1. Метиннинъ эсас мундериджесини ифаде этип, беян язынъыз.

2. Саит не ичюн баба изинден кетмеге къарар берди? Муляаза этинъиз.

27. Алем мас-мавы

Ава ачыкъ. Балкондан къоджаман, къара олып корюнген юксек чамлар ве бузлагъан Рига корьфези, ачыкъ-айдын корюне.

– Вай, Аллам! Бакъса, пингвинлер!

– Анда, буз устюнде.

Керчектен де, буз устюнде пингвинлерге бенъзеген насылдыр къара айванлар джылыша эдилер.

Назифе ашыкъып чапты. О энди ашагъыда. Тазе, аязлы ава. Къар чызмалары алтында гъырчылдай.

О, буз устюнде адымламакъта. Юрьмеси пек къыйын. Назифе сюрюне-сюрюне эп илери кете, лякин къара шейлер ич де якъынлашмай, аксине, корюне ки, олар ондан эп узакълашмакъталар.

Ёкъ, мытлакъа пингвинлерни корьмек керек. Эбет, о яхшы биле эди: бу диярда пингвинлер къайдан кельсинлер? Лякин къальбинде насылдыр ишанч бар эди: табиат нелер япмай! Назифе оларны корьмеге пек истей эди.

Бир къач адым даа аткъан сонъ, Назифе ал янакълы балаларны корьди. Олар бузны тешип, балыкъ туталар.

… Назифе лафазан къадын эди, ве балалар онъа ачыкъ гонъюльнен балыкъ тутувнынъ сырларыны огреттилер. О, балаларнен чокъ отурды, оларнен берабер балыкъ тутты. Шу «пингвинлер»ни хатыра оларакъ ресимге чыкъарды. Этрафкъа дикъкъатнен козь ташлады.

Муджизе! Валлай муджизе.

Мас-мавы кок къуббеси. Беяз буз да мавы олып корюне. Назифе тюшюнджеге далды. «Насыл кучь бу денъиз сувуны буз алемине чевире экен? – деди. – Лякин бу бузда даа джан бар. Теренликте, сувда балыкълар яшайлар. Ве баарь кельгенинен, кунеш нурлары бузгъа джан береджеклер. Бу мас-мавы алем къатып къалгъан киби корюнсе де, о даа джанлыдыр. Мавылыкъ, айдынлыкъ… Тынчылыкъ ренки. Сейяремиз де узакъ кяинаттан бакъкъанда мавы олып корюне. Мавы алемде яшаймыз. Лякин бу алемде яхшы шейлерден гъайры ярамай шейлер де бар: акъсызлыкъ ве ачлыкъ чеккенлер бар. Дженклер ве козьяшлар бар. Мавы алем, мавы алем… Бу мавылыкъ эбедийми?

Я барып да мас-мавы ренк къара ренкке дёнсе… Бунъа инсанлар ёл бермемек кереклер!!!»

Алем мас-мавы… (269 сёз)

С. Сеутовадан

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Мавы алемни сакъламакъ ичюн инсанлар не япмакъ кереклер? Озь фикиринъизнен метинни девам этинъиз.

28. ***

… Гульнар эски квартирада яшагъанда, оларнынъ мейданчыгъында янъы къомшу пейда олды. Къомшулары журналист, меракълы адам эди. Гульнар журналистлерни урьмет эте ве олардан сакъына, къоркъа эдими, озю де буны яхшы анъламай эди. Гульнар оларны акъыллы, гъает акъыллы деп, озюнинъ къолайсыз алгъа къалмамасы ичюн тырыша, яни юксек шейлер хусуста лакъырды этип, фельсефеге уруна эди. Къомшулары чокъ вакъиаларны бильген, чокъ шейни корьген адам эди. О кимерде Гульнарларгъа келе, Гульнар да онынъ мусафири олгъан эди. О, Гульнарнынъ ресимлеринен меракъланып, оларны чокъ макътай тургъан.

Бир кунь о Гульнаргъа келип, бир къач ресим япмасыны риджа этти. Бирисине зияде эмиет берип, уфакъ деталлерни биле сёйлеген эди. Ресимде о озь тувгъан коюнден бир левханы, бир адисени икяе этип, дос-догъру ойле чызмасыны ялваргъан эди.

Гульнар онынъ риджасына буюк дикъкъат иле янашып, оларнынъ эписини къомшулары истегени киби чызгъан эди. О, гъает мемнюн къалгъан эди.

Баягъы вакъыт кечкен эди. Бир кунь, акъшам устю, о Гульнарнен азбар огюнде скемледе отурып, лакъырды эте эди.

– Кечкен афта бабам мусафирликке кельген эди, – деди о. Шу коюмиз олгъан ресимлерини косьтереджек олдым, чокъ къыдырдым. Бабама косьтермеге истедим. Эр алда, бизим тувгъан коюмиз, ве о адисени, эбет, бабам да аля даа акъылында сакълайдыр. Ахыр-сонъу оны софадаки долаптан таптым. Бабам пек севинди: «Коюмизнинъ тыпкъы озю», - деп, о адисени де хатырлады.

– Сиз… къайдан таптым дединъиз? – деди Гульнар ачувыны гизлеп оламай.

– Долаптан, анда къартоп ве согъаннынъ арасында къалгъан экен, – деди къомшу къарыкъ давушынен.

– Сиз оларны анда быракътынъызмы, башкъа ер тапылмадымы?! – Гульнарнынъ козьлеринде яш асыл олды, дудакъларынынъ четлери титреди. Онынъ козьлеринден агъры ве чаресизлик, ишанчсызлыкъ ве элем аляметлери пейда олды.

– Къайтарынъыз манъа оларны, – деди Гульнар къатий давушнен.

– Яхшы, яхшы, къайтарырым, ойле эеджанлангъанынъ да не? – деп тааджипленди къомшусы.

Бойлеликле Гульнар о ресимлерни къайтарып алды. Лякин озю тынчланып оламады. Бу вакъиадан сонъ, Гульнар ресимлерини бир кимсеге бермеди ве косьтермеге де истемей эди. Эгер бириси ресимлерини макътаса, о деръал адамларнынъ эки юзьлю олгъаныны козь огюне кетирип, шу адисени хатырлай ве агълай эди. Шу вакъиадан сонъ Гульнар журналистлерни севмей башлады. О меселе зенаатта дегиль, медениетте, тербиеде олгъаныны анълай, эбет. Лякин эр алда, бу зенаат векиллерине нисбетен онынъ гонъюлинде насылдыр ишанчсызлыкъ пейда олгъан эди. (269 сёз)

С.Сеутовадан