36. «Тауар номенклатурасы» түсінігінің маңызы және оның элементтері жайлы жүйелендірілген анықтама беріңіз

Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы - цифрлық белгі немесе цифрлық белгілер тобы (кодтары) түріндегі тауар топтарын, позицияларын, субпозицияларын, кіші субпозицияларын қамтитын тауарлар жіктеушісі.

Қажеттілігі және бекітілуі:

• Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы тарифтік және тарифтік емес реттеу, Қазақстан Республикасының кедендік статистикасын жүргізу үшін қолданылады.

• Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын Кеден Одағының комиссиясы бекітеді.

СЭҚ ТН-мен сонымен қатар:

• Кедендік баж салығының қөлемі анықталады;

• Тарифтік емес реттеу шаралары қолданылады;

• НДС және акциз төлемдеріне қатысты сұрақтар шешіледі;

• Кедендік статистика мен сыртқы сауданың статистикасы жүргізіледі.

Тауарларды декларациялау кезінде олар сыныпталуға тиіс, яғни тауарларға қатысты Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша коды (кодтары) белгіленеді.

Тауарларды декларациялау кезінде декларант олардың Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша кодын дұрыс көрсетпеген жағдайда бақылау өткізу пункттері мен мамандандырылған кеден мекемелерінен басқа, кеден органы мұндай тауарды өз бетінше жіктеуге құқылы.

СЭҚ ТН-да тауардың он сандық схемасын келесі түрде көрсетуге болады:

• 10 (тауар тобы 10 – «Дәнді-дақылдар»)

• 1006 (тауар позициясы “күріш”)

• 1006 10 (тауарлық субпозиция “тазартылмаған күріш ”)

• 1006 10 100 0 (тауарлық кіші субпозиция “себуге арналған”)

Тауар номенклатурасы халықаралық деңгейде реттелетін негізгі құжаттар:

БҰҰ:

• HS- Тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлестірілген жүйесі

ЕО:

• KN – құрамдасқан номенклатура

ТМД:

• Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы

ҚР-ның ішкі заңдары:

• “ҚР Кеден ісі туралы” Кодексі (2010 ж. 10 маусым)

• Кедендік тарифтер және СЭҚ ТН (2008 ж.)

• ҚР Үкіметінің қаулылары

37. Халықаралық саудадағы мемлекеттік реттеудің рөліне сипаттама беріңіз

Мемлекеттік сауда саясаты – бұл ішкі нарыққа шетелдік тауарлардың келуін реттеу саласындағы, сондай-ақ бұл мемлекеттің тауарлары шетелдік нарыққа жетімді болуын қамтамасыз ететін саясат. Сауда саясаты негізінде тауарлар саудасы мен қызметтер саудасын қарастырады.

Ұлттық және әлемдік нарықтардың арасындағы өзара қарым-қатынас жағдайын сауда саясаты анықтайды. Белгілі мемлекеттің сауда саясаты өз бейнесін сауда режимінде табады. Сауда режимі – бұл ұлттық және әлемдік нарықтық қарым-қатынасын қалыптасытру үшін қолданылатын шаралар жиынтығы.

Мемлекеттік сауда режимінің сипаты кедендік тарифтің орташа деңгейін, сондай-ақ санды шектеулердің интенсивтігілі мен орташа деңгейін есептейтін агригалдық көрсеткіш ретінде анықталады.

Импорттық кедендік салымының орташа деңгейі 10% төмен, ал сандық шектеу импорттың 25% басып, тіркеу сипатына ие болатын мемлекеттің сауда режимі салыстырмалы түрде ашық болып танылуы мүмкін.

Мемлекеттік халықаралық саудаға араласу масштабына байланысты протекционистік сауда саясаты және еркін сауда саясаты деп айырамыз (жабық экономикадан ашық еркін сауда саясатына көшу жағдайын сыртқы сауданы либерализациялау деп аталады).

Еркін сауда – еркін нарық күштері сұраныс пен ұсыныстың, негізінде дамитын сыртқы саудаға мемлекеттің минималды араласу саясаты.

Протекционизм – тарифтік және тарифтік емес құралдарды қолдану арқылы ішкі нарықты шетелдік бәсскеден сақтау үшін қолданылатын мемлекеттік саясат. Бұндай шектеулерді сауда кедергісі деп атайды.