80.Жатыр түтігі, құрылысы, қызметі

Жатыр түтігі туба утерина, жұп түтік б.т. Онымен овуляция кезінде аналық жасушалар жатыр қуысына келеді. Әрбір түтік жатырдың жалпақ байламының жоғ бөлігіне орналасып, түтік шажырақайы мезосалпинкс д.а.ішастар қатпарларымен қаусырылады. Түтіктің орт ұз 10-12см және де оң түтік әдетте сол түтіктен ұзын болып келеді. Жатырға ең жақын түтік 1-2см бойы горизонтальды орналасады: жамбас астау қабырғасына жетіп, түтік анабезді айналып өтіп, алдымен оның алдыңғы жиегінен жоғ сондан кейін артқа сосын төмен өтіп анабездің медиальды бетімен жанасады. Түтіктен мына бөлімдерді ажыратады: 1-парс утерина-түтңктің жатыр қабырғасындағы бөлігі, 2-истмус қылтасы д-2-3мм, біртегіс тарылған бөлім, 3-ампула-диаметрі біртіндеп үлкейетін қылтадан сыртқа қарай кететін бөлімі. 4-инфундибулум-құйғыш ампуланың тікелей жалғасы б.т.және атына сәйкес жиектерінде көптеген өсінділері бар. Түтік қабырғасының құрылысы: ішастар немесе сірлі қабық астында тамырлар мен нервтері бар дәнекер тінді қабық, туника субсероза орн. Оның асьында бірыңғай салалы б.ет талшықтарының 2:сырқы бойлық және ішкі дөңгелек қабаттардан тұратын б.етті қабық туника мускуляярис жатады, 3-қабығы-туника мукоса.

81. Аналық сыртқы жыныс ағзалары. Олардың анатомиясы.

Әйелдің жыныстық аймағы пудендум фемининум деген атауға сыртқы жыныс ағзалар жиынтығы: үлкен жыныс ернеулері және олардың арасындағы түзілістер жатады.

Лябиа майора пуденди, үлкен жыныс ернеулері-майы көп дәнекер тіні бар екі тері қатпары б.т. олар өзара дәнеекер деп аталатын тері бөліктерімен : жалпақтау-алдыңғы дәнекер-камиссура лябиорум антериор, және енсізлеу артқы дәнекермен-камиссура лябиорум пастериор қосылады. Бүйір жақтарынан үлкен жыныс еріндерімен шектелген саңылау тәрізді кеңістік жыныс саңылауы рима пуденди д.а. Үлкен жыныс ернеулерінің беті жүнмен жабылған, жүннің жоғ шекарасы кіндіктен 9-10см төмен және әйелдерде горизонтальды бағытталған.

Үлкен жыныс ернеулерінен ішке қарай кіші жыныс ернеулері лябия минора пуденди орналасады, олар үлкен жыныс ернеулері арасынан мүлдем көрінбейді және солар сияқты түрі шырышты қабыққа ұқсайтын екі бойлы тері қатпары б.т. Кші жыныс ернеулерінің ішкі беттері біріне-бірі жанасып жатады. Әрқайсысының алдыңғы шеті екі кішкене аяқшаға бөлінеді: латеральды аяқшы деліткіні(клитор) айналып өтіп, қарама-қарсы жақтың дәл осындай аяқшасымен қосылып, деліткі күпегін препутиум клиторидис түзеді, медиальды аяқтары сүйір бұрыш жасай қосылып төменгі жағынан френулум клиторидис түрінде деліткі басына бекиді. Кіші жыныс ернеулерінің артқы шеттері кішкене көлденең қатпар френулум лябиорум пуденди арқ қосылады.

Әйел жыныс ағзаларында еркектердің үңгірлі денелеріне сәйкес келетін түзілістер бар. Олар бульбус вестибули мен клиторис. Бульбус вестибули-кіреберіс буылтығы еркектердің корпус спангиозум пенисине сәйкес келеді. Бірақ әйелдерде бұл жерде үңгірлі масса екі симметриялы бөлікке бөлінген. Әрбір буылтық ұзындығы-3см, ені-1,5см. Қынаптың төменгі шетінен лат орналасқан қою веналық өрім б.т. Клиторис, деліткі корпора каверноса пениске сәйкес келеді. Бас, дене, кігкене аяқтардан тұрады. Ұз 2,5-3,5см денесі . корпус клитаридис тығыз фиброзды қабықпен фасция клитаридис жабылған тұтас емес қалқа арқылы корпора каверноса клиторидис б.табылатын 2 симметриялы жартыға бөлінеді. Алға қарай деліткі денесі тарылып, баспен – глянс клиторидис аяқталады. Жоғарыда айтылған препутиум және френулум клитаридис тікелей кіші жыныс ернеулеріне созылады, артқа жағынан деліткі денесі 2 аяқшаға-крура клиторидис ажырайды. Олар қасаға сүйектерінің төменгі тармақтарына бекиді. Деліткі денесі қасаға симфизіне ілініп тұратын байламмен лиг суспенсориум клитаридис бекиді.