Orlov_S_A_-_Turetskiy_yazyk_Praktikum_ustnoy_rechi_Urovni_A1-A2_2014_MGIMO-Universitet

Hoca kimine bir avuç, kimine iki, kimine de hiç vermeyince, çocuklar:

Bu ne biçim Allah taksimi Hoca, diye bağırmışlar. Hoca:

Görmüyor musunuz, demiş, köy ağasının koca bir sürüsü, muhtarın elli davarı, bakkalın yirmi koyunu, Ahmet’in bir ineği var, Kel Mehmet’in de hiç bir şeyi yok... Benim de yalnız bir eşeğim var!...

Cafer komadadır. Karısı yanında. Cafer’in gözleri nemli, kısık sesiyle karısına doğru bakar ve konuşmaya başlar:

“İlk işten kovulduğum zaman yanımda idin. İflas ettiğim gün oradaydın. Vurulduğum zaman ilk gözümü açtığımda seni gördüm. Trafik kazası geçirdiğimde hastanede hep başucumdaydın”...

Karısı takdir edilmenin mutluluğunda...

“Şimdi komadayım yine başucumdasın. Sonunda anladım ama, çok geç oldu; yahu sen ne uğursuz karısın”.

131

Faydalı deyimler

Tavşan suyunun suyu

Köylünün biri Nasreddin Hoca’ya bir tavşan hediye eder. Hoca memnun, köylüye iyi bir yemek yapar.

Bir hafta sonra köylü Hoca’ya misafir gelir: Geçenlerde size tavşan getirmiştim de!

Hoca:

Tavşan çorbasına buyurunuz, der.

Birkaç gün sonra üç dört köylü Hoca’ya misafir gelirler:Size tavşan getiren köylünün komşularıyız, derler. Hoca onlara da yemek verir.

Aradan birkaç gün geçer.Yine birkaç köylü Hoca’nın kapısını çalar: Biz, size tavşan getiren köylünün komşusunun komşularıyız, derler. Hoca:

Hoş geldiniz ağalar, diyerek masaya boş su çıkarır ve:

İşte tavşan suyunun suyuna buyurunuz, der.

132

Hoca bir gün hamama gider. Hamamcılar ona bir eski peştemal, bir eski havlu uzatıp fazla bir ehemmiyet vermezler.

Hoca bir şey demez, yıkanır, fakat çıkarken masanın üstüne bir altın bırakır. Hamamcılar şaşırırlar, yerlere kadar eğilerek teşekkür ederler ve Hocayı kapıya kadar ağırlarlar.

Bir hafta sonra Hoca gene aynı hamama gelir. Bu sefer hamamcılar onu sokak kapısından karşılarlar, hususî bir oda açarlar, sırmalı havlular, ipekli peştemallar çıkarırlar, koltuklarına girer kurna başına götürüp ona çok iyi hizmet ederler.

Hoca gene bir şey demeyip çıkarken masanın üstüne bir kuruş bırakır. Hamamcılar şaşırırlar, kızarlar, paranın azlığından şikâyet ederler.

Hoca dönüp der ki: Bugün verdiğim para geçen haftaki hamam parasıdır; geçen sefer aldığınız para ise bugünkü hizmetinizin parasıdır.

133

Borç

Alacaklarından kurtulmak için intihardan başka çare bilmeyerek kendini denize attı. Vakit gece olmasına rağmen o sırada deniz kenarından bir yolcu geçmiş olayı görmüştür. Hemen denize atladı, zavallıyı sudan çıkardı. Sonra:

Sizin talihiniz varmış, dedi. Ben olmasaydım boğulacaktınız! Canınızı bana borçlusunuz.

Adamcağız hazin hazin bakmış ve:

Bir de bu borç eksikti! diye mırıldanmıştır.

Ahlâk Dersi

Küçük Salamon, okuldan iki gözü iki çeşme dönmüştü. Babası, niye ağladığını sorunca hıçkıra hıçkıra cevap verdi:

Öğretmen ahlâk nedir diye sordu. Bilemediğim için bana sıfır verdi.

134

İyi etmiş. Öğrenseydin dedi babası. Gel sana anlatayım, dinle. Mesela, bir müşteri geldi dükkana, mal aldı. Giderken de tezgâhta içi para dolu cüzdanını unuttu.

İşte ahlâk burada başlar. Bu cüzdanı ne yapacaksın? Yalnız kendine mi saklayacaksın yoksa ortağınla mı paylaşacaksın?...

Faydalı deyimler

Matematik dersi. Öğretmen:

Örneğin bir adam, bir evi on iki günde yaparsa, on iki kişi bir günde yapar.

Ali parmak kaldırır:

Öğretmenim 288 kişi evi bir saatte, 17.280 kişi bir dakikada yapabilir.

Ve bir gemi okyanusu altı günde geçerse, altı gemi de bir günde geçebilir, öyle mi?

geçerse

135

Falaka

Timur birgün Hoca’ya kızmış ve adamlarını çağırarak:

Yatırın şunu falakaya, vurun üç bin beş yüz sopa ayaklarına,

demiş! Hoca:

İnsaf et, Timur, demiş. Sen ya hiç sopa yemedin, ya da sayı saymasını bilmiyorsun?

Bu külüstürü dosta satacağım

Hız tahdidinin 60 kilometre olduğu bir yolda trafik polisi, saatte 80’le giden külüstür bir arabayı durdurur:

80’le gittiğiniz için size ceza yazıyorum. Adam yalvarır:

Lütfen ceza kâğıdına saatte 120 kilometre hızla gidiyordu diye yazar mısınız?

Trafik polisi şaşırır. Adam devam eder:

Yarın bu külüstürü bir dosta satacağım da!

Faydalı deyimler

136

Göl, deniz, okyanus

Gölden, denizden uzak bir köyde öğretmen, öğrencilerine göl, deniz, okyanus kavramlarını öğretmeyi düşünmüş. Bir gün yarım bardak suyla sınıfa girmiş. Çocuklara sormuş:

Çocuklar bu gördüğünüz nedir?

Yarım bardak su, öğretmenim.

Şimdi gözünüzü kapayın bakayım. Kapadınız mı?

Kapadık öğretmenim...

Bu suyu büyütün, büyütün, büyütün...

Büyüttük öğretmenim.

Ne oldu biliyor musunuz?

Bilmiyoruz öğretmenim.

Göl oldu, göl.

Yine kapayın gözlerinizi. Daha da büyütün bu suyu. Şimdi ne oldu biliyor musunuz?

Bilmiyoruz öğretmenim.

Deniz oldu.

Kapayın yine gözlerinizi.

Daha, daha, daha büyütün bu suyu. Şimdi de okyanus oldu. Öğrendiniz mi çocuklar?

Öğrendik öğretmenim.

Peki, söyle bakalım Mehmet, neymiş okyanus?

Kocaman bir bardağın içinde, yarım bardak sudur öğretmenim.

137

Ben bu kılıkla mı geldiydim?

Adamların biri hamam hırsızlığı ile geçinirmiş. Bir hamama gider, yıkanırdı. Tam giyinip de parasını vereceği sırada:

Allah, Allah! Benim saat kösteğim kayboldu! Yahut da: Vay, benim kuşağım yok! diye feriyada başlardı.

Hamamcı da müessesinin namusunu kurtarmak için malının bedelini kendisine verdi.

Şehirde elli kadar büyük küçük hamam varmış. Haftada bir uğrar, hem de hamamcıların nöbet değiştirdiği günleri seçerdi.

Nihayet hamamcılar bu müşteriyi tanımışlar, nereye gelirse:

Efendim, boş havletimiz yoktur! diye kapıdan çevirirlerdi. Adam bakmış, gerçekten yıkanmak ihtiyacı olduğu için

tanıdığı bir hamamcıya gidip:

Allah aşkına, müsaade et de bir yıkanayım. Vallahi bir şeyim kayboldu demem, yemin ederim. Müşteri yıkandıktan sonra giyinme odasına gelince bohçasından elbisesinin alındığını görmez mi! Fakat söz verdiği için ses çıkarmamış. Bohçada tek eşyası kalan kuşağını beline dolanmış ve anadan doğma koridora çıkmıştır.

Bedava seyir diye toplanan hamamcılar da:

Bereket versin beyim, güle güle kirlenin! dedikleri zaman herif biraz duraklayarak demiş:

İnsaf edin, ben hamama bu kılıkta mı gelmiştim!

Faydalı deyimler

138

Bölüm 5. Şiirler (Поэзия).

Tevfik FİKRET

(1868 1915)

Papatya

139

Nazım Hikmet RAN (1902 – 1963)

Kerem gibi (1930)

Hava kurşun gibi ağır!! Bağır,

bağır, bağır,

bağırıyorum.

Koşun, kurşun

140