Бесінші: Қоштасу тауафы

Бұл тауафтың қоштасу деп аталу себебі - қажы кісі бұл тауафты жасауымен Қағбамен қоштасып, еліне оралады. Бұл тауаф Меккелік еместерге ғана уәжіп. Ибн Аббас, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді:

(أُمِرَ الناس أن يكون آخر عهدهم بالبيت، إلا أنه خُفِّف عن الحائض)

«Адамдарға ең соңғы міндет етіліп Қағбаны тауап етулері әмір етілді. Бұл әмір етеккірі келген әйелге ғана жеңілдетілді»².

Қоштасу тауафының уәжіптілігі алғашқы төрт айналымның жасалуымен мойыннан түседі. Кейінгі үшеуінің жасалуы сүннет. Оны жасамастан жолға шыққан кісі миқаттан аспаған болса, оны жасау үшін қайта оралуы уәжіп. Егер миқаттан асып кетсе, орнына қой шалуы уәжіп. Ибн Омар, Аллаһ тағала оған разы болсын, қоштасу тауафын жасамай Заһран деген жерге жеткен бір кісіні қоштасу тауафын орындап, Қағбамен қоштасуы үшін Меккеге қайтарады³.

Қоштасу тауафын уәжіп ететін шарттар

1 - Меккелік болмауы.

2 - Әйел кісінің етеккір мен нифастан таза болуы. Етеккірі келген әйелге бұл уәжіпті орындамағаны үшін мал шалуы уәжіп емес.

Қоштасу тауафын дұрыс ететін шарттар

1 - Ниет.

2 - Оның алдында тауаф ал-ифаданың жасалған болуы.

Қоштасу тауафының жасалу уақыты

1 - Қажылық амалдары толық жасалып болған соң жасалады.

2 - Жасалуы мүмкін уақыт. Сапарға асыққан кісіге қоштасу тауафын тауаф ал-ифададан кейін жасауына болады. Егер ол бұдан кейін сапарын біраз күнге кешіктірген болса да қоштасу тауафы, бәрібір, дұрыс болады. Оның дұрыстығына ниеті жеткілікті болады.

3 - Жасалуы мустахап уақыт. Сапарға аттанарда жасалуы. Ибн Аббас, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді: Адамдар (қажылықтарын жасаған соң) жан-жаққа тарай бастады. Сонда оларға Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дейді:

(لا ينفرن أحد حتى يكون آخر عهده بالبيت)

«Қағбаны тауап етуі ең соңғы міндеті болмайынша ешкім (үйіне) кетпесін»⁴.

Қоштасу тауафының сүннеттері

1 - Жеті айналым жасау.

2 - Зәмзәм суын ішуі. Зәмзәм ішкенде ниеттің сүннетке сай болуы: Жәбир, Аллаһ тағала оған разы болсын, Аллаһтың елшісінің былай дегенін айтты:

(ماء زمزم لما شُرِب له)

«Зәмзәм суы қандай ниетпен ішілсе, сол ниет орындалады»¹.

3 - Қағбаның қара тас орныққан қыры мен есігінің арасындағы қабырғаға жабысу. Ъамру ибн Шуъайб әкесінен, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді: Абдулламен бірге тауаф жасадым. Қағбаның артқы бұрышына жеткенімізде мен оған: «Аллаһтан пана тілемейсің бе?»-дегенімде ол: «Отқа қарсы Аллаһтан пана тілейміз»-деді. Сосын қара тасты ұстағанша жүрісін жалғастырды. Қара тас орныққан қыр мен есік арасындағы қабырғаға кеудесімен, жүзімен, қолдарымен және екі алақанымен, былай, жабысты»-деп алақандарын жайып көрсетті. Сосын маған: «Аллаһтың елшісінің (саллаллаһу алайһи уа саллам) осылай істегенін көрдім»-деді².

Ибн Омар, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді:

(استقبل رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم الحجر واستلمه، ثم وضع شفتيه عليه يبكي طويلاً، فالتفت فإذا عمر يبكي فقال: يا عمر ههنا تسكب العبرات)

Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам) қара тасқа келіп, оны ұстады (сүйді). Сосын оған еріндерін тигізіп, ұзақ жылады. Мойнымды бұрсам, Омар да жылап тұр. Пайғамбар (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай деді: «Әй, Омар, көз жасы төгілуге лайықты жер осы!»³.

Қажылықтың алтыншы уәжібі: Қарин қажылығы мен таматтуъ қажылғын жасаушыға қой шалуы

Қажылықтың жетінші уәжібі: Тас лақтыру, шаш алдыру және құрбан шалу рәсімдерінің арасындағы реттік тәртіпті сақтау