsun? (Почему ты не читаешь?)

Не идти к врачу; не писать письмо отцу; не говорить потурецки; не выходить из класса; не смотреть на меня; не уезжать отсюда; не слушать преподавателя; не отвечать мне.

ÖRNEK III: ... çünkü biz … (идти в концертный зал) → ...

çünkü biz konser salonuna gidiyoruz. (... потому что мы идем в концертный зал.)

В этом году не работать на заводе; начинать новый урок; не жить в Стамбуле; в воскресенье ходить в кино; ехать на метро; продолжать разговаривать; читать очень интересный роман; сейчас ничего не делать.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Çocuklar … gidiyorlar. (кинотеатр«Мир») →Çocuklar “Mir” sinemasına gidiyorlar. (Ребята идут в кинотеатр «Мир».)

31

В театр Вахтангова; на футбол; на улицу Чехова; в Восточный университет; к ближайшей станции метро; на площадь Европы; в гостиницу «Славянская».

ÖRNEK II: Dostum … bakmıyor. (эта книга) → Dostum bu kitaba bakmıyor. (Мой друг не глядит на эту книгу.)

Свой старый отец; наша сторона; балкон соседнего дома; входная дверь университета; новый трамвай; окно гостиницы; те двое полицейских; свои школьные друзья.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Nilüfer …dan dönüyor. (плавательный бассейн) → Nilüfer yüzme havuzundan dönüyor. (Нилюфер возвращается из плавательного бассейна.)

Красная площадь; читальный зал; аудитория номер триста шесть; столовая; седьмой этаж; кинотеатр «Победа»; город Измир; гостиница «Космос»; бульвар Ататюрка.

ÖRNEK II: Sen …den saat kaçta çıkıyorsun? (дом) → Sen evden saat kaçta çıkıyorsun? (В котором часу ты выходишь из дома?)

Спортзал; улица Лобачевского; школьная библиотека; комната номер триста четыре; театральное училище; Московский государственныйуниверситет; концертныйзал.

4. Скажите по-турецки:

1.Bu otobüs metro... kadar gidiyor mu?

2.Akşam okul... dönüyorum.

3.Ne zaman Moskova… geliyorsunuz?

4.Nihat kim... mektup alıyor?

5.Yarın bütün bunlar Ankara... geliyorlar.

6.Öğretmeniniz siz... memnun oluyor mu?

7.Bu hastalar... kim bakıyor?

8.Hasta arkadaşınız... ne zaman uğrıyorsunuz?

Bölüm 19.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Конструкция общего типа: (Babam konuşuyor). → Babanız mı konuşuyor? (Ваш отец говорит?)

32

Kardeşi bu yüksek okulda okuyor. O odada ben de çalışıyorum. O koridorda bekiliyor. Sınıf toplantısı birazdan başlıyor. Türkçe dersi bitiyor. Siz de Türkçe iyi konuşuyorsunuz.

ÖRNEK II: Конструкция специального типа: (Dersimiz saat 9’da başlıyor). → Dersiniz saat kaçta başlıyor? (В котором часу начинается ваш урок?)

Ben kitap okumayı seviyorum. Annesi bu kilinikte çalışıyor. Bu merdiven ile ikinci kata çıkıyorlar. Şimdi polis, Otogar yolunu gösteriyor. Ali ile her gün görüşüyoruz.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK: Yaşar …ya gidiyor. (читать газету) → Yaşar gazete okumaya gidiyor. (Яшар идет читать газету.)

Готовить уроки; помочь матери; повидать друзей; играть в волейбол; купить словарь; продолжить работу; ухаживать за больным; задать этот вопрос; покупать этот учебник.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK: Evim şehir merkezine yakın bulunuyor. → Evim şehir merkezine yakın bulunmuyor. (Мой дом не расположен близко от центра города.)

Dünyanın en büyük üniversitesi şehrimizdedir. Büyük odamın pencereleri bu bulevara bakıyor. Caddemiz her saatte kalabalık oluyor. Pazar günleri spor yapıyorum. Akşamları dostlarımız ile görüşüyoruz. Oraya tramvayla gidiyorlar. Evden her sabah çok erken çıkıyorsun.

4.Скажите по-турецки:

1.Yarın İzmir’... gitmiyoruz.

2.Bura... ne zaman dönüyor?

3.Bu yıl İstanbul’... gelecekler. 4.Orhan Ayşe... hiç yazmıyor.

5.Turgut ben... “Evet” demiyor.

6.Doktor bu hasta... bakıyor.

7.Her pazar müze... gidiyorum.

8.Mektubu Ali’... veriyorum.

9.Polis o... “Dur!” diyor.

10.Türkler Rusya’... sık sık geliyorlar.

33

Bölüm 20.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Arkadaşım ... istiyor. (kitap okumak) → Öğrenciler kitap okumak istiyorlar. (Студенты хотят читать книгу.)

Türkiye’ye gitmek; yeni derse başlamak; köprüden geçmek; okula devam etmek; ona iyi bakmak; biraz istirahat etmek; Türkçe konuşmak; buraya her gün gelmek; evde ders çalışmak; kütüphanede kalmak.

ÖRNEK II: Arkadaşım ... istemiyor. (kitap okumak) → Arkadaşım kitap okumak istemiyor. (Мой товарищ не хочет читать книгу.)

Bu odaya girmek; yarın erken kalkmak; her gün çok çalışmak; bugün dinlenmek hiç; bana çok yazmak; akşam geç dönmek; koridorda yalnız kalmak; şimdi ona yardım etmek; dersaneden çıkmak; bu sandalyeye oturmak.

2. Скажите по турецки и по-русски

Şekerli çay; renkli gazete; tuzlu balık; iki vagonlu tramvay; siyah şapkalı adam; eli çantalı birkaç öğrenci.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: ...lı (kanat) → kanatlı (крылатый)

Balkon, bol güneş, az para, bir kat, 15 Ocak tarih, 2.5 metre, İzmir, beyaz saç, kalın palto, dört çocuk, güzel ses, iki vagon.

ÖRNEK II: ...lı (имя Ататюрк) → Atatürk adlı (имени Ататюрка).

Имя Назым Хикмет; красивые волосы; 16 этажей; дата 4 февраля; сахар; соль; красный цвет; много денег; три комнаты; высокий потолок; голубые глаза; зеленая сумка.

ÖRNEK III: ...lı (Сибирь) → Sibiryalı (сибиряк)

Адана, Анатолия, Анкара, Анталья, Бурса, Диарбакыр, Стамбул, Черное море, Средиземное море, деревня, город, университет.

4. Скажите по модели:

ÖRNEK I: ...sız (okuma yazma) → okumasız yazmasız (неграмотный).

34

İş, para, anne baba, tuz, şeker, su, hava, çocuk, ağaç, park, ses, saç, güneş, güç, çanta, cevap, palto, şapka, caket, renk, isim.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK: (polisin arabası) →Polis arabası (полицейскаямашина). Odanın penceresi; kapının kolu; üniversitemizin binası; fakültemizin dekanı; okulun bahçesi; sinemanın salonu; insanın eli;

tiyatronun artisti; lisenin müdürü; şehrin oteli.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: (polis araba) → Polis arabası (полицейская машина)

Üniversite bina; sinema artist; şehir park; Büyük Ankara otel; doktor oda; Galatasaray lise; “Akşam” gazete; ders kitap; Topkapı müze; İstanbul Üniversite; oda kapı; Kremlin saray; Bolşoy Tiyatro; Atatürk – Bulvar.

ÖRNEK II: üniversite (öğretmen) → üniversite öğretmeni

(преподаватель университета)

Avlu, binalar, müdür, arkadaşlar, öğrenciler, sınavlar, nöbetçi; yıllar; elbise; yemekhane; pencereler; otobüs; konferans salonu.

ÖRNEK III: … şehri (Moskova) → Moskova şehri (город Москва).

Petersburg, Minsk, Odesa, Soçi, Tula, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Trabzon, Kayseri, Erzerum, Samsun, Adana, Konya.

35

ÖRNEK IV: arkadaşımın … (ders kitabı) → arkadaşımın ders kitabı (учебник моего товарища).

Sabah gazetesi; elektrik lâmbası; el çantası; sağlık raporu; “Kimsiniz?” suali; tatil zamanı; “Evet” cevabı; çalışma odası; telefon kartı; mektup kağıdı; yol haritası.

4. Скажите по модели:

ÖRNEK: (Babanın evi) → baba evi (отцовский дом) Moskova’nın radyosu; sınıfımızın toplantısı; Atatürk’ün

portresi; Türkiye’nin haritası; okulun müdürü; Türkçenin grameri; şehrin merkezi; tiyatronun müzesi; sinemanın salonu.

Bölüm 22.

ÖRNEK I: Bu çocuk kardeşimden ...dır. (uzun boylu) → Bu çocuk kardeşimden uzun boyludur. (Этот ребенок выше ростом,

чем мой брат.)

Daha çalışkan; az sportif; biraz büyük; çok daha fena; bir yaş küçük; tembel değil; çok aktif; biraz daha yorgun; az güçlü değil.

ÖRNEK II: Ahmed’in sizden ... var. (az vakit) → Ahmed’in sizden az vakti var. (У Ахмеда меньше времени, чем у вас.)

Çok kitap; daha uzun boy; daha güzel ses; daha çok ders; enteresan bir iş; az arkadaş; çok tecrübe; eski araba.

ÖRNEK III: Bu çocuk daha ... (большой) → Bu çocuk daha büyüktür. (Этот ребенок старше.)

Прилежный; плохо учится; мало читает газеты; не пишет быстро; поздно проснулся; рано вcтал; немного лентяй; громко не говорит; очень усталый; неопытный; младше.

2. Скажите по-турецки:

ÖRNEK I: Şu çocuk en ... (büyük) → Şu çocuk en büyüktür. (Этот парень самый старший.)

İyi okuyor; az yanlış yapıyor; çok fıkra biliyor; az tecrübeli; kısa boylu, çalışkan; dikkatli; aktif; küçük; ciddi ve tecrübeli.

ÖRNEK П: Ahmet talebelerimizden en …dır. (büyük) → Ahmet öğrencilerimizden en büyüğüdür. (Ахмет самый старший из наших студентов.)

36

Çalışkan, dikkatsiz, güçlü, uzun boylu, fakir, ciddi ve çalışkan, kısa ayaklı, tembel, tecrübeli, zengin koleksiyonlu, güzel sesli, az hastalıklı.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Bu çocuk kardeşim gibi ... (сильный) → Bu çocuk kardeşim gibi güçlüdür. (Этот парень, как и мой брат, сильный.)

Много работает; не всегда старательный; много не читает; к нам мало заходит; неопытный; хорошо учится; сегодня болен; живет в Москве; пишет ему письма.

ÖRNEK II: Onun sizin gibi ... var. (много книг) → Onun sizin gibi çok kitabı var. (У него, как и у вас, много книг.)

Короткие волосы; длинные руки; мало родственников; нет большой комнаты; хорошие друзья; молодой возраст; большой рост; голубые глаза; высокий рост.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Bu çocuk kardeşim kadar ... (сильный) → Bu çocuk kardeşim kadar güçlüdür. (Этот парень столь же сильный,

как и мой брат.)

Много работает; не старательный; много не читает; мало к нам заходит; неопытный; хорошо учится; часто болен.

ÖRNEK II: Onun sizin kadar ... var. (много книг) → Onun sizin kadar çok kitabı var. (Унегостольжемногокниг, каку вас.)

37

Короткие волосы; длинные руки; мало родственников; нет большой комнаты; хорошие друзья; молодой возраст; очень большой рост; голубые глаза, много хороших друзей.

3. Скажите по-турецки:

ÖRNEK I: Şu oğlan babası kadar ... (высокого роста). → Şu oğlan babası kadar yüksek boyludur. (Этот парень столь же высокий, как и его отец.)

Голубоглазый; старательный; черноволосый; не очень опытный; немного ленивый; умный; худой; маленького роста; толстый, но не больной.

ÖRNEK II: Şu oğlan babası gibi... (медленно говорит). → Şu oğlan babası gibi yavaş konuşuyor. (Этот парень так же медленно говорит, как и его отец.)

Хорошо говорит по-турецки; много работает; мало ест; очень мало разговаривает; многое не знает; всегда веселый; сейчас в Стамбуле; много чего знает; не очень спортивный.

ÖRNEK Ш: Mustafa kimin gibi ... Mustafa amcası gibi ...

(старательный). → Mustafa kimin gibi çalışkandır? Mustafa amcası gibi çalışkandır. (Мустафа, как кто старательный? Мустафа старательный, как его дядя.)

Сильный; больной; бедный; ленивый; способный; трудолюбивый; серьезный; хороший; богатый; веселый; неженатый; внимательный; скрасивымголосом.

ÖRNEK IV: Ahmet ne kadar ...? Ahmet babası kadar ...

(высокого роста). → Ahmet ne kadar yüksek boyludur? Ahmet babası kadar yüksek boyludur. (Ахмет насколько высокий?

Ахмет столь же высокий, как его отец.)

Черноглазый; длинноволосый; очень опытный и старательный; немного ленивый; умный; сильный и высокорослый; малоденежный; безработный.

4. Скажите по-турецки и по-русски:

Biliyor musun, sınıfta senin gibi tembel yok. Garson, buz gibi soğuk su istiyorum. Şebnem, melek (ангел) gibi güzelsin. O çocuk kardeşi gibi parasızdır. İstanbul, Ankara, İzmir gibi Türkiye’nin büyük şehirlerine gidiyorum. Nilüfer Çiğdem kadar güzel değildir, fakat biraz daha çalışkan değil mi? Onlar senin kadar iyi

38

çalışmıyorlar. Ömer amcası kadar tecübeli değildir. Bu küçük kız annesi kadar neşelidir. Veli sizin kadar yüksek buyludur.

Bölüm 24.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Bugün … günüdür. (Pazar) → Bugün Pazar günüdür. (Сегодня воскресенье.)

Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi, tatil, bayram, doğum; anneler; babalar; ana baba; son yaz; burs (стипендия).

ÖRNEK II: Ben ... yaşındayım. (on yedi) → Ben on yedi yaşındayım. (Мне семнадцать лет.)

On sekiz; on dokuz; yirmi üç; yirmi altı; otuz iki; kırk yedi; yetmiş bir; elli; on altı; yirmi beş; kırk bir.

ÖRNEK III: Biz … yılındayız. (iki bin on sekiz) → Biz iki bin on sekiz yılındayız. (Сейчас две тысячи восемнадцатый год.)

İki bin on dokuz; iki bin elli iki; iki bin yirmi; iki bin yirmi üç; iki bin otuz bir; iki bin kırk iki; iki bin kırk üç.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Biz “Udarnik” sinemasına gidiyoruz. → Biz “Udarnik” sinemasına gidiyor muyuz? Biz “Udarnik” sinemasına mı gidiyoruz? Biz mi “Udarnik” sinemasına gidiyoruz? (Мы

идем в к/т «Ударник»? Мы идем в к/т «Ударник»? Мы идем в к/т «Ударник»)?

Bu akşam tiyatroya gidiyorum. O ders çalışmaya başlıyor. Bu hastaya büyük annesi bakıyor. Dördüncü kata merdivenle çıkıyoruz. Konserden sonra eve dönüyorum.

ÖRNEK II: Biz “Udarnik” sinemasına gidiyoruz. → Biz hangi sinemaya gidiyoruz? (В какой кинотеатр мы идем?)

O iki büyük fabrika Moskova’da bulunuyor. Her akşam ben evime geç dönüyorum. Siz bugün Türkçe sınavı veriyorsunuz. Okul müdürü jimnastik salonuna gidiyor. Yirmi Kasım günü yine buraya geliyoruz.

39

Bölüm 25.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: …i görüyor musun? (Mehmed) → Mehmed’i görüyor muşun? (Ты видишь Мехмеда?)

Ahmet, ay, Volga, ben, bu masa, bizim okulumuz, yeşil çantam, o yüksek binalar, Atatürk’ün tam boy resmi, bu güzel jimnastik salonu, bu kadar para, güneş: açık pencere; şu iki polis.

ÖRNEK II: Ben ona ... veriyorum. (bir defter) → Ben ona bir defter veriyorum. (Я ему даю тетрадь.)

Bir kalın kitap, on renkli fotoğraf, az çok para, yeni bir takvim, birkaç kurşunkalem, güzel bir çanta, bir iki gazete, yüz elli lira, biraz kara ekmek, ince bir palto, yeni bir cep telefonu.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Bana mı soruyorsunuz?→ Evet, biz size soruyoruz. (Да, мы спрашиваем тебя.)

Orada Orhan’ı görüyor musunuz? Bunu öğrenmek istiyor musun? Türkiye’de Moskova radyosunu dinliyorlar mı? Türk Dili gramerini mi okuyorsunuz? Hepiniz Kasım ayını Petersburg’ta mı geçiriyorsunuz? Derslik odasını arasıra toplıyorlar mı?

ÖRNEK II: Ahmed’i görüyor mu? → Hayır, Ahmed’i görmüyor. (Нет, он не видит Ахмеда.)

Bu bay sizi mi soruyor? Sorunuzu bana mı soruyorsunuz? Sınıfınız bugün sınav veriyor mu? Türkçe’yi öğrenmek istemiyor musun? Beni dinlemiyor mu? Bu güzel romanı hiç beğenmiyor musunuz?

3. Скажите по модели:

ÖRNEK: Sorunuzu size soruyoruz. → Sorunuzu kime soruyorsunuz? (Кому вы задаете вопрос?)

Bize cevap vermek istemiyor. Büyük kardeşim yarın iki sınav veriyor. Burada çok iyi vakit geçiriyoruz Bugün herkes bu salonda jimnastik yapıyor. Hocamız bu grupa yarın ders vermiyor. Hafta sonu Devlet Konservatuvarı için size iki bilet alıyoruz.

40