Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
0004-(11)Tatarca buyuk sozluk(kiril)-13.911KB.doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
14.24 Mб
Скачать

4. Tormış alıp baruv öçén kıyın, yeşev öçén avır, udaysız.

KIRISLANU f. 1. Artık citdilenüv, artık citdige eylenüv; bérkader reximsézlenüv. 2. Salkınayuv, uñaysızga eylenüv (pava, klimat turında).

KIRISLIK i. 1. Katı küñéllélék, katı tabi-gatlélék. || Artık citdilék, kiskénlék. Kırgıy buluv, kırıs buluv; kulga iyeleşmegen buluv.

Tormış öçén avır buluv, yeşev öçén kıyın buluv.

KIRIŞTIRU f. söyl 1. Bér cirné de kaldır-mıyça yörüv, yvrép çıgu. 2. dial. Cimérüv, vatuv.

KISA I i 1. Nersenéñ de bulsa kırıyların bérkétép, nıgıtıp kuya torgan ramka. II Küzlék pıyalasın bérkétép kuya torgan ramka.

maxé. Maşina, caylanma utırtılgan térek, rama.

küç. Nersenéñ de bulsa çigé, şartlı kagıydesé.

Kısaga utırtuv — nersené de bulsa kısaga bérkétüv, nerézge de bulsa kısa kuyuv.

KISA II i. Xatın-kızlar külmegénéñ bilden yugarı öléşé.

KISAN s. 1. Prostranstvosı, meydanı bik kéçké-ne, tar bulgan; urını bik az bulgan (bina, bülme h. b. turında).

Gevdené, ayaknı kısa torgan, tar (kiyém turında).

küç. sval. Avır, çitén, kıyın, naçar (aşav-éçüv# b. ş. turında).

KISANAYUV f. söyl 1. (Binanıñ, bülmenéñ h. b. ş.) faydalana torgan meydanı azayuv, urını tarayuv.

2. küç. Naçarlanuv, avırlaşu (tormış h. b. ş. turında).

KISANLANU f. söyl k. kısanayuv.

KISANLAŞU f. söyl k. kısanlanuv.

KISANLIK i. 1. Kısan buluv, kısan buluv xelé, (binanıñ, bülmenéñ h. b. ş.) meydanı az buluv, urını tar buluv.

2. küç. İréksézlék, xokuksızlık. II Avırlık; bérnerse de éşlerge rmömkin bulmav. KISKA s. 1. Ozın bulmagan, ozın tügél, ozınlıgı zur bulmagan; kirésé: ozın. || Ozınlıgı yagınnan kirek bulgannan kimrek, azrak. II Tebenek, buyı ozın bulmagan (kéşé turında).

.2. Devamlı bulmagan, ozakka suzılmagan (vakıt turında); kirésé: ozak. II Ozak devam itmi torgan; bik tiz ütkeréle (başkarıla) torgan (éş-xereket h. b. turında). || Tiz témpta başkarıla torgan (cır, köy turında).

3. Üzénéñ éçtelégé, külemé bélen ozın bulmagan, ozınga suzılmagan (süz, söylev, xat h. b. turında). II rev. meg. Ozınga süzmıyça, artık kiñeytmiçe.

Kıska buluv — 1) ozak devam itmev, tiz bétüv. 2) az süzler bélen katgıy fikér béldérüv (eytüv).

KISKALIK i. 1. Ozın bulmav, kıska buluv.

Devamlı bulmav, bik az buluv (vakıt turında).

küç. Tégé yaki bu fikérné adlatkanda, nindi de bulsa vakıyga turında söylegende bik az süzler kullanuv.

KISKARTMA i. 1. Bérniçe süznéñ baş xeréflerén géne kaldırıp yasalgan süz (meselen, SSSR, KPSS h. b.).

İké süznéñ ayırım kiseklerén kıskartuv yulı bélen yasalgan kuşma süz, meselen: raykom, dramtu-gerek h. b.

Süzlernén yazuda kullanıla torgan maxsus şartlı bilgéleré, meselen: h. b. (hem başkalar), h. b. ş. (hem başka şundıylar), . ş. o. (hem şuna oxşa-gannar), k. (kara).

KISKARTMALI s. mat. k. kıskartılmalı.

KISKARTU f. 1. Kıskarak itüv, kıska xelge kitérüv, ozınlıgın kimétüv.

Devamlılıgın kimétüv, srogın kimétüv (vakıt turında).

Nersenéñ de bulsa külemén, mikdarın kimétüv, azaytuv. // Nersenéñ de bulsa ayırım kiseklerén töşérép kaldıruv. || İsémnéñ, süznéñ bér öléşén töşérép kaldırıp eytüv.

söyl. Ştat kimüv sebeplé éşten çıgaruv, éşten aluv.

mat. Sanavçısın da, vaklavçısın da bér ük sanga bulép, vaklanmanıñ kıymmetén üzgertmiçe kéçkénerek sannar bélen béldérüv.

KISKARTILMALI s. mat. Kıskartırga rmömkin bulgan, kıskartıp bula torgan (vaklanma turında).

KISKARTILMAS s. mat. Kıskartıp bulmıy torgan (vaklanma turında).

KISKARTILU f. 1. Téş. yün. k. kıskartuv.

2. s. meg. kıskartılgan. Kıskartunıñ neticesé bulgan; külemé, mikdarı, zurlıgı köçéreygen; kıska. 3. s. meg. kıskartılgan. Baş xeréfler bélen béldérélgen; süznéñ bér öléşé töşérélgen.

KISKARU f. 1. Nersenéñ de bulsa ozınlıgı kimüv, kıska bulıp kaluv, ozınlıkka kimüv.

Nindi de bulsa kürénéşnén, éşnéñ h. b. devamlılıgı kimüv, devam itüv vakıtı kimüv.

anat. Külem yagınnan kısılıp kimüv (muskullar, tukımalar turında).

KISKARUÇAN s. maxé, Kıskara ala torgan, kıs-karuv üzlégé bulgan.

KISKARUÇANLIK i. maxé. Kıskara ala torgan buluv, kıskaruv üzlégé buluv (muskullar turında).

KISKASI kér. süz. Cıyıp eytkende, az süzler bélen eytkende, yomgaklap eytkende.

O Kıskası şul — k. kıskası.

KISKAÇA s. 1. Ozın bulmagan, ozınga suzılmagan.

2. Kıska itép eytéle yaki yazıla, kıska itép anlatıp biréle torgan, az süzler bélen añlatıla yaki SöYLENE torgan. || rev. meg. Artık kiñ ceyélmiçe, vaklıklarga tuktalmıyça, az süzler bélen (söylev, cavap birüv h. b.).

O Kıskaça (gına) eytkende — k. kıska gına (itép) eytkende. Kıskaça kurs — nindi de bulsa fennéñ artık kiñ birélmegen sistémalı kursı.

KISKAÇALIK i. Söylevde, yazuda az süzler kullanuv, fikérné artık ceyélmiçe beyen itüv.

KISKIÇ I i. 1. Miçten utlı kümérné, kisevné kıstırıp aluv öçén métalldan éşlengen iké yeplé koral.

Nersené de bulsa kısu-kıstıruv yaki élektérép suvırıp aluv öçén xézmet ite torgan kaybér caylanmalarnıñ, korallarnıñ isémé.

maxé. Kısla ayagınıñ nersené de bulsa élektérép aluv öçén xézmet ite torgan iké yeplé oçı.

Kıskıç nasos téxn. — basım kéçén kullanıp nersenéñ de bulsa (meselen, pavanıñ, gaznıñ) küle-mén köçéreyte torgan nasos

O Kıskıçka aluv, kıskıç éçéne aluv — kamap

aluv, blokadaga aluv.

KISKIÇ II i. isk. Kısla.

KISLA i. zool. Başı yanında kıskıçları bulgan, kabırçık bélen kaplangan, umırtkasız téçé suv xayvanı.

O Kıslanıñ kayda kışlaganın kürsetüv — bik nık yanavnı béldére.

KISLANKI i. dial. Çéçélmi kalgan cir, kısır cir.

KISLASIMANNAR i. zool. Gevdesé kabırçık bélen kaplanıp ségméntlarga buléngen, ayakları bik küp buvıntıklardan gıybaret xayvannar klassı.

KISMA: kısma kunıç — oyıknıñ, biyeleynéñ h. b. nıñ tartkanda bérkader kiñeye, buşatkanda yadadan kısıla töşe torgan itép beylengen öléşé.

KISMALAV f. Çıbık-çabıknı h. b. ş. bérge kitérép beylev.

KISMIR: kısmır kéşé dial. — saran kéşé.

KISRIK s. Urını, meydanı tar, kéçkéne bulgan, prostranstvosı tar bulgan. II i. Mdg. Tar urın, prostranstvosı az urın.

KISRIKLAV f. 1. Kéşéné yaki xayvannı nindi de bér cirge, poçmakka kitérép kısuv, aña ıçkınırga irék birmev. // Urın az kaldıruv, tıgızlav. || Tıgızlana-tıgızlana urın kaldırmav; kısa-kısa (étere-étere) tıgızlık barlıkka kitérüv.

höcum itép çigéndérüv, çigénérge mecbur itüv (gaskerler turında). II Kıyın xelde kaldıruv (uyında).

küç. Kémné de bulsa bérer éş başkarırga mecbur itüv.

Süz bélen höcum itüv, tenkıytlev.

küç. Kısuv, izü. II Cebérlev, rencétüv.

7. küç. Bér uynı, xisné h. b. başka bér uy, xis almaştıruv; nindi da bulsa bér uynı, xisné baştan çıgaruv.

KISRIKLIK i. Kısrık buluv, prostranstvo az buluv.

KISRINKI s. dial. k. kısrık.

KISTALU f. 1. Téş yün. k. kıstav.

2. Tışka çıgası kilüv, tabigıy ixtıyacnı kanegatlendéresé kilüv. // Bala tudıruv vakıtı citüv, şundıy xalat barlıkka kilüv.

KISTATUV f. 1. Yökl. yün. k. kıstav.

2. Kat-kat üténérge, sorarga macbur itüv (kémnéñ da bulsa aşarga üténdérüvé turında eytéle). II Gomümen, nindi da bulsa bér éşné éşlav öçén kat-kat üténérge, sorarga macbur itüv.

KISTATUÇAN s Kıstata torgan.

KISTAV f. 1. Aşarga-éçarge üténüv, sorav.

2. Gomümen kémné da bulsa bérar éş éşlerga kat-kat üténüv, sorav.

KISTIBIY i. 1. Urtaga béklangan yuka kamır éçéne izgan barengé, tarı botkası, töyélgen kindér orlıgı yaki mak orlıgı h. b. salıp péşérélgen aşamlık.

2. küç. söyl Başka kéşyılarnén éşéna yaki söyleşüvleréne kısılırga, katnaşırga yarata torgan kéşé. II Ehemiyetséz, vak kéşé turında.

KISTIRGIÇ i. 1. Yuvılgan kérné h. b. ş. bavga bérkétüv öçén kéçkéne bér asbap; kér élektérgéç. || Gomümen, narsené de bulsa kıstıruv, kıstırıp kuyuv öçén agaçtan yaki métalldan yasalgan asbap. 2- téx. Slésarlık éşénda; éşkertéle trrgan prédmétnı bérkétép kuya torgan caylanma; rusçası: tiski.

3. fiz. Utkargéçlarné maşinaga, priborga, appa-ratka h. b. ş. bérkétüv öçén caylanma, klémma.

KISTIRU f. \. Barmaknı, ayaknı am, gomümen, tenné bérer nerse arasında kaldırıp avırttıruv. 2. Nindi de bulsa tar, kısan cirge bérer nersené tıgızlap kértép kuyuv, éterép kértüv. II Kiyémnén çabuların, külmeknéñ itaklarén h. b. béklep bilbav, kayış astına kértép tottırıp kuyuv. II Odéyelnıñ h. b. ş. çit-çitlerén béklep astına tıgıp kuyuv. II Kirekmegende açıla torgan işék, kapka kébék prédmétlar arasına bérer nerse tıgıp kuyıp tiyéşlé tıgızlık barlıkka kitérüv.

Nersené de bulsa iké yaktan kitérép kısuv, kı-sıp totuv yaki kısıp tottıruv. II Kultık astına aluv, kultık astına alıp kısıp totuv.

Öy siplegende iské, çérék burenalarén alıp, yaña bureneler kuyuv.

Bérer nersené kémnéñ de bulsa kulına tottıruv, birüv. II Nerse de bulsa birüv, birép ci-berüv.

sopl. Kémné de yaki nersené de bulsa isémlékka térkav, kértüv yaki bérer nersega katnaştıruv.

Söylep yaki yazıp barganda üzénçeléklé bulgan süz, fikér eytüv, östev. II Bérer kéşé söylep yaki kéşéler söyle-şép torgan vakıtta çitten nindi de bulsa bérer süz eytüv, bérer süz' östev; sorav birüv.

söyl Élektérüv, aluv (kultıkka).

KISTIRULI s. Bilbav, kayış astına kértép élektérélgen, élektérép kuyılgan (kiyém çabuvı, [külmek itegé h. b. turında).

KISTIRINU f. söyl Üzéñnén itekleréñné, çabularıñnı kıstıruv.

KISU f. 1, Nindi de bulsa bér avırlık, kéç bélen basuv, yogıntı yasav. || Tıgızlav, tıgızlık barlıkka kitérüv.

2. Kémné yaki nersené de bulsa kullar~ bélen uratıp alıp totuv. || Nersené de bulsa kulnıñ uçı, barmakları bélen katı itép totuv. || Nersené de bulsa (meselen, küzlerné) kullar bélen kaplav. || Nersené de bulsa téşler bélen katı itép totuv.

Selamlev, savbullaşu, tebriklev yözénnen^ kémnéñ de bulsa kulın bilgélé bér revéş bélen "totuv.

Kémné yaki nersené de bulsa kükrekke kitérép térev. || İké prédmétnı bér-béréne yakın kitérüv yaki tidérüv.

Bérer nerse yanına kitérép kamav, kitérép térev, annan çıgarga irék birmev. || Nersené de bulsa uratıp ala baruv. II Törlé yaktan basım yasap kamap aluv, kamap alıp çıgarga irék birmev.

küç. Nersené de bulsa bik nık çiklev, bérer yaktan bik avır xelge kuyuv.

7. Açuv, nefret h. b. ş. bilgésé bularak, irénnerné, téşlerné bik katı itép bér-béréne tidérüv, tidérép kuyuv.

II Nersené De bulsa (meselen, barmaklarnı) bérge kitérép bik katı itép yomuv. [Gabdulla] yodrıkların kısıp ana yakınlıy. . Taktaş. || Bérer nersené uçka alıp yomuv

Nersené de bulsa xereketke kitérüv öçén anıñ ciberüv méxanizmına basuv, basım yasav.

Kısan buluv, tar buluv; kısan yaki tar buluv ar-kasında tenné avırttıruv (ayak kiyémé, külmek h. b. turında).

10. Bik nık tartıp yaki tarttırıp beylev, buvuv.

(İşékné h. b. ş. açıla-yabıla torgan eybérlerné) bik az gına açu, açıp kuyuv yaki bérkader ara kaldırıp yabu. II Lampa h. b. ş. filtesén töşérép, yaktırtuv kéçén kimétüv.

Miçke, kismek, iden h. b. ş. taktaların yarık kalmaslık itép tıgızlav.

Kimétüv, azaytuv (külemén, mikdarın h. b.). || Ékonomiyelev, çıgımnarnı bik nık kimétüv.

14. Sulış yulın tıgızaytuv, sulışnı avıraytuv. II Nindi de bulsa bér avırlık, avırtuv toyuv turında (kükrekte, yörekte).

15. sport. Ştanganı, gérné h. b. ş. salmak kına baş östéne küterüv.

16. fiz. Basım bélen teesir itép külemén köçéreytüv (gaz, sıyıklıklar turında).

küç. Nersené de bulsa éşlerge yaki séylerge, nersené de bulsa birérge mecbur itüv, nersené de bulsa bik katı talep itüv.

küç. Bik katı izü, ékspluvatatsiyelev; iréklé yeşevge, éşçenlékke, üséşke rmömkinlék birmev.

|| Cebérlev, rencétüv, kimsétüv.

KISUÇI 1. s. f. k. kısuv.

2. a. meg. söyl İzüçé, ékspluvatator. —|| Cebérli, kimséte torgan kéşé.

KISIK s. 1. Kısan, kısrık, tar (bina, koridor h. b. turında).

Filtesé töşérélép, yaktırtuv kéçé kimétélgen (lampanıñ h. b. ş.).

Téşlerné kısıp eytélgen, tüben tavış bélen eytélgen.

Kısık küz(lé) — küz kisémé tar bulgan, küz kisémé kısılıbrak torgan.

KISIKLIK i. Kısık buluv, tar buluv.

KISILA-KISILA rev. Bérer bik tar urın aşa yaki bik küp kéşéler arasınnan tıgızlanıp ütép.

KISILU f. 1. Téş. yün. k. kısuv (7, 9 meg. başka).

Külemé, zurlıgı yagınnan köçéreyüv.

Bik tıgız totaşu (irénner, téşler turında). || Bérkader yomıluv (küzler turında). II Barmaklar yomarlanuv, uç yomıluv.

4. İké yaktan kısuv, basım yasav arkasında élegü, élegép kaluv (yarıkka, kapkınga h. b. ş.). || İké prédmét arasında buluv, iké yaktan uratıp alınuv, kamap alınuv. II Kaya da bulsa kérép élegép kaluv. II Tıgızlanıp kérüv.

Filtesé töşérélép, yaktırtuv derecesé kimüv (lampa h. b. ş. turında).

Sulış tıgızlanuv, sulış aluv kıyınlaşu turında. || Bérer törlé avırlık, avırtuv sizü (yörekte, kükrekte).

küç. Kémnén de bulsa éşleréne, üzara ménese-betleréne tıgıluv, katnaşu.

II Söyleşép torgan vakıtta süzge kuşıluv. || Araga nindi de bulsa bér éş kilép kérép, ikénçé bér éşke komaçavlav turında.

küç. Nerse bélen de bulsa çiklenüv, totkarlanuv, üse almav turında.

küç. Bérer eybér kimüv, bik az kaluv; bérer eybérné tabuvı avırga eylenüv.

Kısılıp çıgu — akrın hem tüben tavış bélen söylev yaki eytüv.

KISILUÇANLIK i. fiz. Tışkı basım netice-sénde matdenéñ üz külemén köçéreyte aluv seleté.

KISILIP rev. 1. k. kısıla-kısıla. || Tıgızlaşıp, bér-bérsén tıgız lap..

2. küç. söyl. Bik akrın tavış bélen.

KISILIP-KISILIP rev. k. kısıla-kısıla.

KISILIŞ i. söyl. Bérer éşke mönesebet, bey-lenéş.

KISILIŞUV sr. Tıgızlanışıp bér-béréne bik yakın kilüv.

KISIM i. Kémge yaki nersege de bulsa basım yasav; pécum

KISINKI s. 1. Kısan, tar; kéçkéne (bina, bülme h. b. turında). || Ayaknı, tenné kısıp tora torgan (ayak kiyémé h. b. turında). || Küz kisémé tar bulgan, küz kisémé kısılıbrak torgan.

2. Avır şartlardan gıybaret; irékné, şexésné kısuçı (tormış turında). || Katgıy, çıgarmaları bulmagan (talepler, kagıydeler h. b.).

söyl Bérer nerse de bulsa citmev, bik az buluv turında.

mat. Turı poçmaktan kéçérek bulgan.

rev. meg. ékonomiyelep, bik az tota-tota.

KISINKILANU f. söyl Avırlaşu, kıyınayuv.

KISINKILIK i. 1. Kısınkı (1 meg) buluv.

2. İzélüv, ékspluvatatsiye. || İrék h. b. yaklardan çiklengen buluv. || Tormış avır buluv; izrse de bulsa citmevçélék, moxtaclık.

2. Yeşeyéşnéñ, tormışnıñ katı ramkalar éçéne alınuvı; artık katı distsiplina. II Şexéske üserge irék birmev.

3. Kéşéler törkémé éçénde, çiratta barlıkka kilgen tıgızlık, urın bulmav.

KISIP-KIMTIP rev. Az-azlap, ékonomiyelep, nerseden de bulsa bulép alıp (cıyuv, tuplav h. b.).

KISIR s. 1. Tuması bulmagan, ürçém birmegen, atalanmagan (térlék turında). || C,iméş birmi torgan.

Éşkertélmiçe taşlanıp torgan, taşlanıp kaldırılgan, igén çeçélmegen (basuv, cir turında).

Darı bélen géne korılgan, pulyası bulmagan (patron, zaryad turında).

4. İtséz péşérélgen, ité bulmagan (aş turında).

Kısır bolıt—yañgırsız, gomümen yavım-téşém barlıkka kitérmi torgan bolıt.

KISIRLIK i. Kısır kaluv, tuma bulmav (térlék turında).

KITAY i. 1. Kıtayda in zur küpçélékné teşkil itüçé xalık ataması hem şul xalıknıñ ayırım bér kéşésé. II s. meg. Kıtay xalkına yaki Kıtayga ka-ragan, Kıtayga yaki kıtay xalkına ménesebetlé.

2. Kaybér botanik hem zoologik términnarnıñ sostav kisegé.

Kıtay alması bot. — 1) alması bik vak bulgan, suvıkka çıdamlı almagaç; 2) şul almagaçnın ciméşé.

KITAYLI i. Kıtayda yeşevçé kéşé.

KITAYÇA rev. Kıtay télénde.

KITAKLAV f. Kıska-kıska hem özék-özék avazlar çıgaruv (tavık, éteç turında).

KITAT i. isk. Borıngı vakıtta Kıtaydan kér-téle torgan tıgız éfek tukıma. || Soñrak şundıy térdegé mamık tukımanı béldérüv öçén de kullanıla; kitayka.

KITKILDAV f. 1. Kıtaklav.

2. rev. meg. kıtkıldap. Şarkıldap, kıçkırıp (kélüv turında).

KITKILDIK s. söyl Kıtkıldıy (1 meg.) torgan.

KIT-KIT avaz. iyer. 1. k. kıt-kıtıyk.

2. Kıtkıldap kélüv tavışın béldére.

KIT-KITIYK, KIT-KITIY, KIT-KITAK avaz iyer. Tavık, éteçnéñ kıtaklav tavışın béldére.

KITLIK i. 1. İkmeknéñ hem azık-téléknéñ bulmavı yaki bik nık cntmevé. || s. I meg. Unış bulmagan; azık-telék hem ikmek bik az bulgan.

2. Kémge yaki nersege bulsa da çikten tış moxtaclık.

KITNAV f. dial. k. kıtaklav.

KITMILDAP rev. isk. dial. Añsızdan, kinetten.

KITIY-KITIY i. k. kéti-kéti.

KITIK i. Tenge ciñélçe géne tiyüvden, orınudan kéşé yaki xayvan nérvısınıñ teesirlenüvé,

KITIKLANDIRU f. 1. Kıtıgın kitérüv, kıtıklav.

2. küç. Teesirlendérüv; tınıçsızlandıruv, cilkéndérüv, xisler uyatuv.

KITIKLANU f. 1. Téş. yün. k. kıtıklav.

2. Kıtık kilüv. || Kımırcuv, kımır-cıp toruv (tama.k turında).

3. küç. Teesirlenüv, tınıçsızlanuv; cilkénüv, nindi de bulsa bér xis kuzgaluv.

KITIKLAV f. 1. Tenge ciñélçe tiyép, orınıp, nérvlarnı teesirlendérüv; kıtık kitérüv. || Kımırcıtuv, kımırcuv barlıkka kitérüv.

2. küç. (Küñélné, yörekné) teesirlendérüv, cilkéndérüv, ciñélçe géne yarsıtuv; xis uyatuv.

KITIKÇAN s. Kıtıgı bik tiz kile torgan.

KITI-MITI cıy. i. söyl. 1. Vak-tvyak aşamlık.

2. dial. Tormışnıñ oçın oçka avırlık bélen yalgap alıp baruv turında.

O Kıtı-mıtı itüv — sevde itüv, satuv itüv; spékulyetsiye bélen şögıllenüv.

KITIR i. söyl. Nindi de bulsa tigéz prédmét östénde bulgan vak kına çıgıntı, téérçék.

KITIRDAV f. Kıtır-kıtır kilüv, kıtır-kıtır avazlarına oxşagan tavış çıgaruv.

KITIR(T)-KITIR(T) avaz. iyer. Nindi de bulsa bér éslékke orınganda, katı aşamlıknı kimérgende yaki çeynep aşagan vakıtta barlıkka kilgen tavış-nı béldére.

KITIRLANU f. söyl Kıtırlar barlıkka kilüv, kıtırşılanuv.

KITIRLI o. söyl Kıtırları bulgan.

KITIRŞI s. 1. Töyérçékleré, kıtırları bulgan. || Yargalangan; şoma -tügél. || i. meg. Töyérçék, kıtır. 2. küç. Nindi de; bulsa kimçélékleré bulgan; kim-çéléklé (yazu, stil,1 tél turında).

KITIRŞILANU f. Kıtırşıga eylenüv, kıtırşı xelge kilüv.

KITIRŞILIK i. 1. Kıtırşı buluv, kıtırlar buluv.

2. küç. Kimçélék^ citéşsézlék (télde, stilde h. b.).

KIX, KIXX avaz. iyer. 1. Törlékné, koş-kortnı suyganda barlıkka kile torgan tavışnı béldére.

|| 2. Kakıruv tavışın béldére. 2) söyl, balalar télénde: kisü, kisép kan çıgaruv.

KIX-KIX, KIXIK-KIXIK avaz iyer. Yütellev tavışın béldére.

KIXIM avaz iyer. k. kıım.

KIÇKIRTU f. 1. Yökl. yün. k. kıçkıruv (1, 4 meg.).

Maxsus caylanma yardeménde avazlar çıgarıp, nindi de bulsa signal birüv. || Nindi de bulsa instruméntta (meselen, bırgıda, sıbızgıda) uynap, avazlar barlıkka kitérüv.

söyl, kims, Uynav1(kübrek garmonda). 4. rev. meg. küç. kıçkırtıp. Mecbur itép, kéçlep, bérnersege karamıyça.

KIÇKIRTTIRIP rev. meg. küç. k. kıçkırtıp (kıçkırtuv 4).

KIÇKIRU f. 1. Bik kéçlé avaz birüv, katı yangıravıklı tavış çıgaruv (kéşéler turında). II Köçlé avazlar çıgaruv (sıyır, kece, sarık h. b. turında).

k. kıçkırtuv 2.

Köçlé tavış bélen bik nık işétélérlék itép eytüv yaki söylev. || Köçlé yañgıravıklı tavış bélen'kém-né de bulsa çakıruv.

söyl Kémné de bulsa yañgıravıklı katı tavış bélen erlev, tirgev.

söyl Nersege de bulsa igtibarnı celép itüv öçén küp söylev, çıgışlar yasav.

rev. meg. kıçkırıgg. Yangıratıp, kéçlé tavış bélen.

KIÇKIRIK i. 1. Bülénép-bulénép işétélgen yan? gıravıklı tavış, avaz.

2. lingv. Brrıngı kéşé bérer törlé prédmétnıy tavışına oxşatıp yeise bérer prédmétnı kürgeç te,, iméştér, eytken hem oyışmagan dip sanalgan avazlar (téllerné ımlıklardan kilép çıga digen karaş buyınça).

KIÇKIRIŞUV f. 1. Kıçkıra-kıçkıra eytüv yaki söylev.

2. Kıçkırıp tirgev, kıçkırıp erlev.

KIÇKIRIŞ i. 1. Kıçkırgan tavışlar, kıçkır-gan avazlar. 2. Kıçkırıp tirgeşü, erleşü, talaş. II Kıçkırıp tirgeşken tavışlar, kıçkırıp şéltelegen tavışlar.

KIÇKIRIŞ-TALAŞ i. k. talaş-kıçkırış.

KIÇKIRIŞUV f. 1. Urt. yün. k. kıçkıruv (1, 3 meg.).

2. Kém bélen de bulsa üzara kıçkırıp tirgeşü, talaşu, kıçkırıp erleşü.

KIÇU I i. Kéşé yaki xayvannıñ tiréséne kıçuv bété ütép kérüden barlıkka kilgen yogışlı tiré avıruvı (bu vakıtta tiréde vak-vak susıl töyérçékler barlıkka kile hem tiré bik nık kıçıta).

KIÇU II f. söyl k. kıçıtuv.

KIÇULAV f. Kıçuv çıgu, kıçuv basuv.

KIÇINU f. söyl 1. Ten kıçıtuv, tende kıçıtuv toyuv.

2. küç. gadi s. Nindi de bulsa bér éşné éşlerge bik nık télev, omtıluv.

KIÇITKAN i. Yafraklarında hem sabagında ten-né çaga torgan tékleré bulgan üsémlék. || s. meg. Kıçıtkannan xezérlengen, kıçıtkan salıp péşérélgen.

KIÇITKANLIK i. Kıçıtkannar üsken urın, küplep üsép utırgan kıçıtkannar.

KIÇITKI i. söyl k. kıçuv I.

KIÇITTIRU f. Tende kıçıtuv barlıkka kitérüv, kımırcıtuv.

KIÇITU f. Tende kaşıysı kilüv xelé toyuv. || Kımırcuv, kımırcıtuv (tamak turında).

KIŞ i. Yılnıñ dürt fasılınnan bérsé, köz bélen yaz arası, yılnıñ iñ salkın vakıtı. II Kışkı salkın, suvık. || s. meg. Kışka beylenéşlé, kışka karagan, kışkı.

KIŞKI s. 1. Kışka beylenéşlé, kışka karagan, kış könénde bulgan.

Ciméşé soñ ölgére hem ozak vakıt bozılmıy saklana torgan (ciméş agaçları turında).

Kış öçén bilgélengen, kış köné kullanıla, faydalanıla torgan.

KIŞLAVIK i. Kışlıy torgan urın; kış yeşiy torgan éy.

KIŞLAK i. Urta Aziyedegé torak punkt, avıl.

KIŞLAV I 1. f. Kışnı ütkerüv, kışnı uzdıruv; kış çıgu.