1. Анемия тұралы түсінік.Анемия жіктелуі.

Анемия – сөзбе сөз аударғанда – қанның жоқтығы деген ұғым береді (грекше а –

жоқ, haemia – қан). Қазіргі уақытта анемия деп кҥрделі ауру белгілерінің кешенін

тҥсінеді. Ол ҽртҥрлі ауруларда байқалады жҽне қан жасайтын мҥшелерге немесе тікелей

шеткі қанға ҽртҥрлі зиянды себептер ҽсер еткенде дамиды. Анемия тері және кілегей

қабаттардың клиникалық бозаруымен, ішкі мүшелердің бірқатар ӛзгерістерімен, ал

гемотологиялық жағынан қанның кӛлем бірлігіндегі эритрциттер мен гемоглобиннің

немесе екеуінің бірінің азаюымен сипатталады. Қандағы эритроциттер мен гемоглобин-

дер тіндегі оттегіні жеткізу қызметін атқарады, ал, оның азаюы тіндердің оттегімен жеткі-

ліксіз мҿлшерде қамтамасыз етілуіне ҽкеледі де, гипоксияның дамуына себепкер болады.

Анемия жіктелісі. Анемияның ҽртҥрлі жіктелістері бар. Оның ішінде

патогенетикалық негізде жасалған жіктеліс кең тараған.

I. Геморрагиялық анемиялар.

- жедел қан кетудің салдарынан дамитын анемия;

- созылмалы қан жоғалтудан дамитын анемия;

II. Эритропоэздің жетіспеушілігінің нәтижесінде пайда болатын анемиялар.

1. Тұқым қуалайтын апластикалық анемиялар:

а) панцитопения (туа біткен даму ақауларының қосарлануымен – Фанкони типі; туа

біткен ақауларсыз – Эстрен- Дамешек типі);

б) эритроидты бҿліктің парциальды зақымдалуымен (Блекфен - Даймонд анемиясы).

2. Жүре пайда болған апластикалық анемиялар:

а) панцитопениямен (жедел, жеделдеу, созылмалы тҥрлері);

б) эритропоздің парциальды зақымдалуымен.

3. Дизэритропатиялық анемиялар (тҧқым қуалайтын жҽне пайда болатын).

4. Сидеробласты анемиялар (тҧқым қуалайтын жҽне пайда болатын).

5. Жетіспеушілік анемиялар (арнайы факторлардың жетіспеуінен пайда болатын

анемиялар):

а) мегалобластикалық анемиялар:

- фольтапшылық (тағамда жетіспегенде немесе мальабсорбцияда);

- В12 дҽрумені жетіспеуі (мальабсобция немесе тасымалдануының бҧзылуы);

- оратты ацидоурия;

б) микроцитарлы анемиялар:

- темір жетіспеушілік;

- мыс жетіспеушілік;

- қорғасынмен улану;

- талассемия-синдром (талассемия генін белгісіз тасымалдау)

- витаминдер жетіспеушілік;

- белок жетіспеушілік;

ІІІ. Гемолитикалық анемиялар.

1. Тұқым қуалайтындар:

а) мембранопатиялар:

- мембрана ақуызының жетіспеушілігі немесе құрылымының бұзылуы (микросферо-

цитоз, овалоцитоз-эллиптоцитоз, пиропойкилоцитоз, стоматоцитоз, ксероцитоз);

- мембрана липидтерінің бұзылуы (акантоцитоз жҽне басқалар);

б) ферметопатиялар (пентозофосфатты шунттың, гликолитикалық циклдің, нуклеотид-

тер, глютатионның алмасуының ферменттерінің активтілігің бҧзылуы);

в) Глобин шынжырының құрылымының (орақ жасушалы анемия, гемоглобинопатия S, C,

D, E жҽне басқалар, тұрақты (стабильді) емес гемоглобиндер) және глобин

шынжырының түзілуінің мүкістігі, аралас тҥрлері.

2. Туа пайда болған гемолитикалық анемиялар:

а) иммунопатологиялық (изоиммунды-нәрестелер гемолитикалық аурулары, сәйкес емес

қан құю; аутоиммунды; гаптенді; медикаметозды);

б) инфекциялық (бактериялық, цитомегаловирустық жҽне басқа вирустық, паразитар-

лық);

в) витаминжетіспеушілігі (Е-дәрумені жетіспейтін шала туған балалар анемиялары);

г) Токсикалық (ауыр металлдармен жҽне басқа химиялық заттармен, оксиданттармен

улану);

д) Маркиафа-Микели ауруы (пароксизмальды тҥнгі гемоглобинурия);

е) әртүрлі себепті ТШҚҰ -синдромы жҽне эритроциттердің механикалық зақымдалуы.

ІV. Аралас генезді анемиялар.

1. Жедел инфекцияларда, сепсисте.

2. Күйіктерде.

3. Ісуіктер мен лейкоздарда.

4. Эндокринопатияларда.