2. Метиннинъ сонъки джумлесинде ифаделенген фикирни исбатланъыз.

73. Дагъ балладасы

Дагълар гъурурлы ве къыбырдамай туралар.

Дагълардан акъкъан ирмакълар чабик сурьатле ашагъы догъру ынтылалар. Ташларгъа ачувлы-ачувлы урулып копюклене, къуветли акъынты ташларнынъ устюнден, къуветсизлери исе кенарындан айланып акъалар. Сонъра онларнен, юзлернен ирмакълар, ниает, бир ерге келип къошулалар... Бирликте олар далгъалы, гурьдели дагъ озенине чевирилелер. Дагъ озени исе алдына не расткельсе енъе, эше, йыкъа ве эп огге догъру ынтыла. Джансыз къаялар ве бузлукълардан башлангъан озен вадийлерге сыджакъ аят багъышлай.

Дагълар гъурурлы ве къыбырдамай туралар.

Оларнынъ сюйрю тёпелери эйилик ве кемликни озь башындан кечирген улемаларны анъдыралар.

...Дагълар шимди сёйленелер. Эм ойле сёйленелер ки, динълемеге бильгенлер ичюн озь таш багъырларыны ачып сёйленелер.

Мен дагъларнынъ юрегини корьдим. Оларнынъ таш-къаялары устюндеки яраларны да корьдим. Олар чокъ эдилер. Вакъыт кеттикче арта бердилер ве тек бир данеси энди тюзелип башлагъан киби корюнсе де, къолунъны узатсанъ, кене де ярасы ачылып кетеджекдай олып корюне.

– Бу не? – деп сорадым мен дагълардан.

– Бу зеин, хатыра, – дедилер дагълар.

– Не акъкъында?

– Дагъ къарталлары акъкъында, ангиси ки, озь вуджутларынен бу таш юреклерни къыздыралар.

Мен юксек къаянынъ уджунда, учурым башында тургъан къарт къарталгъа козь ташладым. Шу къаянынъ уджунда онынъ къавий, янъы ювасы бар эди. Ювасында исе балачыкълары... О, башыны тиклеп, дагълар киби сусып, кучь ве къуветке толып, гъурурле турар эди. Кимерде бир артына айланып, чыплакъ вуджутларыны кунеште къыздыргъан балачыкъларына бакъар эди. Бу дакъкъада о озюни къарталларнынъ бабасы олгъаныны гъурурнен ис этер эди.

Бойледже, о, къая уджунда чокъ турды. Бирден сескенди, козьлери атешленген киби олып, къанатларыны къыбырдатты. О, дагъларгъа тараф къара булутларнынъ джылышкъаныны эследи. Дагъны къаранлыкъ басты, кучьлю къасыргъа къарталны эп арткъа итеди... Лякин о, рузгярны кенъ кокюсинен ярып, эп догъру ынтылды, о курешмек истеди!

Лякин аркъасындан даа кучьлю боран котерилеяткъаныны сезмей къалды. Сызгъырып кельген афатлы ельнинъ къартал ювасына якъынлап кельгенини ве балачыкъларнынъ аджыныкълы седаларыны эшитмей къалды. Дагълар, догъмуш дагълар, юваны сакълап къалмагъа истеди, лякин боран оны къаядан ашагъы савурып атты. Бу вакъыт янып-якъылып дагълар инъледи, оларнынъ ферьядыны къартал эшитти. Энди баягъы такъаттан кесильген къартал емин этти: «Тувгъан дагъларыма илле къайтырым ве балаларым даа кичкене, зайыф олсалар да, гъайып олмазлар, олар къартал балаларыдыр!»...

Дагъ къарталы, эр алда, озюнинъ балачыкъларыны тапты.

Чокъ куньлер девам эткен къасыргъа ахыр-сонъу тынды. Куньлерден бир кунь зий-чув олып къарталлар кок юзюнде авелендилер ве дагъларгъа тараф учаджакъта, не ичюндир, бирден токъталдылар. Кери къайттылар ве кениш чёльнинъ устюнде яваш-яваш къанат къакъып бир къач кере доландылар. Дерсинъ, оларны озь багърына басып, сыджакъ ве достане къаршылап алгъан чёльнен сагълыкълаштылар. Сонъра къарталлар эп юксеклеше берип, мавы кокке синъип кеттилер.

Къарталлар дагъларгъа догъру учтылар...(366 сёз).

Б.Гуляевден