Маркетингтік зерттеулер және маркетингтік ақпарат жүйесі

Жоспар

Кіріспе................................................................................................................3

1. Ақпарат, оның жiктелуi......................................................................4

2. Маркетингтiк ақпараттық жүйе.........................................................5

3. Маркетинг зерттеулерi.......................................................................6

Қорытынды........................................................................................................7

Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................8

Кіріспе

Егеменді мемлекеттерде қазіргі экономиканың дамуының жаңа фактор-лары (ашықтық және оны ғаламдандыру) маркетинг бойынша менеджерлердің жедел, толық және сенімді ақпарат алу қажеттілігіне түрткі болды. Компания қызметінің ұлттық және интернационалдық масштабтарды иеленуіне қарай, олар үлкен және қашық рыноктар туралы ақпаратты қажет етеді. Маркетинг бойынша менеджерге басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін, қазіргі  жылдам өзгеретін әлемде  жаңа ақпарат керек.

Көптеген маркетологтар бекіткендей, ақпараттық жұмыс маркетингтік қызметтің барлық көлемінің үштен бірінен жартысына дейінгі бөлігін құрайды.

Төменде ақпараттың мәні  ұғымын  қарастырамыз.

Ақпарат (латынның Information – хабар беру, мәліметтер беру сөзінен шыққан).

1) бірдеңе туралы  кез келген хабар;

2) басқаруда экономикалық шешімдерді талдау және шығару процесінде пайдаланылатын экономикалық көрсеткіштердің мәндері, деректері;

3) экономикалық процестерде пайдаланылатын, ресурстар түрлерінің бірі;

4) дүниенің мәнін құрайтын және ойлау қызметінің кез келген өнімін қамтитын, үш маңызды  субстанцияның  бірі (зат, энергия, ақпарат).

Қолайлы ақпараттың елеулі өсуін де атап кетпеуге болмайды. Сонымен, маркетолог Джон Нейсбит, әлем индустриялықтан ақпараттық экономикаға өте бастады деп санайды. Ол 1950 ж. АҚШ-тың жұмыс күшінің ақпаратты өңдеудің сол немесе өзге түрімен айналысатын адамдары небары 17 % болса, қазіргі уақытта мұндай  адамдар 6,5% құрайтынын атап өтеді. 

Қазіргі замандағы кәсіпорында маркетингтік қалыптасу процесінің аса маңызды мақсаттарының бірі фирманың рыноктағы тәртібіне қатысты басқа-рушылық шешімдер қабылдау үшін қолайлы ақпараттық ортаны құрудан тұрады.

Көрсетілген мақсатқа қол жеткізудің негізгі тәсілдері кәсіпорын шеңберінде кәсіпорынның маркетингтік ақпараттық жүйесін құру болып табылады.

Төменде МАЖ анықтамасын  келтіреміз.

Маркетингтік ақпараттық жүйе (МАЖ) – тұрақты қолданылатын жүйе және оған персонал, жабдықтар, процедуралар және жинау, өңдеу, бағалауды талдау және маркетингтік ешімдерді дайындау мен қабылдау үшін  қажетті, маңызды және сенімді  ақпаратты үлестіру қосылады.

1. Ақпарат, оның жiктелуi

Ақпарат - маркетинг зерттеулерi барысында жиналған мәлiметтердiң жиынтығы. Ақпарат әртүрлi сипатталады. Оны шығу мерзiмiне, жүктелген мiндетiне, оны өңдеуге қарай жiктеуге болады. Шығу мерзiмiне қарай мынадай ақпарат түрлерiн айыруға болады:

• тұрақты ақпарат- маркетингтiк ортаның ұзақ уақыт өзгермейтiн көрсеткiштерiн бейнелейдi;

• айнымалы ақпарат- маркетинг объектiлерiнiң iс-әрекетiн айнымалы сандық және сапалық сипаттамасымен көрсетiледi;

• ауық-ауық ақпарат- керек кезде ғана анда-санда ғана жиналатын мәлiметтер;

Ақпарат мiндетiне байланысты ол былайша бөлiнедi:

• анықтамалық ақпарат -танымды сипат алады және маркетинг объектiлерiнiң бiршама тұрақты белгiлерiн анықтап, анықтама жүйесi ретiнде шығады;

• кепiлдемелiк аұпарат- арнайы жүргiзген маркетинг зерттеулерi қорытындысының немесе мәлiметтер негiзiнде пайда болады.

• нормативтiк ақпарат- негiзiнде өндiрiс саласында қалыптасады, өндiрiстiң әртүрлi құрылым ережелерi, нормативтерi баяндалады;

• хабаршы ақпарат- маркетинг ортасы объектiлерiнiң iс жүзiндегi өзгерiс бағыты жоспарға үйлеспеген кезде пайда болады;

• реттеушi ақпарат- хабаршы ақпараттың кемшiлiк себептерiн жоюға бағытталған әрекеттердi баяндайды.

Ақпарат өңдеуге қарай төмендегiше жiктеледi:

• бастапқы ақпарат- нақты мақсатты көздейтiн бiрiншi рет жиналған мәлiметтердi баяндау;

• екiншi реттi ақпарат- басқа мақсатпен бұрын жиналған қолда бар мәлiметтер;

• туынды ақпарат- басқа мақсатты шешу үшiн бастапқы, екiншi реттi ақпараттың, немесе өзге ақпараттың мәлiметтерiн баяндау.

• Ақпаратты ұйымдастыру алдында оған келесi талаптар қойылады:

1. Ақпараттың өзектiлiгi- -маркетинг ортасының жағдайын шындықпен нақты бейнелеу;

2. Ақпараттың дәлме-дәлдiгi- өндiрiстiң, нарықтың, сыртқы макроортаның нақты жағдайын, даму өзгерiсiн айнытпай көрсету;

3. Мәлiметтердiң релеванттiлiгi- алға қойылған мақсатқа сәйкес қажеттi мәлiметтердi iрiктеп жинау және iске қатысы жоқ мәлiметтердi алып тастау;

4. Толық бейнелеу-маркетингтiк ортаның жағдайына және оның даму өзгерiсiне әсер ететiн барлық факторларды есепке алу;

5. Мәлiметтердiң мақсаттылығы- тауарды өндiру, оны сыртқы және iшкi

нарықта өткiзу арналары мақсаттарына сәйкес мәлiметтер жинау;

6. Ақпарат бiртұтастығы және сәйкестiгi- мәлiметтер көрсеткiштерi жиынтығында өзара қайшылықтардың және мәлiметтердiң өзара сәйкессiздiгiнiң болмауы.

Әр фирма өзiнiң менеджерлерiн қажеттi маркетингтiк ақпаратпен қамтамасыз етуi тиiс. Сондықтан компанияның арнайы қызметкерлерi әр деңгейдегi басшыларға нарық туралы қандай мәлiметтер керек екенiн анықтайды және ақпараттық жүйенi болжайды.

2. Маркетингтiк ақпараттық жүйе

Маркетингтiк ақпарат жүйесi тұлғалар, неше түрлi құралдар жөнiндегi және маркетингтiк шешiм қабылдауға қажеттi сенiмдi ақпарат жинау, сұрыптау, талдау, бағалау әдiстерiн қамтиды. Оны мына сызбадан көруге болады:

Талдау, жоспарлау, жоспарды жүзеге асыру және бақылау

мәселелерiн орындау үшiн маркетинг менеджерлерiне нарық ортасындағы өзгерiстер туралы мәлiметтер қажет. Маркетингтiк ақпарат жүйесiнiң ролi маркетингтiк басқару үшiн ақпарат қажеттiлiгiн анықтаумен, оны жинап алумен және дер кезiнде менеджерлерге пайдалануға берумен анықталады. Қажеттi мәлiметтер фирманың iшкi есеп жүргiзуден, маркетингтiк бақылаудан, ақпаратты зерттеу арқылы және оны талдау арқылы жиналады.

Кәсiпорынның өндiрiс түрiне, оның iс-әрекетiне байланысты әр

түрлi маркетинг зерттеулерi жүргiзiледi.

Маркетинг зерттеулерi дегенiмiз- маркетингтiң дұрыс

шешiмдерiн қабылдау үшiн және фирма әрекетiндегi мәлiмсiздiк жағдайды төмендету үшiн мәлiметтер жинау, оларды өңдеу, талдау процесi болып табылады. Маркетинг зерттеулерiнiң мақсаттары әртүрлi болуы мүмкiн. Ең бастысы ол зерттеулер тұтынушыларды анықтауы тиiс, олардың қажеттерiн зерттеу, нарықты таңдап алу үшiн тауарға деген бүгiнгi және болашақ сұранысты белгiлеу.

Маркетинг зерттеулерi нәтижелi, тиiмдi болуы үшiн келесi

шарттар орындалу қажет:

бiрiншiден, зерттеулер кешендi, жүйелi түрде өтуi қажет;

екiншiден, зерттеулерде ғылыми тәсiлдер қолданылу қажет;

үшiншiден, жалықаралық Сауда Палатасы және қоғамдық пiкiрдi зерттеу Еуропа қоғамы бекiткен маркетингтiк және әлеуметтiк зерттеулерi практикасының Халықаралық Кодексiне сәйкес жүргiзiлуi тиiс;

төртiншiден, маркетинг зерттеулерi жұмыстары мұқият жоспарлануы және жүйелi сатылуы тиiс.

Маркетингтiк зерттеу процесi белгiлi сатылардан тұрады.

Барлық жұмыстар белгiленген тәртiп бойынша өткiзiледi.