1. Къыскъартылгъан беян язынъыз.

2. «Ниает, поезд токътады...». Метинни девам этинъиз.

86. Дженк – бу олюм, ачлыкъ ве ёкъсуллыкъ

Ятмагъа азырлана эдик. Бирден чардагъымыздаки къапуны шиддетнен къакътылар. Эбет, къапуны солдатлар къакъмакъта, оны билемиз, амма анам да, мен де тышкъа чыкъмагъпа къоркъамыз. Эки немсе солдаты озьара фысылдап сёйлешелер. Ичери, эвге ёлламамызны ишмар этелер, къолларыны башларынынъ тюбюне къойып, бизде геджелейджеклерини анълатмагъа тырышалар. Къапуны ачмакътан гъайры чаре къалмады. Солдатлар чамурлы чызмаларынен одагъа сокъулдылар.

… Эвимизде отургъан немсе солдаты Ганс Дитрих отьмекнен колбаса ашап, татлы къаве ичкен сонъ къазанчыкъны алып чешмеге сувгъа кеткен. Чешме бизим эвден узакъ дегиль. Койдешлерим Гансны «Селям алейким» деп адландыргъанлар. О, къайсы бир эвге кирмесин, не истемесин, эр ерде «Селям алейким» деп кире.

Ганс шимди одада ёкъ. Анда, софра узеринде отьмек, колбаса парчалары ве даа башкъа ашаладжакъ ниметлер къалгъан. Мен козьлеримни олардан алмадым. Дудакъларым сыланып, силекийлерим акъа башлады. Софра менден эки адым кенарда эди. Тек эки адым… къолунъны узатсанъ йымшакъ, къокъулы богъдай отьмегине токъунаджакъсынъ. Ойле лезетли отьмекни чокътан ашамадым, атта дадыны биле унуткъаным.

Ашлар козьлеримнинъ огюнде буюклешкен киби олдылар. Озюмни тутып оламадым. Софра янында насыл пейда олгъанымны бильмедим. Ачлыкънынъ эзиети виджданымдан устюн чыкъты. Эбет, бир адамнынъ малыны сорамай алмакъ яхшы шей дегиль. Амма не япмалы, ачлыкъ… Мен анамнынъ дженк ачлыкътыр, ёкъсуллыкътыр дегенининъ фаркъына шимди бардым. Артыкъ даянып оламадым, не олса олур, дедим ве софрадаки ниметлерге далдым. Джаным, олар бизден барны-ёкъны тутып алгъанда сорайлармы? Саанымыздаки йымырталарны ким алды? Олар. Анам бир парча тузлу эт кетирген эди. Ун тапсакъ, чиберек пиширеджек эди. Оны ким алды? Олар! Мухтерем агъанынъ аранындаки къоюны ким алып сойды? Олар! Ойле, шимди не япмалы? Алмалымы, алмамалымы? Алсам, акъшамгъадже, бельки ярын сабагъадже токъ оладжагъым. Я алмасам, ачлыкътан беютленип ятаджагъыммы? Ичимден дигер бир исрарлы сес «ал!» – деди. Алмакъ керек олса, немсе кельмезден эвель алмалы, ёкъса кеч олур.

Сакът адымларнен, къоркъып-пысып софрагъа янаштым. Бир аньде отьмек тилими, колбаса парчасы къолумда эди. Чайнагъан сайын отьмекнинъ не къадар лезетли, не къадар яхшы экенини анъладым. Бутюн вуджудымда электрик джерьянлары ойнагъан киби олды. Аякъларымнынъ къалтырагъаны, санарсынъ, токътады.

Анджакъ бир къач кере юткъанып оламадым, ичери «Селям алейким» кирди. Мен софра янында турам, бир къолумда отьмек, дигеринде колбаса тутам ве къоркъунен онъа бакъам. О, инсанларда олмагъан вахший сеснен багъырды. Къолума аман япышты ве ойле къавий тута ки, сындырыр деп къоркътым.

Урулгъан биринджи юмрукъ мени ерге авдарды. Белимде, янбашларымда, къабыргъаларымда тепмелернинъ агърысыны ис эттим. Козлериме къаранлыкъ чёкти. «Селям алейким» азбардан къуру тикенли когем фышкъысынен урды. Тикенлер кольмегимни тешип, бедениме санчылалар. Этим-теним чимирдей. Белимден янбашыма сыджакъ къан акъкъаныны дуйдым. Меджалсызлыкънен къолумны кольмегимнинъ тюбюне сокътым. Пармакъларым туткъал киби ал къангъа быландылар. Вуджыдымнынъ эр ери агъыра, сызлай. Эппейи вакъыт арекетсиз яттым. Юрегим быланды. «Селям алейким»ге нефретим артты. (411 сёз)

И. Пашиден