Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
0004-(11)Tatarca buyuk sozluk(kiril)-13.911KB.doc
Скачиваний:
5
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
14.24 Mб
Скачать

2. Dial. Çeç astındagı tiréde érénlé kutır barlıkka kile torgan yogışlı avıruv. II Şul avıruv élek-ken kéşé.

KIRÇINLAV f. söyl Kırçın avıruvı bélen avıruv.

KIRŞAV I i. 1. Taktaların bérkétüv öçén miçkege, kismekke h. b. ş. kidérüv öçén bégép yasalgan métall yaki agaç tügerek, puta. Métall plastinkadan yaki timér çıbıktan bégép yasalgan bocra, tügerek.

küç. maxé. Tügereklep kamap, çolgap aluv turında.

KIRŞAV II f. söyl 1. k. kırşavlav.

KIRŞAVLAV f. 1. Miçkege, kismekke yaki agaç çilekke kırşav suguv, alarnın taktaların kırşav bélen tottıruv, nıgıtuv. 2. Bocralav, tirelev.

KIRŞAVLI s. Kırşavlangan, kırşav bélen tot-tırılgan; kısaga alıngan.

KIRŞAVLIK i. Kırşavga yaraklı yaki citerlék matérial, métall plastinka yaki çi tayak, néçke agaç.

KIRŞAVÇI i. 1. söyl Miçkelerné, kismeklerné, agaç çileklerné h. b. ş. kırşavlavçı, alarga kırşav suguçı.

2. isk. Kırşav bélen ézüde itüçé.

KIRŞU I f. söyl Bérer törlé koralnı ütme^ lendérüv, ütmes xelge kitérüv.

KIRŞU II f. söyl Nersené de bulsa bérer eybér bélen eylendérép aluv; kaplav.

KIRŞIK i. dial. Tiskeré, kiré kéşé, kiré bét-ken kéşé.

KIRŞILDIRU f. söyl k. kırşu I.

KIRŞILU f. 1. Daimi revéşte ışkıluv sebeplé kırıluv, tuzuv (kübrek kiyém turında). || Méxnıñ yaki tirénéñ ionı kırıluv; iyüv.

küç. söyl Aruv, xelsézlenüv; yonçıluv.

dial. Utmeslenüv, ütmes xelge kilüv (kisü koralları turında).

küç. Nindi de bulsa éş başkaruv, éş başkaruv öçén kéç kuyuv.

küç. Nindi de bulsa éş bélen ozak şögıllenép, ostarıp, şomarıp bétüv.

kims. söyl Küzge kürénérge tırışıp bér de yukka yörüv yaki basıp toruv turında.

KIRIGALDAR i. söyl hervakıt aldıy torgan kéşé, aldakçı.

KIRIGAR bul. sanı, söyl k. kırıgışar.

KIRIGINÇI tert. sanı, k. kırık.

KIRIGIŞAR bul. sanı. k. kırık.

KIRIGIŞARLAP rev. Kırıgışar itép.

KIRIY i. 1. Nindi de bulsa bér prédmétnıy çité.

2. Bérer urınnıñ (urmannıñ, alannıñ, torak punktnıñ h. B. Ş.) tiresé, anıñ çiténdegé ciré. || Yulnıñ çiténde buydan-buyga suzılgan prostranstvo.

Éşlepenéñ tügerek kii gorizontal çité. || Kaybér baş kiyémnerén uratıp ala torgan tar polosa, kırpu.

Nindi de bulsa bér prédmétnıy, meydannın çitén çiklevçé sızık. || Yılga, kul, diñgéz suvı bélen cir totaşa torgan sızık. || Şul çik yanındagı urın, prostranstvo.

Nindi de bulsa bér prédmétnıy yan éslégé, bér yagı. || Nindi de bulsa bér savıtnıñ avız çité, irnevé.

s. meg. Üzekten çitte bulgan, nersenéñ de bulsa çiténdegé; çittegé.

rev. meg. kırıyga. Nerseden de bulsa bér yakka, bér çitke.

rev. meg. kırıyda. Nerseden de bulsa bér yakta, bér çitte, urtada tügél.

s. meg. kırıydagı. Bérer üzekten çitte bulgan, nersenéñ de bulsa çiténe urnaşkan.

10. rev. meg. kırıydan. 1) nersenéñ de bulsa iñ çiténnen, üzekten iñ yırak urınnan.

Kırıy çıgış — balalar yanınıñ bér téré.

KIRIYLAP rev. söyl k. kırıylatıp.

KIRIYLATIP rev. Bérer nersenéñ kırıyınnan, çiténnen, éçéne kérmiçe.

KIRIK san 1. 40 sanı. || Şul san isebéndegé mikdar.

2. Kaybér tézme süzlernéñ bérénçé kisegé, kırık öléşten, kırık béremlékten tora digen megnené adlata:

küç. Bik küp.

i. meg. kırıgı dani. Kéşé ülgennen soñ kırık kön ütkeç, anı iske aluv yözénnen ütkeréle torgan yola.

KIRIK-İLLÉ çama sanı. Kırık bélen illé tiresénde; illége yakın, illé çamasında

KIRIKLAP çama sanı. k. kırık.

KIRIKLI s. söyl 1. Kırıgınçı ülçevlé, kırıgınçı razmérdagı.

2. i. meg. gadi s. Kırık graduslı arakı.

KIRIKLIK i. isk. Çileknén 740 öléşé sıyışlı şéşe.

KIRIKMA s. Bilgélé bér revéşke kitérép kırılgan.

KIRIKMASA: kırıkmasa kırık —bik küp tap-kır, isepséz-xisapsız.

KIRIKMIŞ i. Bér yeş tulıp, ikénçé yeşke çıkkan hem, gadette, yalı, koyrıgı kırkılgan tay.

Kırıkmış sugan —vak kıyaklı sugan. Kırıkmış tay — k. kırıkmış

KIRIKTARTMAÇI i. isk. Élékké vakıtta: avıldan avılga yérép, kübrek galantéréye bélen satuv itüçé vak sevdeger.

KIRILU I f. 1. Téş. yün. k. kıruv I. 2. dial. Işkıla-ışkıla yaki ozak kiyüvden tuzuv, éské öléşé zararlanuv (kiyém h. b. ş. turında).

KIRILU II f. 1. Téş. yün. k. kıruv II (1, 2, 3 meg.).2. Küplep ülüv (kéşéler turında).

km 3. Vatıluv, çelpereme kilüv. II Cimérélüv, tarkaluv.

|| küç. Yukka çıgu, cimérélüv.

küç. Bozıluv, naçarlanuv, kitüv (küñél, keyéf).

küç. söyl Xelsézlenüv; selametlék kakşav.

KIRILIŞ i. Küp korbannar talep ite torgan sugış.

KIRIMSAGIZ i. maxé. Oyışma çeçekléler sémyalıgınnan kavçuk bire torgan küpyıllık üsémlék; rusçası: krım-sagız.

KIRIN rev. 1. Gorizontal yassılıkka bérkader avışlık yasap, yantaygan revéşte.

Kémge yaki nersege de bulsa yan bélen, bér yak bélen. II Turı karamıyça; yözné ikénçé bér yakka taban totıp, küzné bérer kéşége yaki nersege yüneltép.

é. meg. küç, Yalgış, gadél bulmagan; naçar.

beyl. meg. Taba. Kırın kilü—1) kırınayuv, yantayuv. G. İbraimov; 2) küç. karşı kilüv, unay bulmav, avırlıklar kilép çıgu.

KIRINAYTU f. Bér yakka avıştıruv, yantaytuv (ar-banı, köymené h. b.).

KIRINAYUV f. Bér yakka avışlanuv, avış xelge kilüv, yantayuv.

KIRINGIÇ i. söyl Kırınuv esbabı, kırınuv priborı.

KIRINDIK i. 1. Nindi de bulsa savıt töbénnen kırıp-sébérép algan kaldık.

2. dial. Kües töbénnen kırıp alıngan kamırdan péşérélgen kéçkéne ipi; şişara.

KIRINLAP rev. Yan bélen, kırıy bélen.

KIRIN-KIRIN rev. söyl 1. Turı karamıyça, yözné bér yakka, küzné ikénçé yakka yüneltép.

2. Bér yan bélen, bér yak bélen. II Kaça-posa.

KIRIN-MIRIN rev. söyl Kiléşmi, ışanmıy; karşı.

KIRINTI(K) i. Kisek-kisek, vak kisekler (kün N. b. ş. eybérlernén kaldıkları turında). II s. meg. Kisek-kosaktan, vak kiseklerden torgan.

KIRINU f. Peké bélen sakal-mıyıknı tvbéne kader kisü, kistérüv; kisép aluv, kistérép aluv.

KIRIN-YARIN rev. k. kırın-mırın.

KIRIP-BÉTÉRÉP rev. Böténley yuk itép, tulı-sınça yukka çıgarıp.

KIRIP-SÉBÉRÉP rev. Barısın da, bér de kal-dırmıyça.

O Kırıp-sébérép taşlav — yukka çıgaruv, yuk itüv.

KIRIS s. 1. Katı tabigatlé, usal, yomşak mé-gamele kürsetmi torgan. || Katı, yomşak tügél (küñél h. b. turında).

Katı küñéllélékné béldérép torgan; artık citdilék çagılıp torgan. || rev. meg. Artık kiskén, citdi, katgıy.

Kırgıy, kulga iyeleşmegen yaki iyeleşép~citmegen; usal.