Төртінші: Шаш қыру немесе шаш қидыру

Аллаһ тағала Құран Кәрімде былай деді:

﴿لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاء اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ﴾

«Расында, Аллаһ елшісі көрген түсті ақиқат тұрғысынан растады. Әлбетте, сендер шаштарыңды қырып және шаштарыңды қидырып, аманшылықпен және қорқынышсыз ал-Харам мешітіне кіресіңдер...»¹.

Анас, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді:

(أن رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم أتى منى، فأتى الجمرة فرماها، ثم أتى منزله بمنى ونحر. ثم قال للحلاق خذ وأشار إلى جانبه الأيمن والأيسر)

«Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам) Минаға келіп, жамаратқа барып тас лақтырды. Сосын Минадағы шатырына келіп, құрбан шалды. Сосын шаш қиюшыға: «Шашымды ал»-деп, шашының оң жағы мен сол жағына сілтеді..»².

Ер кісілерге шаштарын қырулары қысқартуларынан абзал. Әбу Һурайра, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді:

(أن رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم قال:"اللّهم ارحم المُحلِّقين"، قالوا: والمقَصِّرين يا رسول اللّه؟ قال: "اللّهم ارحم المحلقين". قالوا: والمقصرين يا رسول اللّه؟ قال: "والمقصرين")

Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам): «Аллаһым, шаштарын қырғандарды кешіре гөр»-деді. Адамдар: «Әй, Аллаһтың елшісі! Шаштарын қысқартқандарға да тіле»-деді. Ол тағы: «Аллаһым, шаштарын қырғандарды кешіре гөр»-деді. Адамдар тағы: «Әй, Аллаһтың елшісі! Шаштарын қысқартқандарға да тіле»-деді. Ол: «Шаштарын қысқартқандарды да»-деді³.

Ибн Хиббан өзінің сахихында пайғамбардың (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін жеткізді:

(لكل من حلق رأسه بكل شعرة سقطت نور يوم القيامة)

«Шашын қырған әрбір кісіге жерге түскен әр тал шашы үшін Қиямет күні нұр болады»⁴.

Әйел кісі сүннет бойынша шашын қырмайды, тек қысқартады. Ибн Аббас, Аллаһ тағала оған разы болсын, пайғамбардың (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін айтты:

(ليس على النساء حلق، إنما على النساء التقصير)

«Әйел кісілерге шаштарын қырулары уәжіп емес. Расында, әйелдерге шаштарын қысқартулары ғана уәжіп»¹.

Хаттаб ұлы Омардан, Аллаһ тағала оған разы болсын, «Әйел кісі шашынан қанша қысқартуы қажет?»-деп сұралғанда ол: «Мұнша»-деп саусағының ұшын көрсетеді².

Ер кісі шашын қырмай, тек қысқартатын болса, саусақ ұшынан сәл көбірек қысқартады.

Шашы өспейтін кісі басының үстінен ұстараны жүргізіп өтуі уәжіп. Әбу Һурайра, Аллаһ тағала оған разы болсын, Аллаһтың елшісінің (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін айтты:

(إذا أمرتكم بأمر فأتوا منه ما استطعتم)

«Сендерге бұйырған нәрселерімнен шамаларың келетінін істеңдер»³. Ибн Омар, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді:

(من جاء يوم النحر ولم يكن على رأسه شعر أجرى الموسى على رأسه)

«Құрбан шалынатын күні кімнің басында қыратын шашы болмаса, басының үстіне ұсатараны жүргізсін»⁴.

Шаш алдыратын уақыт

Шаш алу рәсіміне уақыты мен орны белгіленген. Уақыты - құрбан шалынатын күндер. Орны - ал-Харам территориясы. Кім бұл рәсімді өз уақытынан кешіктірсе немесе өз орнында жасамаса, қой шалуы уәжіп. Өйткені Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам) шашын құрбан шалынатын күні ал-Харам территорисында алды.

Шаш алуға, тауаф жасауға және сағи жүруге арналған уақыттың басталу уақыты - құрбан шалынатын күн.

Кім шашын Мина күндерінен кешіктіріп алса немесе тас лақтырудан бұрын алса, немесе құрбан шалу мен тауафты тас лақтырудан бұрын жасаса, мал шалуы уәжіп емес.

Мағлұмат: Қажы кісі шашын алуымен ихрамнан жартылай шығады. Енді оған ихрамда тыйым салынған істердің барлығы рұқсат етіледі де, тек әйеліне жақындауына болмайды. Айша анамыз, Аллаһ тағала оған разы болсын, Аллаһтың елшісінің (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін айтты:

(إذا رميتم وحلقتم فقد حل لكم الطيب والثياب وكل شيء إلا النساء)

«Тас лақтырып, шаш алдырғандарыңнан кейін сендерге әтір себіну мен кәдімгі киімдеріңді киюлерің рұқсат етіледі. Сондай-ақ әйелге жақындаудан басқа нәрселердің бәрін істеулеріңе болады»⁵.

Шаш алуға қатысты сүннеттер

1 - Шашты толық алу.

2 - Аллаһты еске алу: «Аллаһым, міне менің кекілім. Менің әр тал шашыма Қиямет күні нұр берші, әй, рақымдылардың рақымдысы». Дұғаның арапша мәтіні:

"اللّهم هذه ناصيتي فاجعل لي بكل شعرة نوراً يوم القيامة، يا أرحم الراحمين"

3 - Оң жақтан бастап алдыру. Анас, Аллаһ тағала оған разы болсын, былай деді: «Аллаһтың елшісі (саллаллаһу алайһи уа саллам) Минаға келіп, жамаратқа барып тас лақтырды. Сосын Минадағы шатырына келіп, құрбан шалды. Сосын шаш қиюшыға: «Ал»-деп, шашының оң жағы мен сол жағына сілтеді...»¹.

4 - Алынған шашты жерге көму.

5 - Шаш алдырған соң мұртты басып, тырнақ алу мустахап. Ибн Омардың, Аллаһ тағала оған разы болсын, қажылық пен умрада шашын алдырғанда сақалы мен мұртынан да алғаны туралы хабар бар.