12 Бульдік алгебраға түсініктеме беріңіз. Логикалық амалдарды атап, анықтама беріңіз. Ақиқат кестелерін талдаңыз.

Негізін қалаушы: 19 ғасырдағы ағылшын математигі Джордж Буль. Буль алгебрасы, буль торы — ішінара реттелген жиынның арнаулы түрі. Буль алгебрасы ағылшын математигі Дж. Бульдің (1815 — 1864) еңбектерінде (1847, 1854) символикалық логиканың аппараты ретінде пайда болды. Кез келген дайын схеманың жұмысын логикалық алгебра функциясымен сипаттауға болады. Бұдан кейін өрнекті түрлендіре отырып, схеманың тиымдылығын тексеріп, элементтер санын азайтып, бастапқы схеманың қызметін толық атқаратын, яғни схеманың функциясын қанағаттандыратын ықшамдалған схема алуға болады. Логикалық өрнектер электрондық схемалар құрудың басты негізі. Компьютердің логикалық элементі–элементар (қарапайым) логикалық функцияны жүзеге асыратынт электрондық логикалық схеманың бөлігі.

Компьютердің логикалық элементтері дегеніміз – ЖƏНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС электрондық схемаларын айтамыз.

ЖӘНЕ құрамындағы бұл жалғауды әрқашан құраушы пікірлердің бәрін ақиқат деп ұйғарады. ЖƏНЕ элементінің көмегімен қарапайым екі Х1 мен Х2 айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуілогикалық көбейту немесе конъюнкция (лат conjunction-біріктіру), ал операция ның нəтижесі–логикалық көбейтінді деп аталады. Белгіленуі: Х1∧Х2, Х1&Х2, Х1⋅Х2, Х1 AND Х2, Х1 жəне Х2

НЕМЕСЕ жалғаулары бар құрамды пікірді құрайтындардың кемінде біреуі ақиқат болса, ол ақиқат деп есептеледі. Ал құрмында жалған болса ол жалған деп есептеледі. Біріктіруші мағынада қолданылатын НЕМЕСЕ элементінің көмегімен қарапайым Х1 жəне Х2 айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуі логикалық қосу немесе дизъюнкция (лат disjunction-бөлу),ал операцияның нəтижесі–логикалық қосынды деп аталады. Белгіленуі:Х1∨Х2, Х1\Х2, Х1+Х2,Х1ORХ2, Х1 немесе Х2.

ЕМЕС бастапқы пайымдау жалған болса, онда терістеу ақиқат ж\е керісінше егер бастапқы пайымдау ақиөат болса онда терістеу жалған.

Логикалық программалар дискреттік математика бөлімі б.т.Берілген дәйектердің қорыту ережелеріне негізделген ақпараттың логикалық қорытындының тәсілдерін зерттейді.

Ақиқаттық кесте бұл логикалық күрделі пікір/рң қабылдайтын мағынасына қатысты, оның құрамына кіретін жай пікір/рң жиынтығын көрсететін кесте.

А	В	А^B
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1

Анықтамаға сәйкес логикалық формуланың ақиқаттық кестесі айнымалы/рң барлық мүмкін мән/рң арасындағы сәйкестікті көрсетеді.

Екі айнымалысы бар формула үшін мұндай айнымалы/рң мәндерінің жиынтығ төртеу, үш айнымалы үшін сегіз т б.

13 Ақпараттық үрдістерді жүзеге асырудың аппараттық(техникалық) жасақтамаcын анықтаңыз. Эем-ң ұйымдастырылуының жалпы принциптерін(фон Нейман принциптері) атап көрсетіңіз.

Аппараттық жасақтамаға есептеу техникасының аппараттық конфигурациясын құрайтын құрылғылары жатады.

ДК-ң құрыл-рң маңыздылары: жүйелік блок, монитор, пернетақта.

Орталық процессор ішкі ж/е сыртқы д бө/ді. ДК-ң процессоры мен жедел жад ішкі, енгізу-шығару құрыл-рң көбі ж/е ақпаратты ұзақ уақыт сақтауға арналған құрыл-р сыртқы. Жүйелік блок ДК-ң ең негізгі құрыл. Ішінде жүйелік тақша, процессор, оперативті жад, қатқыл диск, қоректендіру блогы, видеокарта бар. Жүйелік б алдында қосу ж/е қайта жүктеу батырмасы.....бар. Аналық тақша негізгі мөрлі тақша. Ішінде: ортылық проц., жедел жад, тұрақты жад, шина, слоттар бар. Процессор көптеген жартылай өткізгішті элемен/рден тұратын ж/е компьютерде барлық есептеулер мен ақпарат өңдеу жұмысын орындайтын электрондық микросхема. Жедел жад (ОЗУ) деректерді уақытшасақтауға қабілетті кристалды ұяшық сілемі.бір ұяшықты бір байт ақпарат сақталады. Тұрақты жад (ПЗУ) стандыртты прог/рды, өзгермейтін мәліме/рді ж/е жүйелік ақпараты энергиядан тәуелсіз сақтауға арналған жад. Компьютер жұмысы кезде бұдан мәліметі тек оқуға болады. Шина процесор комптың басқа құрыл/рмен, ең алдымен жедел жадпен шина д а/тын өткізгіштер тобы арқ байланысады. Оның үш түрі: мәліметтер шинасы, адрестік, командалық. Қатқыл диск үлкен көлемдегі мәліметер мен прог/рды ұзақ уақытқа сақтауға арналған құрылғы. Ол бірнеше дисктерден құралғн. Параметрлері сыйымдылығы, жұмыс өнімділігі. Бейнекарта монитормен бірігіп ДК-ң ішкі бейнежүйесін құрайды. Ол «, млн-ға дейн түстерді ажырата алад.

Сыртқы құрыл/рды 4 топка бөлед: мәлімет енгізу құрал/ры, мәлімет баспаға шығару қ, мәлімет сақтау қ, мәліметтермен алмасу қ. Монитор мәлімет/рң бейнесін шығаруға арналған. Кез келген мәліметті монитор экранына шығарады. Экран мөлшері оның диагоналінің өлшемі(дюйм). Пернетақта ДК-ні басқаратын пернелік құрылғы. алфавиттік-йифрлік мәліметі енгізуге арналған. Монитор мен пернетақтаның бірлесіп қызмет етуін қолданушы интерфейсі д а/ды. Пернетақтада 101-106 перне бар. Тінтуір графикалық басқару құрылғысы. Екі не үш батырмасы бар жызыңқы қорапша тәріздес. Перефириялық құрыл/р (қосымша, енгізу-шығару құр.) Сканер қағардағы кескінді түсіріп, дисплей экранына шығаруға арналған. Принтер мәтінді не граф/қ ақпаратты қағазға шығаруға арнлаған. Модем компьютерге өзара, телеофон желілері не байланыс белілері арқ мәлімет алмасуға мүмкіндк береді. колонка

ENIAK машинасында программалаудағы қиындықтар осы жобаның бұрынғы консультанты Джон фон Нейманның (1903-1957) ЭЕМ архитектурасын жасаудың жаңа принциптерін жасауына түрткі болды. Ол программаны, басқару командаларының тізбегін ЭЕМ-нің жадысында сақтауды ұсынды. Өз баяндамасында фон Нейман компьютердің бес базалық элементін атап көрсетті: арифметикалы-логикалық құрылғы (АЛҚ), басқару құрылғысы (БҚ), есте сақтау құрылғысы (ЕСҚ), ақпаратты енгізу және шығару құрылғылары. ЭЕМ-нің осы құрлысын фон Нейман архитектурасы деп атау келісілген. 1945ж. Джон фон Нейман цифрлық есептеуіш машинаның жалпы принциптерін ойлап тапты, ол қазіргі кезге дейін ДК-де қолданылады. Осы принциптер бойынша компьютерде мыналар болуы керек:

- арифметикалы-логикалық құрылғы, арифметикалық және логикалық операцияларды орындайды;

- жадтайтын құрылғы немесе бағдарламалар мен деректерді сақтайтын жад;

-басқару құрылғысы, ол бағдарламаларды орындау процесін ұйымдастырады;

- ақпарат енгізу-шығару сыртқы құрылғысы