Ораза Үшінші тарау: Оразалар Бірінші бөлім: Оразаға кіріспе

Оразаның арап тіліндегі атауы - " الصوم ". Оның тілдік мағынасы: тыйылу. Аллаһ тағала Құран Кәрімде былай дейді:

﴿ فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْماً فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنسِيّاً ﴾

«..Мен Рахман үшін ораза ұстауға серт бердім. Бүгін мүлде ешбір адаммен сөйлеспеймін»-де¹. Аллаһ тағала мұны Мариямға бұйырған еді. Бұл оразаның бейнесі - сөзден тыйылу.

Шариғаттағы мағынасы: таң атқаннан күн батқанға дейін ауыз бекіту. Яғни оразаны тоқтататын нәрселерден (ішіп-жеуден және төсек қатынасынан) тыйылу.

Шариғатқа енгізілу сыры

1 - Ораза дегеніміз, біріншіден, - Аллаһ тағалаға бой ұсыну. Ол мұсылманның бойында бұйрықты орындатып, тыйымнан қайтаратын тақуалықты егеді. Аллаһ тағала Құран Кәрімде айтады:

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾

«Әй, иман келтіргендер, алдарыңда өткен қауымдарға парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді. Мүмкін, тақуа боласыңдар»².

Оразаның мұсылманға берер сауабы да – шексіз. Өйткені ораза - Аллаһ тағала алдындағы ерекше құлшылық. Сондай-ақ ораза Аллаһ тағаланың мұсылман құлын тозақ азабынан құтқарып, жәннат бақшаларына «Раййан» атты арнайы есіктен кіргізеді. Сәһіл, Аллаһ тағала оған разы болсын, Аллаһтың елшісінің (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін айтты:

(إن في الجنة باباً يقال له الرَّيَّان، يَدخل منه الصائمون يوم القيامة، لا يدخل منه أحد غيرهم، يقال أين الصائمون، فيقومون لا يدخل منه أحد غيرهم، فإذا دخلوا أُغلق، فلم يدخل منه أحد)

«Расында, жәннатта «Раййан» атаулы бір есік бар. Қиямет күні ол есіктен ораза ұстағандар кіреді. Олардан басқа ешкім ол есіктен кіре алмайды. «Ораза ұстағандар қайда?»-делінгенде олар орындарынан тұрады. Олардан басқа ешкім ол есіктен кірмейді. Олар кіріп болғанда ол есік жабылып, басқа ешкім кіре алмайды»¹.

2 - Ораза – мұсылманға өнегелі мінезді үйрететін тәрбие мектебі. Оның көмегімен мұсылман өз бойындағы жағымсыз сипаттардан арыла бастайды.

3 - Ораза мұсылманның ерік күші мен шешімділігін күшейтіп, сабырлыққа үйретеді. Зейінін тазартып, жақсы ойларға итереді. Бірде Лұқман баласына былай деген екен: «Балақайым, асқазан толы болса, ойлау қабілетің ұйқыға шомады, даналық үні өшіп, дене мүшелерің құлшылыққа жарамай қалады»².

4 - Ораза мұсылманға жүйелілік пен тәртіпті үйретеді. Өйткені ауыз бекіту мен ауыз ашу белгілі уақытқа бағынады. Әр жылдың рамазан айында әр мұсылман әлемнің түкпір-түкпіріндегі мұсылмандардың бір жүйені ұстанатынын, олардың бір дене екенін сезеді.

5 - Ораза мұсылманды айналасындағы аш адамдардың күйіне енгізіп, мұсылманның бойында мейірімділік, жанашырлық, бауырмашылық секілді сезімдерді оятып, оны пақырларға, жетімдерге, жесірлерге қарайласуға итереді.

6 - Ораза мұсылманның организмін жаңартуымен оның өмірін де жаңартады. Организмдегі артық және улы нәрселерді қуып шығарады. Асқазанына демалыс береді. Әбу Һурайра, Аллаһ тағала оған разы болсын, пайғамбардың (саллаллаһу алайһи уа саллам) былай дегенін айтты:

(صوموا تسحوا)

«Ораза ұстаңдар – сау боласыңдар!»³.

Араб дәрігерлерінің бірі Харис ибн Калда былай деген екен: «Асқазан – дерт отаны, ал сақтық – бүкіл емнің атасы»⁴.

7 - Ораза дегеніміз, сондай-ақ нәпсімен күресу. Адамның табиғатына сай жағымсыз қасиеттердің ең қауіптісі - ішіп-жеу мен жыныстық құмары. Ораза мұсылманға ең алдымен, осы екеуімен күресуге дағдыландырады. Сосын бірте-бірте басқаларын да жеңіп шығады. Күрестің алдында нәпсісі оның әміршісі болған болса, енді, әрине, сабырлық танытса, ол нәпсісі мен құмарының әміршісіне айналады. Осының нәтижесінде, мұсылманның жамандыққа бұйырушы нәпсісі басылады, тыйылады, жуасиды. Оның көзге де, құлаққа да, тілге де, мүшеге де жаман әсері тоқтайды. Сөйтіп, нәпсі құмарлықтан аш қалғанда тән тыныштығы қалыптасады. Ал нәпсі құмарлыққа тойса, дене мүшелеріне күнәдан тыным болмайды.