СОЖ 8
.docxТауар саясаты
Жоспар
Кіріспе................................................................................................................3
-
Тауар ассортиментi..............................................................................4
-
Тауар өткізу арналарының мәні, мақсаты...........................................5
-
Жаңа тауарды жоспарлау.....................................................................6
Қорытынды........................................................................................................7
Пайдаланылған әдебиеттер...............................................................................8
Кіріспе
Тауар саясаты маркетингтік шешімдер ядросы болып табылады, оның маңайында тауарды сатып алу және оны өндіруден тұтынуға жылжыту әдісте-месі шарттарымен байланысқан, басқа шешімдер қалыптасады. Тауар саясаты тауар өндірушілер әрекеттерінің белгілі курсын болжайды. Ол ассортиментті құру және оны басқару; тауарлардың талап етілетін деңгейде бәсекеге қабілет-тілігін қолдау; тауарларды орау, маркалау, қызмет көрсету стратегиясын әзірлеу және іске асыру, шешімдер мен шаралардың сабақтастығын қамтамасыз етуге арналған.
Ассортиментті құру және басқарудың мәні тауар өндірушінің сатып алушылардың белгілі категорияларының талаптарын аса толық қанағаттандыратынтауарлардың анықталған жиынтығын дер кезінде ұсынуынан тұрады. Ассортимент деп кәсіпорынның, саланың өніміндегі немесе бұйымдардың қандай да бір тобындағы тауарлардың құрамы және жеке түрлерінің ара қатынасын түсінуге болады, тауар ассортиментінің енімен (ассортименттік топтардың санымен), тереңдігімен (әрбір ассортименттік топтағы позицияның санымен) сипатталады. Ассортименттің құрылуына кәсіпорынның ассортименттік тұжырымдаманы әзірлеуі себеп болады.
Тауардың сапасы мен бәсекеге қабілеттілігі проблемасының қазіргі әлемде теңдессіз сипаты бар.
Бәсекеге қабілеттілік және сапа – елдің, кез келген өндірушінің тауарлар мен қызметтерді жасауы, шығаруы және өткізуінің шоғырланған барлық жиынтығын білдіреді.
Тауардың бәсекеге қабілеттілігі – оның бәсекелік рыноктағы коммерциялық табысының шешуші факторы.
Бәсекеге қабілеттілік – бұл тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесі және оның шығындары бойынша тұтынушының тауарды сатып алу мен пайдалануға ұқсастықтарының артуы.
Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету оның сандық бағалану қажеттілігін талап етеді. Бәсекеге қабілеттілікті бағалау кезінде жеке: техника-лық, эргонометриялық, экономикалық және т.б. параметрлерді айқындау үшін салыстыру жүргізіледі.
-
Тауар ассортиментi
Өндiрушi-кәсiпорын нарыққа ұсынған белгiлi тауардың түрлi жиынтығын ассортимент деп атайды. Оған әр түрлi тауар түрлерi кiредi. Тауар түрi функционалдық айырмашылықтарына қарай, сапасына, бағасына қарай ассортименттiк топтарға бөлiнедi. әр топ топтастырудың төмен сатысын көрсететiн ассортименттiк позициядан тұрады. Мысалы, кәсiпорын тоңазытқыш және кiр жуатын машинаны өндiредi делiк. Тоңазытқыштың бiр, екi, үш камералы үлгiлерi болады. Олар әр түрлi аңбаға ие болуы мүмкiн және көлемiмен, ерекше техникалық көрсеткiштерiмен сипатталады.
Тауар ассортиментi мына көрсеткiштермен сипатталады: енi, тереңдiгi, салыстырмалылығы. Ассортимент енi - ассортименттiк топтардың саны. Ассортимент тереңдiгi - әр ассортименттiк топтағы жайғасым саны. Ассортимент салыстырмалылығы - тұтынушылар көзқарасынан, түпкi қолдануға, тарату арналарына және бағаға байланысты ұсынған ассортименттiк топтардың арақатынасы.
Ассортиементтi құру арқылы нақты тауарлар түрлерi, олардың жеке серияларының мәселелерi, "ескi" және "жаңа" тауарлар, "күрделi" және "жай" тауарлар арақатынасын анықтауға болады.
Ассортименттi құру алдында фирма ассортимент қағидасын өңдейдi. Ол ассортименттiк құрылым мен тұтынушылардың талаптарын ескерiп, шикiзатты, техниканы, қаржы қорларын тиiмдi қолданып, өнiмдi төмен шығынмен өндiрiп, тауар ұсынысын құруға бағытталады. Олар: тауарлардың түрлерi, ассортименттi жаңарту деңгейi мен оның жиiлiгi, белгiлi тауар түрiне белгiленген баға деңгейi және т.б. ассортименттiк қағиданың мақсаты фирманың нақты тұтынушылар сұраныстарының түрлерi мен құрылымына сәйкес тауарларды өндiруге бағыттау болып табылады.
Өндірілген тауарды тұтынушыға міндетті түрде жеткізу керек. Өндірушілердің осы қызметті екі әдіспен жүзеге асырады: өзіндік өткізу бөлімшелері арқылы немесе дербес делдалдар арқылы. Тауарды тікелей өткізу әрқашан да тиімді емес, сондықтан өндірушілер делдалдардың қызметін қажет етеді. Өзінің байланыстары,тәжірбиесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, фирманың өз бетінше ала алатын шамадан көбірек пайда табуға жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшке сауда дүкендерімен, тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналарды қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, басқарушы қызметкерлер өткізу арналарын құруға байсалды, байыпты қаруға тиіс.
-
Тауар өткізу арналарының мәні, мақсаты..
Өткізу - өнімді кеңістік пен уақыт ішінде жылжытып ауыстыру жөніндегі іс-әрекет түрлерінің жиынтығы, сондай-ақ меншік құқығын өндірушіден тұтынушыға беру. Қысқаша айтқанда: өнім мен қызметтерді тұтынушыға жеткізу.
Жаңа тауар дегенiмiз қолда бар тауарларға қарағанда жаңа тұтыну қасиеттерiмен ерекшеленiп нарыққа ұсынылған жаңа өнiм.
Жаңа тауардың маңызыдылығын мына факторлар бейнелейдi:
• пайданы өсiруге көмектеседi;
• қалыптасқан тауар және ассортимент топтарына қарағанда ерекше қасиеттерi бар;
• өндiрiс қалдықтарын пайдалануға мүмкiндiк жасауы мүмкiн;
• фирманың инновациялық қабiлетiн сақтауға және оны көтеруге ықпалы бар;
• маусымды жұмыс жасайтын фирмалардың шығындарын азайтып, өткiзу аранларын жыл бойы тұрақтандырады;
• тұтынушылардың демографиялық өзгерiс сипаттамаларына өндiрiстi сәйкестендiруге жағадай жасайды.
-
Жаңа тауарды жоспарлау
Жаңа тауарды жоспарлау iсi келесi сатылардан тұрады:
1. Идея жасау сатысы жаңа тауар шығару мүмкiндiктерiн үздiксiз iзденуден тұрады. Ол идеяларды фирма қызметкерлерiнен, өткiзу арналарынан, үкiмет органдарынан және бәсекелестердiң тауарларын салыстыру арқылы жинауға болады. Негiзгi идея жинаудың үш әдiсi бар: "ой шабуылы", тауарларды талдау, сауалдама арқылы.
2. Өнiмдi бағалау сатысында iрiктеу арқылы жарамсыз идеяларды талдаудан тыс шығарады. Ол үшiн "iрiктеу тiзiмi" қолданылады. "Iрiктеу тiзiмiнiң" бiр шетiнде жаңа тауардың маңызды қасиеттерi көрсетiледi, ал екiншi шетiнде идея бойынша өндiрiлетiн тауарларды салыстырылады.
3. Тұжырымдаманы тексеру сатысында тұтынушыға өндiрiлетiн тауар ұсынылады, сол арқылы оның затқа деген ниетi мен сатып алуға деген ынтасы анықталады.
4. Экономикалық талдау сатысында сұраныс болжанылады, шығындар мен пайда есептелiнедi.
5. Өнiмдi шығару сатысы идея нақты iс қимылға айналдырылады.
6. Байқау маркетингiсi сатысы дегенiмiз өнiмдi бiр немесе бiрнеше таңдаған аймақта өткiзiп көру.
7. Коммерцияға енгiзу сатысы тауар өмiршеңдiк кезеңiнiң енгiзу фазасына сәйкес келедi.
Жаңа тауарды сатып алушылар тұтынушы ретiнде мынадай түрлерге бөлiнедi:
• "жаңашыл тұтынушы"- жаңа тауарды қызыға бiрiншi болып тұтынып, сапасын сынайтын тұтынушылар;
• "жақтаушылар"- тауарды атақты және сән ретiнде болуына себепшiлер;
• "прогресшiлдер"- өсу фазасында тауардың өтiмiн қамтамасыз ететiн тұтынушылар;
• "күмәнданушылар"- жетiлу фазасында тауардың өтiмiн қамтамасыз ету етуге кешiккендер;
• "керiтартпалар"- жаңа тауарды оның дәстүрлi кезiнде ғана қабылдайтын тұтынушылар.
Өнiмнiң сапасына және бәсекеге қабiлетiлiгiне қазiргi фирмалар көп көңiл бөледi. Себебi, сапа және бәсекеге қабiлеттiлiгi деген ұғым елдiң, әр өндiрушiнiң тауар мен қызметтердi өндiру, өңдеу , өткiзу мүмкiндiктерiнiң жиынтығын анықтаушы көрсеткiш болып табылады.
Нарықтық экономикада өнiм сапасы тауар өндiрушiлердiң нарықта "өмiр сүру" шарты болып табылады және олардың шаруашылық әрекеттерiнiң нәтижелiлiгiнiң, мемлекеттiң экономикалық жағдайының өлшемi болады.
Қорытынды
АҚШ əдебиетінде «маркетинг» термині XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында пайда болды. Маркетингтің жарнама, тауарды өткізу, сауданы ұйымдастыру сияқты элементтері бұдан біраз уақыт бұрын белгілі болғанымен, экономика пəнінің құрамына енбеді.
Қазіргі заманғы маркетингтің пайда болуы мен дамуының алғышарттары мыналар болып табылады: əлемнің дамыған елдеріндегі нарықтық қатынастардың дамуы жəне заңдардың жетілдірілуі, халықаралық еңбек бөлінісіне ықпал еткен ғылымитехникалық, технологиялық өрлеу, бəсекелестік күрестің өсуі. Осының барлығы маркетингтің ғылым, өнер, экономикалық пəн ретінде теориялық жəне практикалық негіздерінің қалыптасуына себеп болды.
Маркетинг ғылымының негізін американдық профессор Филип Котлер қалады. Ол маркетинг пəнінің құрылымын жасап, басты түсініктерін анықтады, негізгі тұжырымдамасын қалыптастырып, оларды жүзеге асыру жолдарын көрсетті.
Маркетинг тұжырымдамасының негізгі идеясы — тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру. Котлердің пайымдауынша, маркетинг дегеніміз — айырбас жолымен мұқтаждықтар мен қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған адам қызметінің бір түрі.
Пайдаланылған әдебиеттер
-
Жүнісов. Б ,, Нарықтың экономикалық негіздері,, Алматы 1994
-
Жатқанбаев. Е.,, Аралас экономика негіздері,, Алматы 1996
-
Дорнбуш, Рудигер, Фишер, Стенюц ,, Макроэкономика,, Алматы 1997.