Маркетинг тауар жүйесіндегі тауар

Жоспар

Кіріспе.................................................................................................................3

1. Маркетинг әрекеттерiндегi тауардың орны.........................................4

2. Тауардың өмiрлiк циклiнiң (ТӨЦ ) тұжырымдамасы..........................4

3. Тауардың белгiсi....................................................................................6

4. Тауарды орау.........................................................................................8

Қорытынды.......................................................................................................10

Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................11

Кіріспе

Кең мағынада тауар деп белгілі-бір қажеттілікті қанағаттандыра алатын және нарықта ұсынылатын барлық затты айтады.

Тар мағынада тауар деп дайындалғаннан кейін сақтала алатын, тасымалдана алатын, бір адамнан екінші адамға бірненше рет беріле алатын барлық материалдық өнімді айтады.

Қызмет тауардың еркше түрі және өте маңызды түрі болып табылады. Бірақ, қызметтің өзіне тән ерекшеліктері бар: қызмет өзін өндірушіден бөліне алмайды, сақталынбайды, тасымалданбайды, тираждалмайды.

Тауар келесі белгілері бойынша жіктеледі:

І Пайдалану ұзақтығына байланысты:

1) ұзақ мерзім пайдаланылатын тауарлар-көп уақыт қызмет ететін, бірнеше рет пайдаланылатын тауарлар;

2) ағымдық тұтыну тауарлары – бір немесе бірнеше пайдалану циклында толық тұтынылатын тауарлар;

3) қызмет – тікелей іс-әрекетпен тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру.

ІІ Тауарға сұраныс сипатына байланысты:

1) күнделікті сұранысқа ие тауарлар. Мысалы: нан, сүт;

2) алдын-ала таңдалатын тауарлар. Мысалы, жиһаз, киім;

3) ерекше тауарлар. Тұтынушылар қосымша шығын жұмсауға дайын тауарлар. Мысалы, сәнді киім, коллекция заттары;

4) пассивті (енжар) сұранысты тауарлар.

ІІІ Тауарға көзқарас принципі бойынша:

1) ығыстырушы тауарлар – алдыңғы тауардың тиімді қасиеттеріне ие, бірақ қосымша артықшылықтары бар тауар. Мысалы, дискті алмастырушы флешка;

2) шектеуші тауарлар – алдыңғы тауарды көп көрсеткіштері бойынша басып озатын тауарлар. Мысалы, ақ-қара түсті теледидар және 3D теледидар;

3) толықтырушы тауарлар. Мысалы, фотоаппарат және оның батареясы;

4) жаңа тауарлар.

1. Маркетинг әрекеттерiндегi тауардың орны

Тауар нарыққа көңіл аудару, пайдалану немесе тұтыну үшін ұсынылатын және мұқтаждылықтарды қанағаттандыратын барлық іс-әрекеттер. Тауар бiрлiгi дегеніміз түрі, құны, шамасы және тағы басқаларды сипаттайтын бірлік. Тауарды жасауда фирма үш деңгейдегі пікірді қабылдайды:

1-ші пікір бойынша тауар деңгейі сатып алушы қандай тауар сатып алады деген сұрақтарға жауап береді. Нарық жетекшілерінің негізгі міндеттері кез келген тауардағы мұқтаждылықты алу, ашу және оның тауарлық қасиеттерді емес тұтынушыға тигізер көмегін сату;

2-ші пікір бойыншы тауарларды нақты тауарға айналдыру, нақты тауарды сипаттағанда не болады, сапа деңгейі, қасиеті, безендірілуі, маркалық аталуы және орамасы;

3-ші пікір нығайтылған тауар бұл қосымша қызметтермен көмектер қосылған тауарлар. Нарық жетекшілері тауар үшін маркетинг стратегиясын таңдау кезінде сол тауарға тән сипаттамасын реті бойынша тауарға классификация жасайды.

2. Тауардың өмiрлiк циклiнiң (төц ) тұжырымдамасы

ТӨЦ - бұл тауардың нарықта болу уақыты.

ТӨЦ тұжырымдамасын американдық ғалым Теодор Левитт 1965 жылы әзірлеген болатын.Тауардың нарықта өмір сұру кезеңдерін сипаттайтын өзіндік өмірлік циклі болады. Тауар ерте ме, кеш пе, жетілген немесе қымбат емес басқа тауардың нарыққа келуіне байланысты нарықтан ығысады.ТӨЦ өнімге деген нарықтағы сұранысты, фирма табысын, тауар ассортиментін, нарық сегментін, бәсекелестердің іс-қимылын және оның әр кезеңдегі маркетингтің стратегиясын зерттеуге мүмкіндік береді.

ТӨЦ тұжырымдамасы тауар түріне (ет тартқыш), типіне (тоқпен істейтін еттартқыш ) қатысты, сондай-ақ сауда маркасына ( «Braun» электрлі еттартқыш) қарай қолданылуы мүмкін. Тауар типі, әдетте, тауар түрі мен сауда маркасына қарағанда дәстүрлі өмірлік циклін нақтырақ орындайды.

ТӨЦ – ең алғаш рет маркалы тауарлар үлгісінде зерттелген. ТӨЦ – S әріпі сияқты логистикалық қисық сызбасы түрінде бейнеленеді.

ТӨЦ – тің құрылымы бірнеше кезеңмен сипатталады. Оның саны әр авторда әрқалай 4-тен 6-ға дейін арада ауытқиды (7-сурет).

Әдетте, ТӨЦ-тің енгізу (нарыққа шығару), өсу, кемелдену және құлдырау сияқты 4 кезеңін бөліп қарастырады. Олар жеке фирмалар үшін нақты мақсаттары, ресурстары, маркетингтік жоспары, бәсекелік ортасы, табыс деңгейі, және енгізу кезеңі бойынша ерекшеленуі мүмкін. Әр түрлі тауарлар үшін ТӨЦ кезеңдерінің ұзақтылығы әр қилы, ол бірнеше күннен бірнеше жылға дейін созылуы мүмкін.

ТӨЦ кезеңдері қажеттілік пен сұраныс шамасы, халықтың өмір сүру деңгейі (ол жоғары болған сайын тауарды жиі ауыстыру тенденциясы да жоғары), ҒТП – тің даму қарқыны, нарық коньюнктурасы сияқты факторларға байланысты сараналады. ТӨЦ туралы мынадай тұжырымдар анықталған:

ТӨЦ-тің әр кезеңінде экономикалық және бәсекелік орта өзгеріп отырады: оның әр кезеңі үшін басымды стратегиялық мақсаттар анықталады;

ТӨЦ-тің әр кезеңінде шығындар мен пайда құрылымы әрқалай; маркентингтік бағдарлама ТӨЦ-тің кезеңіне бағытталуы қажет.

Маркентингтің міндеті – нарықтағы тауардың өмір ұзақтығын ұтымды түрде ұзарту. Алайда ҒТП-тің дамуы тауардың жылдам «ескіруіне» әкеледі.Пайда көлемі, ивестиция, маркетинг шығындары, бәсекеге қабілеттілік деңгейі, тауар бағасы, тұтынушылар мінез-құлқы ТӨЦ-тің кезеңдеріне байланысты өзгеріп отырады.

Тауардың нарыққа шығуы немесе оның нарыққа ену кезеңі. Бұл кезеңнің мақсаты-тауарды өткізетін нарықты қалыптастыру. Енгізу кезеңінде технология жаңа дами бастайды, нарық әлі анықтала қоймаған, өндіріс қуаттылығы толық іске қосылмаған, ал тауар аз партиялармен шығарылғандықтан, фирма шығындары өте жоғары болады.

Сатудың өсу қарқыны тауардың жаңа болуымен және тұтынушы сұранысына байланысты. Әдетте, жаңа тауардан гөрі тауарды жаңғыртып, жетілдіру өткізу көлемін тез ұлғайтады.

Нарықтағы жаңа тауар жетістігінің негізі болып оның технологиялық сипаты, дизайны, тұтынушылық қасиеті саналады. Ал сатып алушымен байланыс тауардың тұтынушы үшін тартымдылығын көрсетуге мүмкіндік береді.

Нарыққа жаңа тауармен шыққан фирма осындай тауар шығаратын бәсекелестер болмаса, нарықта айрықша орын алады. Фирма тұтынушы нарығының таңдауына байланысты жаңа тауарға жоғары баға қоя алады. ТӨЦ-тіңенгізу кезеңінде баға саясатының мүмкіншілігін тиімді пайдалану керек. Алайда, фирма нарыққа ену мақсатымен тауарға жалпы нарықтағы төмен бағаны қолдануы мүмкін. Бұл кезде тауардан пайда түспегендіктен немесе оның өте аз болуынан фирма залалға ұшырауы мүмкін. Тауардың алғашқы тұтынушыларына нарықтағы жаңа тауарға ұмтылатын жаңашыл тұтынушылар жатады.

Әдетте әлуетті тұтынушы жаңа тауарларға уақытша енжарлық танытады. Сондықтан оларды жаңа өнімді алып көруге ынталандыру қажет. Бұл көптеген маркентингтік шығындарды талап етеді. Мұндайда ақпараттық жарнаманы қолдану керек. Жарнамаға көптеген қаражат жұмсалғандықтан, ол сату көлемінің айтарлықтай бөлігін құрайды. Сондай-ақ жаңа тауар үшін өткізу арналары таңдалады.