1. Къыскъартылгъан беян язынъыз.

2. Бир адамнынъ малыны сорамай алмакъ яхшы шей дегиль. Баланынъ ниметлерни сорамай алып ашагъаны хырсызлыкъ дегильми? Озь фикирлеринъизни бильдиринъиз.

87. Эфсане

Къадим заманларда бу ерлерде бир чобан яшагъан. О, арслан киби къуветли, сельби киби тюз эндамлы, къаплан киби джесюр ве гъает дюльбер бир йигит экен.

Чобан бир озю яшай ве бу ерлернинъ укюмдары олгъан ханнынъ къойларыны бакъа экен. Пенир ве сютнен кечине, озюне къой терисинден урба тикип кие экен.

Куньлернинъ биринде, къыш кечип баарь исе даа озюнинъ укюмине кирип етиштирмеген бир вакъытта, бу ерге озюнинъ якъынларынен хан келе. О, озюне киев олмагъа азырлангъан яш бир шахзадеге зенгинликлерини косьтере экен. Оларнен берабер акъ девенинъ устюне ерлештирильген дюльбер бир эвчикнинъ ичинде къызы да кельген.

Яш чобан къызгъа бакъа да, юрегинде озюне бойсунмакъ истемеген насылды бир къуветнинъ исьян котергенини сезе. Къызгъа бакъа да онынъ дюльберлигине шашып къала.

Хан ве шахзаде бир четте лаф этип тургъан вакъытта чобан къызгъа:

– Истегинъни беян эт ве мен сенинъ ичюн эр шейге азырым! — дей. Къыз кулюмсирей.

– Анавы къушны ольдюр, деп эмир эте къыз. Юксек кокте къанатларыны джайдырып бир къартал авеленмекте экен.

– Башкъа бир шей сора. Бу къартал къуш манъа анам кибидир. Мен учурымдан ашагъы йыкъылгъанда, о мени къанатларынен тутып къалгъан эди, — дей чобан.

– Шай исе манъа анавы, кийикнинъ этини къавурып бер, — дей къыз ве тёпе устюнде тургъан дюльбер айванны косьтере.

– Эй, дюльбер, мен сенинъ эр анги истегинъни ерине кетиририм. Лякин бу кийикке токъунма. Мен хасталанып ач яткъанда, бу айван мени озь сютюнен бакъты. Мен оны анам, деп саям.

– Анавы чинар терегини кес де, атеш якъ, мен къолларымны къыздырмакъ истейим.

– Эй, укюмдар, бу чинар ягъмур ве къар ягъгъанда, мени озь талдасына ала, анам киби къайгъырып мени исиндире.

– Ананы бойле севмекни сен кимден огрендинъ?

– Бабамдан. Мен бабама ошайым.

Хан къызы къулларыны чагъыра ве оларнынъ ярдымынен деве устюнден тюше. Сонъ чобаннынъ янына келе де онынъ элини тута.

– Мен сени севдим, джесюр йигит, — дей о. Санъа садыкъ къадын олурым. Мен бизим балаларымыз санъа ошамасыны ве озь аналарыны сенинъ киби севмелерини истейим.

Гъадабындан джанавар «кесильген хан эм чобанны, эм къызыны къатиль этмеге эмир бере. Чобан онъа:

– Эй, хан! Сен ве сенинъ къорантанъ токъ ве бол яшамасы ичюн мен сенинъ къойларынъны бакътым. Сенинъ бойле аджувсыз экенинъни бильмедим. Бильген олсам, санъа бу азиз топракътан бир таш биле алдырмаз эдим. Ёкъ, сен озюнъни бу топракънынъ эвляды эсап этмеге акълы дегильсинъ! Адий бир таш сенден къыйметлидир, чюнки оны бир де бир иште къулланмакъ мумкюн!

Бу вакъытта бирден хан ве онынъ янындаки адамлар ташкъа чевирилип къалалар. Буюк ве агъыр ташларгъа чевирилелер ки, оларны кимсе еринден къыбырдатып оламай. Олар кимсеге керекмей экенлер. Оларны эв къуруджылыгъында да къулланмакъ мумкюн дегиль, оларны оюп, ашлавлар да ясамакъ мумкюн дегиль. Яталар, иште, топракъны сюрьмеге, экин экмеге кедер этелер (413 сёз).

Э. Амиттен