1. Къыскъартылгъан беян язынъыз.

2. Метинде севги акъкъында муляаза эткенлерининъ ангисини акълы деп саясынъыз? Не ичюн? Бу акъта язынъыз.

95. Парашютнен сычрав

Къапу огюнде топланып лакъырды этип тургъан яшлар ве къызлар ичери кирдилер. Оларнен берабер Билял ве Акиме де кирип парашют дерсине башладылар.

Эр кунь саба танъда татлы юкъуны болип турмакъ, шеэр кенарында аэроклубгъа ювурмакъ, эм институтта, эм де парашютчылар мектебинде окъумакъ, шубесиз, зор эди. Лякин яшлыкънынъ, юксеклерге котерилип, гъурурлы бир къартал киби учып, дюньягъа тёпеден бакъмакъ авеслиги бу зорлукъны унуттыра эди.

Бир бучукъ ай девам эткен бу окъув вакъытында Билял ве Акиме парашютнынъ назариесини, онынъ къурулышыны огренди ве инструкторнынъ ёлбашчылыгъы алтында бир чокъ керелер парашют вышкасындан сычрав техникасыны да менимседилер. Артыкъ самолёттан бинъ метр юксекликтен сычрав къалды. Бу исе парашют спортынынъ энъ эеджанлы, айны заманда энъ къувачлы моменти.

Тынч ве джыллы октябрь куню саба Билялны, Акимени, оларнен берабер бир къач яшны даа машинанен аэроклубгъа кетирдилер. Эким Билялнынъ къаны насыл арекет эткенини, юрегини дикъкъатнен тешкерген сонъ, сычрамагъа мусааде берди.

Эки къат къанатлы, челик беденли къоджаман къуш аэродром устюнде бир къач кере айланып Билялны юксеклерге алып чыкъты.

Артыкъ сычрыв дакъкъалары якъын. Башкъа ич бир шей тюшюнмек мумкюн дегиль. Шимди къафада ялынъыз сычрав, парашют ачув олмакъ керек.

Инструктор команда берди. Билял сакътлыкънен самолётнынъ къанаты устюне чыкъты. Бутюн шеэр, шеэрнинъ этрафындаки юксек баджалы заводлар, озен ве демирёл – эписи мейдан чёллернинъ ешиллиги устюне ибретли бир фырчынен япылгъан ресим киби корюльдилер. Инструктор текрар команда берди. Билял буюк эеджаннен озюни ашагъы фырлатып, бар кучюнен сагъ къолуны силькти. Онынъ башы устюнде буюктен-буюк йипек зонт ачылды. О, озь-озюне: «Ачылды, ачылды!», – деп къуванды ве кенарда яйылып яткъан шеэрге, кениш чёллерге текрар козь ташлады. Къуванчындан аз къалды йырлап йибере язды. Лякин низам муджиби авада йырламакъ ве шамата чыкъармакъ олмай. Билял баягъы узакъта къалгъан ве сычрамагъа озь невбетини беклеп тургъан Акимени корьмек, онъа: «Эеджанланма, Акиме, шимди сен де сычрап сагъ-селямет тюшерсинъ», — деп къычырмакъ истеди. Лякин о озюнинъ кеттикче зыкълы энгенини дуйып, бутюн тюшюнджелерини быракъты ве аякъларыны бири-бирине пекитти. Иште, ер. Иште, бутюн инсанларны, айванларны, бутюн махлюкъатны беслеген топракъ. О, инсанны озюне не къадар буюк бир кучьнен чеке!

Билял демирёлдан узакъча йымшакъ зан ичине къонды. Онынъ тюшеджек ерини къарарлаштырып чапкъан бир къач парашютчы аман янына етип кельдилер. Билял сыкъ-сыкъ нефес алып кульди, озюни сарып алгъан парашютчыларгъа эеджаннен бакъты, сонъ къуванчнен адымлап аэроклуб начальнигине келерек:

– Начальник аркъадаш, биринджи кере парашютнен сычрав вазифеси эда олунды, – деп бильдирди.

Ярым саат кечмеден, Акименинъ де невбети кельди. Самолёт текрар авеленди. Билял шимди озю сычрайджакъ дакъкъаларындакинден зияде раатсызланды.

Иште, Акиме къанат устюне чыкъты ... озюни ашагъы атты...

Парашют ачылды... эбет, ачылды! Билял бир джаннен еринден къопып чапмагъа башлады. Серин саба ельчиги Акимени демирёл тарафкъа алып кетти. Билял гуя авада учкъан киби енгилликнен чапып, Акименинъ янына эр кестен эвель етип барды ве оны къучакълап ерден котерди. Акиме онынъ юзюне козьлерини тикип бакъты, сонъунда кулюмсиреди.

Тесаддюфен файдаланып, ильк кере къолунен токъунмагъа джесарет эткен Билял, шимди парашютчы койдешини текрар къучакъламакъ, оны къоллары устюне алып, аэроклуб начальнигине такъдим этмек истеди. Лякин бу арада парашютчылар етип келерек, Акимени сарып алдылар (480 сёз).

М. Дибагъдан