2. Tar. Sugışta esirge töşérélép kolga eylendérélgen xatın-kızlar.

KIZLIK i.1. Kız xelé, kız buluv xaleté. || s. meg. Kız kéşége xayı, kızga xayı.

Kız bulıp yeşegen vakıt, kız bulgan vakıt; kıznıñ kiyevge çıkkançı ütken vakıtı.

KIZLIKLI s. Gıyffetlé, cénsi mönesebette bulmagan.

KIZMA I i. sir. k. érétme.

KIZMA II i. söyl Kızulık, yarsuv.

KIZMAÇA s. İsértkéç éçémlék éçép béraz isérép algan, bérkader isérék.

KIZMAÇALIK i. Bérkader isérék buluv.

KIZ-MIZ cıy. i. söyl k. kız-kımız.

KIZTEKE i. gada. s. 1. İké törlé cénsi egzası bulgan kéşé, xonsa, gérmafrodit.

kims. Xatınşa, xatın-kızlar éşéne tıgıla torgan ir kéşé.

kims. Üzénéñ kılanış-torışı bélen irlerge oxşarga tırışkan kız, üz-üzén irlerge oxşatıp tot-kan kız.

KIZU I f. 1. éssélenüv, yugarı témpératura barlıkka kilüv (bérer prédmét turında).

hava éssélenüv, havanıñ témpératurası yugarı küterélüv turında.

Utta péşü, péşép aşamlık xeléne kilüv.

Yüvéşlékten, dımlılıktan cılınıp bozıluv, çéri başlav (péçen, aşlık h. b. ş.).

Kan kübrek kilüv arkasında ten éssélenüv. Tizlékné arttıruv, yéréşné tizletüv.

küç. Canlanuv, canlanıp kitüv; şebeyüv, intén-sivlaşu. || Köçeyüv, kéçeyép kitüv. || Zur kiyérénkélék barlıkka kilüv, vakıy-galar katlavlanıp kitüv.

küç. Yarsuv, yarsıp kitüv; eserlenüv.

küç. söyl Bérkader isérüv, isérék xelge kilüv.

10. küç. Kızıgu, kızıksınuv uyanuv.

KIZU II s. 1. Kızgan, éssélengen; yugarı témpéra-turalı, bik éssé. || rev. meg. Yugarı témpératura xasil itép, éssé bulırlık itép.

2. éssé havalı, éssé. || i. meg. Hava éssélenüvénéñ, cılınuvının. yugarı derecesé, éssélék.

3. Zur tizléklé, tizlégé zur bulgan; bik tiz bara torgan, bik tiz aga torgan, bik tiz üte torgan.

küç. Kiyérénké, aşıgıç éşler küp bulgan.

Bik kéçlé, kiyérénké, katı. II Kiyérénké, vakıygalarga bay bulgan.

küç. Bik kéçlé, dertlé, tiren (xis turında).. || Xislé, toygılı, xiske bay, toygıga bay.

küç. Tiz yarsıy torgan, tiz eserlenüçen, tiz kabınuçan, xiske tiz birélüçen.

rev. meg. kızuvında. Kızgan vakıtta.

KIZULANU f. 1. Tizlékné arttıruv; yéréşné tizletüv.

2. Aşıgu, kabalanuv. // küç. Yarsuv, yarsıp kitüv, eserlenüv.

3. Canlanuv; köçeyüv, şebeyüv.

KIZULATUV f. Tizletüv, şebeytüv.

KIZULAV f. 1. Tizlékné arttıruv; tiz bara başlav.

2. Aşıktıruv, tizletüv.

3. rev. meg. kızulap. Tiz, şep, aşıgıp.

KIZULIK i 1. éssélék, éssélék derecesé, yugarı témpératuralılık

Tizlék. || Aşıgıçlık.

Nindi de bulsa éşné tiz başkarırga omtıluv, aşkınuçanlık. 4. küç. Yarsuv, yarsuv toygısı.

KIZ-XATIN cıy. i. söyl k. xatın-kız.

KIZÇIK i. söyl Kız bala, kéçé yeştegé kız. || Yeşüsmér kız.

KIZIGU f. 1. Nersené de bulsa buldırırga télev, aña iye bulırga omtıluv. || Télev, nindi de bulsa télek uyanuv, küñél tartuv.

2. Könleşü, könleşép karav; könçélék xisé tuvuv.

KIZIY i. söyl fam. Kız kéşé yaki, gomümen, xatın-kız turında bérkader familyarlık tösméré bélen söylegende, yeise aña mérecegat itkende kullanıla.

KIZIK s. 1. Kızıksınuv uyata torgan, kızıksın-dıra torgan, igtibarnı tarta torgan; mavıktırgıç. || i. meg. Kızıksınuv uyata torgan, küñélné celép ite torgan eybér yaki kürénéş; kızıklı nerse.

2. Kölkélé, kéldére torgan, mezek. || i. meg. Kölkélé nerse, kölkélé éş, kéldére torgan kürénéş; mezek.

söyl Üzénçeléklé, üzéne bér törlé; original.

i. meg. Bérer nersenéñ yaki éş-xereketnéñ kızıktıra torgan yagı, üzénçelégé.

KIZIKLANDIRU f. 1. k. kızıklatuv.

2. sir. Kızıksınuv uyatuv, kızıktıruv.

KIZIKLANU f. sir. 1. Kızıklı kürénéşke ey-lenüv, üzéne bér törlé kızık tös aluv. 2. söyl. Kızık tabu; mavıgu. KIZIKLATUV f. Kızıklı itüv; kızıklı itép kürsetüv.

KIZIKLI s. k. kızık 1. || maxé. Mavıktırgıç, mavıktıra torgan.

KIZIKLIK i. Kızıksınuv uyata torgan buluv, ga-cepke kaldıra torgan buluv, küñélné tarta torgan buluv; mavıktırgıç buluv.

KIZIKSIZ s. Kızıksınuv uyatmıy torgan; küñélné, igtibarnı tartmıy torgan. || Küñélge oşamıy torgan, küñélséz; naçar.

KIZIKSIZLIK i. Kızıksız buluv.

KIZIKSINDIRU f. 1. Kémde de bulsa kızıksınuv xisé uyatuv; kémnéñ de bulsa uyın, igtibarın tartuv, celép itüv. 2. Xuplap, yardem itép kémde de bulsa bérer éş éşlerge, başkarırga, éş sıyfatın yaxşırtırga télek tudıruv.

KIZIKSINU f. Kém yaki nerse turında da bulsa bélérge tırışu; kémge yaki nersege de bulsa igti-bar itüv. II i. meg. Bérer kéşége yaki nersege karata bulgan igtibar.

Kızıksıngan yak— 1) maxé, sudta katnaşuçı iké yaknıñ bérsé, degvaçı yaki cavapçı; 2) söyl, tégé yaki bu éşte, tégé yaki bu bexeste bilgélé bér men-fegat küzetken yak.

KIZIKSINUÇAN s. Nindi de bulsa nerézné, xeberné h. b. bélérge tırışuçı; her yada neréz bélen kızıksınuv gadeté bulgan.

KIZIKSINUÇANLIK i. Kızıksınuçan buluv.

KIZIKTIRGIÇ s. Nindi de bulsa yagı bélen kızıksınuv uyata torgan, küñélné tarta torgan; mavık-tırgıç.

KIZIKTIRU f. 1. Nersege de bulsa iye buluv télegé tudıruv. || Könleştérüv, könleşü xisé uyatuv.

Nindi de bulsa bérer éşke dertlendérüv, bérer éş başkarırga, üterge télek uyatuv.

Kémde de bulsa bérer nerse bélen kızıksınuv xisé uyatuv; mavıktıruv.

KIZIL s. 1. Salavat küpéréndegé töp töslernéñ bérséne oxşagan, saf kan töséndegé.

söyl Kızgılt kéren; kara kızıl (sıyır, bozav tösé turında). \\ söyl, dörés kullanılmıy. Turı (at tösé).

Kannıñ tirége kübrek kilüvé arkasında kızıl tös algan, bérkader kan tösé kérgen.

Vinograd yaki başka törlé ciméş suvınnan éçé-tép yasalgan.

5. küç. Révolyutsion köreşke katnaşuçı, révolyutsiyéy köreş yaklı; sotsialistik révolyutsiyege beylené şlé. || isk. SoÉét gaskerleréne karagan, Sovét gaskerleréne beylenéşlé. || söyl isk. Sovét sotsialistik tézéléşte katnaşuçı, sovét yaklı. II Révolyutsion, xak, dörés. II i. meg. küpl. tar. kızıllar—1) sovét sotsialistik tézéléş yaklı kéşéler, kommunistlar, révolyutsionérlar, révolyutsion gayıkerler. 2) Oktyabr révolyutsiyeséne kader: ceditçé* ler, ceditçéler yaklı.

XX yöz başında ceditçéler xereketénde katnaşuçı, ceditçéler yaklı.

küç. hiç taypılmıyça bilgélé bér karaşnı yaklavçı, özléklé tarafdar bulgan, ortodoks bulgan.

Botanika, zoologiye, minéralogiye h. b. ş. fen-ner buyınça kaybér tézme términnarnın bérénçé süzé bulıp kile.

KIZILBAŞ I i. bot. Gélçeçekler sémyalıgınnan küpyıllık daruv ülené; rusçası: krovoxlébka, )

KIZILBAŞ II i. isk. tar. Farsı, farsı kéşé-sé, iranlı.

KIZILBAŞ III i. söyl Şéşe avızı kızıl surguç bélen péçatlengen arakı.

KIZILGVARDÉÉTS i. tar. Kızıl gvardiye sugışçısı, gaskeriyé.

KIZILGVARDİYEÇÉ i. k. kızılgvardééts.

KIZILKANAT i. zool. Karplar sémyalıgınnan téçé suda yeşiy torgan kızıl kanatlı balık; rusçası: krasnopérka.

KIZILKOYRIK i. k. utkoyrık; rusçası: gorixvostka.

KIZIL KÖREN s. Bérkader kızıl töske tartım kéren, kızgılt kéren.

KIZILKUZ i. zool. Karplar sémyalıgınnan téçé suda yeşiy torgan kızıl küzlé balık; rusçası: krasnoglazka.

KIZILLANDIRU f. söyl k. kızıllatuv.

KIZILLANU f. 1. Kızıl tös kérüv, kızılgaeylenüv; kızaruv. || Kızıl bulıp kürénüv.

2. küç. söyl. Sul karaşlıga, aldıngı karaşlıga eylenüv, karaşları sullanuv; xaklık, döréslék yulına basuv, progréss yulına basuv, révolyutsion yulga basuv (révolyutsiye doşmannarı kéşélernéñ révolyutsiye, xaklık yulına basuvın şulay dip yértkenner).

KIZILLATUV f. Kızıl töske kértüv, kızartuv, Kızıllandıruv.

KIZILLI s. isk. Kızıl, kızıl töstegé, kızıl tös katnaşkan.

KIZILLI-ZEÑGERLÉ s. Kızıl bélen zeñger katnaşkan töstegé.

KIZILLIK i. 1. Kızıl buluv; kızargan buluv.

2. Koyaş batkan yaki çıkkan çakta kük gémbezé gorizont yanında balkudan barlıkka kilgen kızgılt tös. || Yangınnıñ, kéçlé atışnıñ kükte çagıluvınnan barlıkka kilgen kızgılt tös,

3. Tendegé kızıl tap, kannıñ tirége kübrek kilüvé arkasında barlıkka kile torgan kızıl tös.

KIZILLI-KARA(LI) s. Kızıl bélen kara kat-naşkan töstegé.

KIZILLI-KUKLÉ s. Kızıl bélen kük katnaşkan töstegé.

KIZILLI-SARILI s. Kızgılt sarı, kızıl katnaşkan sarı.

KIZILLI-YAŞÉLLÉ s. Kızıl bélen yeşél katnaşkan töstegé.

KIZILSU s. kiml. dar. k. kızıl.

KIZILTAMIR i. bot. Tamırı kızıl bulgan ülençél üsémlék; rusçası: küzmiçéva trava.

KIZILTUŞ i. Çıpçıklar otryadınnan tüşé kızıl, zur bulmagan sayrar sorı koş; rusçası: zyablik.

KIZILFLOTÇI i. isk. Kızıl flotta xézmet itüçé.

KIZILÇA I i. 1. méd. Çirlegende kızıl timgéller, bérçékler çıga torgan yogışlı avıruv, bérkader kızamık avıruvın xetérlete (gadette, balalarda bula); rusçası: krasnuxa.

maxé. Duñgızlarda bula torgan yogışlı avıruv; rusçası: krasnuxa.

s. mag. isk. Bérkader kızıl, kızgılt.

KIZILÇA II i. bot. 1. Könyakta üse torgan sarı çeçeklé kuvakçıl üsémlék.