1.Ұйым мақсаттары және олардың жіктелуі

Барлық басқару процесінің бастапқы кезеңдерінде оның мақсаттары анықталады. Басқару мақсаттарын дұрыс анықтай білудің басқару жүйесін қалыптастыруда маңызы зор. Мақсат бұл персоналдың, адамдар тобының ұйымның саналы қызметінің алдын ала ойластырылған нәтижесін білдіретін санақ. Мақсатқа жетуге жәрдемдесетіннің бәрі құралдар деп аталады. Мақсаттарды түрлі негіздер бойынша жіктеуге болады. 1)Кешенділік тұрғысынан:қарапайым және күрделі; 2)Қайнар көздері бойынша:сыртқы және ішкі; 3)Маңыздылық дәрежесі бойынша: стратегиялық, тактикалық, операциялық. 4) іске асыру үшін уақыт бойынша:ұзақ, орта, қысқа мерзімді; 5)Мазмұны бойынша: жеке, технологиялық, экономикалық, өндірістік;6)міндеттілік жәрежемі бойынша: тапсырма мақсаттар және бағдар мақсатар.

2.Ұйымда персоналмен жұмыс істеуді жоспарлау

Кадрлық саясаттың болашағына бағытталған ұзақ мерзімді тұжырымдаманы кадрлық жоспарлаудың көмегімен орындауға болады. Персоналды басқарудың бұл әдісі жұмыс берушілер мен жұмыс алушылардың мүдделерін келістіруге және теңестіруге мүмкіндік береді.

Кадрлық жоспарлаудың мақсаты адамдарға керек уақытында қажетті көлемді, олардың қабелеттілігі мен бейімділігіне сәйкес және өндірістің талаптарына сай жұмыс орындарын ұсынумен анықталады.

Кадрлық жоспарлау ұйымның да, оның персоналының да мүдделері орындалуы үшін іске асырылады. Кадрлық жоспарлаудың негізгі мәселелерінің бірі ұйымның барлық жұмыскерлерін көзқарасын ескеру болып табылады. Кадрлық жоспарлау ұйымның жалпы жоспарлау процесіне қосылғанда ғана тиімді болатындығын ескерте кету керек.

Персоналға қажеттілікті жоспарлау кадрлық жоспарлау процесінің бастапқы сатысы болып табылады. Ол нақты және жоспарланған жұмыс орындары, ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды жүргізу жоспарлары туралы мәліметтрге негізделген.

Персоналды жұмысқа тартуды және еңбекке бейімдеуді жоспарлау. Бұл келешекте ұйымның кадрларға қажеттілігін сыртқы және ішкі көздердің есебінен қанағаттандыру мақсатында персоналды жалдау және қабылдау жөніндегі іс – шараларды жоспарлау.

Персоналды жұмыстан босату немесе қысқартуды жоспарлау. Персоналды босатуды жоспарлау сыртқы еңбек нарығына біліктілігі жоғары кадрларды шығармауға және осы персоналға әлеуметтік қиыншылықтар тудырмауға мүмкіндік бередi.

Оқытуды жоспарлау. Персоналды оқытуды жоспарлау ұйым ішінде және сырттай немесе білім алу, өз бетінше дайындалу арқылы болатынын ескерген іс – шаралардан тұрады.

Ікерлік мансапты, қызметтік кәсіби жоғарылатуды жоспарлау. Ол жұмыскерді ұйымға қабылдаған уақыттан бастап, жұмыстан шығады-ау деген уақытқа дейін оның қызметі немесе жұмыс орнының жүйесі бойынша жоспарлы түрде көлденеңнен және тігінен жылжуын ұйымдастырудың қажеттілігінен тұрады.

3.Адам қызметiн басқару және топты басқару

Топтар бұл әрбір тұлға өзгелерге ықпал ете отырып бір мезгілде өзге тұлғалардың ықпалында боатындайбір бірімен әрекеттесетін екі немесе одан да көп тұлғалардың бірлесуін айтамыз. Кез келген көлемдегі ұйым бірнеше топтардан тұрады. Өндіріс процесінде ұйымдастыру шаралары басшылық өз еркімен құрылған топтарды ресми топтар деп атайды.

Ұйымдарда ресми топтардьң үш негізгі түрі бар, олар:

- Басшылар тобы;

-жұмысшылар тобы;

- Комитеттер.

Басшылар тобы - басшыдан және оның тікелей бағынушыларынан түрады, ол бағынушылар өз кезінде топтың басқа мүшелеріне басшы бола алады.

Жұмысшылар тобы бір тапсырма бойынша бірге жұмыс істейтін адамдардан тұралы.

Комитеттер - бұл қандай да бір талсырманы немесе тапсырмалар кешенін орындауға өкілеттілігі бар ұйым ішіндегі топ. Кейде комиттер кеңестер, мақсаттық топтар, комиссиялар, командалар деп те аталады. Комитеттің негізгі екі түрі бар: арнайы комиттер–бұл белгілі мақсатты орындау үшін құрылған уақытша топ. Тұрақты комитет–бұл нақты мақсаты бар үздіксіз жұмыс істейтін ұйым ішіндегі топ.

Бейресми ұйым-ішкі себептермен пайда болған, белгілі бір мақсатқа жету ушін жүйелі турде өзара қарым-катынаста болатын және өзара пайда болған адамдар тобы. Ресми ұйымдар мен бейресми ұйымдардың орта көрсеткіштері де бар болады: яғни иерархияның бар болуы; лидерлік және міндеттер.

№ 8 емтихан билеті

1. Басшылық: билiк пен жеке ықпал

2. Кәсіпорынның кадрлық саясаты

3. Іріктеудің тәсілдері мен әдістері