50. Рэформы патрыятычнай партыі ў 60-70-е г.Г. 18ст.

У сяр 18 ст у РП разгараецца палітыч барацьба паміж прыхільнікамі рэформаў дзярж ладу і рэакцыйнамі коламі катаоіцк царквы.Першыя імкнуліся рэфармір феадальн дзярж апарат і прыстасавать яго да новых эканаміч і палітыч ўмоў, а рэакцыйн колы-захавать стары феадальн парадак.Дзейнасть рэфармат актывізір ў кастрычніку 1763г пасля смерті караля Аўгуста 3 Віцціня.На канвакацыйным сойме 1764г-уведзена абмежаванне на права”ліберум вета”.Эканаміч пыт рашаліся большасцю галасоў і дэпутатам дазвалял не прытрымлів наказаў соймікаў, калі гэта пярэчыла большасці. У 1775 г у РП уврдзіцца адзіны для усіх мытны падатак і адмян унутранныя пошліны.1176-усталёўваеццы адзіна сістэма мер і вагі ў РП. 1773-1775фармір Эдукацыйная камісія, пачаліся рэформы у галіне асветы. Эканаміч рэформы А. Тызенгаўзара-стварэнне значнай колькасці мануфактур на захадзе Беларусі. Такім чынам, крызісныя з’явы былі пераадолены, эканоміка стбілізавалася і пратягвала інтэнсіўнае раззвіццё і РП пераадоліна не толькі эканамічны, але і палетычны крызіс. Аднак першыя спробы палітыч рэформаў не задаволілі рэакцыйных магнатаў, якія заўсёды імкнуліся да неабмежаванай улады, а на уладу у той час значны уплыў аказвалі Расія і Прусія. У 1764годзе яны пасадзілі на каралеўскі трон Станіслава-Аўгуста Панятоўскага.

51. заканад. акты, прын. 4х гадовым соймам 1788-1792гг: гіст-прав. хар-ка. Узначал. Каз. Сапега з боку Літвы, Станіслау Канарскі- Польшчы.з-ны, прын.4х гад. соймам:

студзень1971-кардвынальныя правы; сак. 1791-з-н аб сойміках; крас.1791-з-н аб месцах нашых каралеускіх, аьб гарадах; 3 мая 1791- Канстытуцыя; кастр. 1791- узаемнае даручэнне абодвух народау=>завярш. паліт. рэф. РП. Каард правы 1791 адмян. каар. правы 1768 у частцы зам. гарантыі у недат дзярж ладу. Мэты прын.: замац. сувер і незал. краіны; падц. унію, яе недатык.; адмова ад зам. гарант. існ. краіны і яе паліт. ладу; падцв. прав. шляхты. Супяр. каард правоу: абвяшч. сваб. веравызн., аде пан. роля кат., каралём і карал. м.б. толькі кат.; абв. сваб. слова, друку, правоу, але уводз. катал. цэнзура на творы, прысв. ? прав. веры. Закон аб сейміках. Асн. мэты:прып. дзейн. груп, якія зрыв. сейм. паседж. усе пасы пав. б. адказ. за свае раш.Уводз. пэуны маём. і узр. цэнз на права абір. т быць абр.(шляхта 24 гад, меушая нерух. маём. у тым павеце, ад якога яна абір.)Гэта была гар. таго, што сой-ыя паслы б. сваб. у сваіх раш. З-н аб гарадах. Дапаун. права асаб. недат. і недат. маём. мяшчан(м. наб.зямлю з сял.); права займ. дзярж. пасады, абір. суддзямі, прац. адвак.,мяшч.абір. сваіх прадст. у сойм.

52. Канст. 3 мая 1791. Узаемнае заруч. абод. нар. РП- 3яя у свеце канст. дзярж. Канст.абв. РП првав. дзярж. таму што былі замац. пр-пы: нар. сувер у 5 раздз.(але “народам” згодна з трад. з’яул. толькі шляхта); прын. верх. права у 2р.; прын. падз. улад. у 2 раздз. 4 раздз. замац. закан. уладу за соймам. Сойм 2ух палатны: склад. з сената, узнач каралем і пасольскай ізбы. Абмерк. спач. прав. у пасол. ізбе, пасля пер. у сенат і зацв. на аг. сходзе.Калі сенат не згодзен, то законапр.пера. на дарац. у наст. сесію, зноу разгл. у ізбе і ужо сенат не мог адхіліць. Прын. прах. больш. гал.Г. зн. у працы сойма зам. прын. дэм. Вык улада нал каралю, пасада спадч., уводзіцца парадак падр. ен павінен прыс на паседж.+”Варта закона” (сав мін.): кароль, прымус кат царквы-архібіскуп, 5 міністрау. Быу прынцып контрасігнатуры: кароль прым. указ, але ен уступ. у дзеянне, толькі калі яго падп. адпав. міністр. Калі мін. не падп. яго- то кароль пав. быу адмовіцца ад яго. Быу зам. прын. прав. чал.У 2 раздз. абвяшч. правы шляхты як непаруш.Правы мяшчан рэг. цэлы разд. канст.-“закон аб народах”. Правы сял. рэг. таксама цэлы раздзел, але канст. не адм. прыг. зал, але гэтае права дае феад. Стан. сял. палепш, таму што яны не м.б. судзімыя сваявольна панскімі судамі.М. паск. на феад., падаць апел. у дзярж суд на раш. панскага суда. Быу замац прын. ажыц. правасуддзя толькі судом. 8 раздзел. прысв. суд. уладзе. Існавалі мясц. і выш. суды. Былі лікв. княж., гар. суды. Літ. трыбунал захоувауся. Высокі сойм. суд разгл. справы аб паліт. злач. Утвар. рэферэндарскі суд для дзярж. і сваб. сялян. Уся суд. сіс-ма поунасцю аддзелена ад адміністрацыі. Узаем. заручэнне. Канст. прым. раш. аб ствар. адзинай улады, гэта дае падставу вызн. дзярж. лад як федэрацыю, але гэта не б. замац. у канст. У гэтым акце устал, што усе дзярж. месцы пав. камплект. на парэтэтных асновах.Замац. пэуная адасоб. ВКЛ: захтрыбунал, суд. сіс-ма скарбная кам. прац. дзейнасць. Была аформ. дзярж. РП і прав. статус ВКЛ у ей.