Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Геофизика 1.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
105.79 Кб
Скачать

Мұнай-газ кен орындарының игерілуін бақылайтын геофизикалық әдістердің мақсаты

Мұнай газ кен орындарын игеру процессін геофизикалық әдістермен келесідей мәселелерді шешуге болады:

1. Мұнай-су, газ-мұнай, газ-су жапсарларының орын ауыстыруын және алғашқы орналасқан жерін (тереңдігін) анықтау, мұнай мен газды койнауқаттан сумен ығыстыру кезінде немесе басқа да тәсілдермен әсер еткенде жылжуларын бақылау;

2. Қабатқа айдамаланған судың жылжу фронтын (алдыңғы бағытын) бақылау;

3. Тұщы және минерализацияланған сумен өнімді қабаттардың сулануын және ұңғымаға судың келген орнын белгілеу;

4. Құбыр сыртындағы кеңістікке немесе мұнай, газ ағынының және қабат суының бір қабаттан екінші қабатқа өтуін анықтау;

5. Қабаттың мұнай беру бағасын және мұнайды ығыстырудың соңғы коэффициентін анықтау;

6. Қабаттың сіңіру мен беру профилін анықтау;

7. Ұңғыманың дебитін бағалау;

8. Флюидтер құрамын және т .б анықтау.

Ұңғыманың дебит көрсеткішін және дебит профилін анықтау дебитометрия және расходометрия мәліметтері бойынша арнайы ұңғымалық аспаптармен анықталады.

Ұңғымаға түсетін флюидтердің құрамы арнайы аспаптармен анықталады, олардың жұмыс жасау принципі сұйықтықтың электрлік, жылулық және тығыздық қасиеттеріне негізделген.

НГК көрсеткіштеріне қандай факторлар әсер етеді?

Кеуектілік кеңістігі минерализацияланған сумен толған болса, сутектілік өзгерісі құрамындағы хлордың өзгеруімен бірге жүреді. Нәтижесінде тіркелетін сәулелену қарқындылығы мен ННК-Т және НГК үшін кеуектілік коэффициенті арасындағы тәуелділік өзгереді, НГК қатысты оның графигі құрамындағы хлордың өсуіне байланысты таңбасын өзгертуі мүмкін

НГК әдісі кеуектілікті және сутектілікті бағалау үшін қолданылады.

Нейтрон-нейтрон каротаж әдісі.

Нейтрондық каротаж (НК) ұңғыма қимасындағы жыныстарды нейтрондармен атқылау барысында - сәулелену және нейтрондық сипаттамаларды зерттеуге негізделген. Іс жүзінде тұрақты (стационарлы) нейтрондық және импулъсті нейтрондық зерттеу әдістері пай-даланылады.

Нейтрон-нейтрондық каротаж (ННК) сыртқы нейтрондар көзі әсерінен жыныста пайда болатын нейтрондық сәулелену өрісінің сипаттамаларын өлшеуге негізделген. ННК әдісінің НГК әдісіне қарағанда артықшылығы, оның көрсеткіші табиғи -сәулеленуден және -сәлелену көзіне тәуеді еместігінде.

ННК әдісінің тереңдік қабілеті 20 см<-ден 30 см<-ге дейін cyтeгi мөлшері көбейген сайын терендік қабілеттілігі азая түседі.

Өзіндік поляризациялық потенциалдар әдісі (пс).

Табиғи электрлік өрістер параметрлерін тіркеуге негізделген электрлік каротаждың бір түрі. Өлшенетін көрсеткіш ӨП электрлік өрісінің потенциалы (Uпc) немесе потенциалдар айырмашылығы (Uпc) болып табылады. Өлшем бірілігі- мили вольт (мВ). Табиғи өрісті немесе өздігінен туындаған потенциалдар (ӨП) әдістерімен зерттеулер, электрохимиялық белсенділігі әр түрлі қабаттарда туындайтын тұрақты табиғи потенциалдарды өлшеуге әкеледі. Табиғи потенциалдар әр түрлі тау жыныстарында болатын сүзгілену, диффузиялық-абсорбциялық, тотығу-тотықсыздану кезінде туындайды. Өзіндік поляризацияларды өлшеуді қорғасынды электрод атқарады. ӨП әдісі потенциалдар тәсілімен жұмыс жасайды, яғни N электроды ұңғыма сағасына жақын жерге орналасады және екінші электрод М ұңғыма бойымен жылжып отырады

UӨП MN= UӨП M - UӨП N

Өлшеу барысында тіркелген қисық сызық М электродындағы электр өрісінің әр тереңдіктегі өзгepiciн көрсетеді. Өйткені N электродының потенциалы өзгермейді, сондықтан UӨП MN= UӨП M - UӨП N = UӨП M – тұрақты.

ӨП диаграммаларының аномалиялары бойынша электрохимиялық белсенділігі әр түрлі қабаттарды бөлуге болады. ӨП диаграммаларымен литологияны бір мәнмен талдау қиын, өйткені табиғи электрлік өріс әр түрлі факторларға байланысты. Әркезде сазды жыныстарға қарсы ӨП аномалиялары - оң, ал кеуекті өткізгіш қабаттарға қарсы - теріс көрсеткіштер болады. Қатты, өткізгіштігі нашар құмтастар, әктастар, магмалық жыныстардың аномалиялары аз болады. ӨП әдісін геологиялық қимасын бөлуде және көрші ұңғымалар бойынша жеке қабаттарды корреляциялау, нашар өткігіш тақта тастарды, саздарды табу және жақсы өткізгіш құмдарды, кеуекті әктастарды анықтауда қолданады.