Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
dpa_11kl_11_12rn_krimtata.doc
Скачиваний:
5
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
753.15 Кб
Скачать

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Дженк яралары аля даа юреклерде сызламакъта. Делиллер кетиринъиз.

17. «Къайтарма» ансамблининъ темелини къойгъан улу бестекяр

Миллетнинъ, халкъынынъ адыны таныткъан, шаныны котерген онынъ садыкъ, истидатлы, ватанпервер огълу ве къызларыдыр. Озь невбетинде миннетдар халкъ да озюнинъ бойле эвлятларыны бир заман унутмай, оларны севе, сая, хатирлерини хошнут этмеге тырыша.

Къырымтатар халкъынынъ белли бестекяры Ильяс Бахшыш озюнинъ бутюн омюрини – кескин ве джошкъун истидатыны, салмакълы иджадыны халкъына багъышлады. Халкъ ичинде булунды, онынъ агъырыны енгиль этмеге, къуванчына исе къуванч къошмагъа тырышты. Онынъ арзу-истеклеринен, макъсады ве ынтылувларынен яшады. О агъласа – агълады, кульсе – кульди.

Ильяс Бахшыш Акъмесджитте догъды, шу шеэрде де осьти. Яратыджылыкъ багъчасына мында адым атты. Иджады мында, озь ана-Ватанында, мукъаддес топрагъында пишкинлешти. Халкъына танылды. Яратыджылыгъы гурьдели оськен бир девирде аджджы талий, падиша зулумы, къара кучьлер оны да, бахытлы халкъыны да севимли, гузель диярындан тюбю-тамырындан сувурып чыкъарды, ят иллерге, ят топракъларгъа септирип атты. Къыран-пычакъ этти. Бу буюк бестекяргъа, аджайип инсангъа халкъынен берабер Ватангъа къайтып кельмеге къысмет олды.

Лякин озь топрагъына къавушмакъ ичюн нидже боранлы, туфанлы, къасыргъалы куньлерни корьмек, мешакъатлы ве олюм ёлларындан кечип кельмек керек олды.

Ильяс Бахшыш 1957 сенеси къырымтатар ансамблини тешкиль этмек ичюн Ташкентке давет этильди. Имкяны олгъаны къадар халкъымызнынъ зенгин медениетини, аньанелерини, адетлерини – умумен фольклор зенгинлигини сакълап къалмасы ичюн Ильяс Бахшыш бойле муреккеп ве муим ишке разылыкъ берди.

1957 сенесининъ март айында азырлыкъ ишлери башланды, шу сенеси июнь 6-сында ансамбль азырлагъан концерт программасынынъ биринджи премьерасы олды. Сонъундан о ансамбльге «Къайтарма» ады берильди.

Куньлер кече, аят девам эте, инсанлар къартая… Лякин Ильяс Бахшыш темелини къойгъан «Къайтарма» ансамбли эп яшамакъта. О халкънынъ севген ансамблидир. (239 сёз)

Б. Мамбеттен

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Земаневий къырымтатар йырларыны бегенесизми? Не ичюн? Тюшюнджелеринъизни ифаде этинъиз.

18. Ёлланылмагъан мектюп

«… Селимчигим, не ичюн ойле япасынъ, балам? Кеттинъ – кельмез олдынъ. Беш йылдыр сени корьмегеним. Тюсюнъе, къокъунъа къурбан олайым, сени сагъындым, саргъайдым. Софамыздаки сачакъ арасында къарылгъач ювасы барлыгъыны сен яхшы билесинъ. Айтмакъ истейим, къарылгъачлар биле баарьден-баарьге оджакъларына къайтып келелер, чивильдешелер. Къуш тилинен бири-бирлерининъ хатирлерини сорайлар, бири-бирлерине эркеленелер, бири-бирлерининъ кейфлерини арайлар. Сен къарылгъач къадар да ёкъсынъ. Дёрт дивар ичинде гедже-куньдюз сени ойланам. Яры гедже эвде бир тасырды къопса, аман къапугъа чапам, санъа, деп къапу ачам, бакъсам… Сен ёкъсынъ. Ана эвлядыны сыджакъ багърына басмакъ истей. Истек – истек олып къала, бунъа да чокъ шукюр! Татлы хаялдан сонъ, сувукъ тёшекке кирип ятмакъны сен къолай шей беллейсинъми? Сонъ не олса, козьлерге ола. Бизде: «Сакълагъанынъны ашасанъ, сагъынгъанынъ тез келе», – деген сёз бар. Мен гъарип, шу сёзлерге инанып, санъа деп сакълагъан одур-будурларымы босагъадан «бисмилля», деп кирген мусафирнинъ огюне къоймагъа ашыкъам. Ана юреги эп талпына, сеннен корюшмекни тезлештирмек истей, амма олмай. Бу гедже сени тюшюмде корьдим. Бостанлыкътан кечип кеткен арада, бир кереден огюмде сен пейда олдынъ. Куле-куле бири-биримизге келемиз. Арамызда беш метр ер къалгъанда, не олды, не олмады, экимиз де токътап, къатып къалдыкъ. Юрек чапалана, къучакъ ачыкъ, сени сармакъ истейим, аякълар джансызлангъан кибилер, адымлап оламайым. Бакъсам, тыпкъы кинода косьтергенлери киби, сен менден узакълаша башладынъ. Эп артынъа чекилесинъ. Узакълашкъан сайын уфакълашасынъ, тап сонъу козюме анасыны джойып, адашып юрьген къозучыкъдай олып корюндинъ. Сонъу хайыр олгъайды. Пахыл киби сабасына хасталанып чыкътым. Бир ай тёшекте яттым. Сени арзыладым, къолунъдан бир ютум сув ичмек истедим. Амма…» (252 сёз)

М. Алиевден

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]