2. Küç. Söyl. Küplep.

KUŞYAKTILI s. Binalar turında: iké yaktan yaktılık kérgen, yagni bér-béréne karşı yasalgan yaki bérsé ikénçésé östéne urnaşkan terezeleré bulgan.

KUŞYAULIK i. İké kat itép yabına alırlık zur yavlık; bérkençék.

KUŞILGAK i. Törlé tokım xayvannar, yeise törlé térdegé üsémlékler kuşıludan kilép çıkkan tuma yaki üsémlék; gibrid.

KUŞILDIK I i. Başka yılgaga kilép kuşıla, koya torgan yılga.

KUŞILDIK II i. k. kuşılgak.

KUŞILDIRU f. k. kuşuv I (7 meg.).

KUŞILMA i. 1. Nerselerné de bulsa méxanik revéşte aralaştırganda, kuşkanda yaki bérer nerse méxanik revéşte kuşılganda barlıkka kilgen kat-naşma.

2. maxé. Molékulası iké yaki bérniçe élémént atomnarınnan torgan matde.

KUŞILMAVÇILIK i. maxé. Nersenén de bulsa başka nerse bélen kuşıla almavı.

KUŞILU f. 1. Téş. yün. k. kuşuv ! (1, 3, 4 meg.).

Nindi de bulsa iké yaki bérniçe prédmét ara- . laşu, katışu. // Yalganuv, totaşu. || Bérleşü, kümekleşü.

Bérer kéşége yaki kéşéler törkéméne kilép katnaşu.

4. vylenéşü, kavışu. // d54İindi de bulsa fikérge, tekdimge riza buluv,rizalık béldérüv; kiléşü. || söyl, Urtaklaşu, télekteşlék itüv.

Süzge, cırga, uyınga h. b. ş. éş-xereketke kat-naşu.

Başka yılgaga koyuv, başka yılgaga agıp kilép kérüv, totaşu.

söyl Üzénnen alda kilgen isém béldérgen xelge kilüné añlata.

maxé. Réakrtsiyege kérép, bér bötén barlıkka kitérüv, bérleşü (matdeler turında).

KUŞILUÇI i. mat. Arifmétik gamelde başka san (zurlık) bélen kuşıla torgan san (zurlık). Kuşıluçılarnıñ tertibén alıştırudan summa üzgermi. Algébra.

KUŞIM i. söyl k. kuşımta 2.

KUŞIMTA i. 1. Nersege de bulsa kuşıp birélgen yaki biréle torgan nerse, östeme. || Gomümen, östeme bulıp torgan yaki sanalgan sıyfatlar, üzlékler. || s. meg. östeme, östep biréle torgan.

2. maxé. Cırda, şigırlerde h. b. ş. her küpléttan soñ kabatlana torgan strofa.

KUŞIMÇA i. lingv. Télde ayırım kullanılmıyça, süznén tamırına yaki nigézéne yalganıp kile torgan kisekçék, morféma.

KUŞIMIK i. dial. k. kuşımta 2.

KUŞIRU f. 1. Kullarnı yeneşe kitérép kuyuv, bérsé östéne ikénçésén kitérép kuyuv. // Kükrek karşısına kitérép kullarnın Uçların bér-bérséne tidérüv (kaybér xalıklarda selamlev bilgésé bularak kulla-nıla).

2. Ayaklarnı bérge kitérép bérsé östéne ikénçésén çalıştırıp saluv.

KUIK i. 1. Sıyıklıkta barlıkka kilép, basım neticesénde ayırılıp çıga torgan, hava yaki bérer törlé gaz tulgan üte kürénmelé şar. || Ten péş-kende, kabarganda tiréde barlıkka kile torgan sulı kabarçık.

anat. Kaybér téréklék iyeleré éçéndegé hava yaki sıyıklık tulgan kéçkéne kapçıkçık, süré.

Devalav maksatı bélen tenné cılıtuv yaki salkınaytuv öçén kaynar suv yeise boz tutırıla torgan rézin kapçık.

Lampanıñ pıyaladan yasalgan torbası, lampa pıyalası.

étn. Suyılgan kaznıñ yaki ürdeknéñ üneçénnen, ya bulmasa xayvannarnıñ éçegénnen yasalıp, éçéne hava érép tutırılgan ozınça şar.

küç. söyl Yalgan; küpértép eytélgen süz (xeber).

KUIKLANU f. Kuvıklar (1 meg.) barlıkka kilüv, kuvıklar bélen kaplanuv.

KUIKLI: kuvıklı ülen bot. — yafraklarında şarsıman kuvıkları bulgan, sudagı vak organizmnar bélen tuyına torgan suv üsémlégé (kuvıklar planktonnıy kéçkéne organizmnarın totuv hem üzleştérüv öçén xézmet ite).

KUILMA i. maxé. Cılıtuv yaki kaynatuv yulı bélen sostav kiseklerge ayırılgan matde.

KUILA-SÖRÉLE rev. söyl Kay dan da bulsa çıgargayaise çitke kiterge tupas revéşte mecbur itélép.

KUIRDAK i. söyl, k. kuvırma.

KUIRMA i. Kızdırılgan it.

KUIRMAÇ i. Tabada kızdırıp aşamlık revéşénde xezérlengen börtéklé aşlık yaki borçak.

KUIRU f. 1. Azıknın. kaybér térlerén susız kızdırıp aşamlık revéşénde xezérlev

Kiptérüv, korıştıruv.

éssé havanıñ, éssénén tenge kilép berélüvé, tenné kızdıruvı turında eytéle. // Şulay uk salkın havanıñ, suvıknın tenné çémétép-çémé-tép aluvı turında eytéle. II Kay nar yaki açı aşamlıknın. avıznı, irénné avırttıruvı, açıttıruvı turında.

küç. sval. Nerse de bulsa éşlerge aşıktıruv, kémge de bulsa aşıgırga kuşuv .

KUIRILU f. 1. Téş. yün. k. kuvıruv 1, 2.

Utta kızıp aşamlık xeléne kilüv.

Béréşü, korışu; bérkader kibü.

4. k. kuvıruv

5. Cıyırıluv, yomarlanuv, cıyırçıklar barlıkka kilüv (kiyém, tukımalar turında). // küç. Yomarlanuv, bégerlenüv.

KUIŞ i. 1. Nindi de bulsa bér prédmétta bulgan buşlık, buş urın, kuvışlık. || s. meg. Éçé buş bulgan.

Agaç kevsesénén uzagaçı çérégen urında barlıkka kilgen buşlık, tişék. || s. meg. Şundıy buşlıgı, tişégé bulgan.

Kirteleré tagan sıman yeise dürtkél itép kuyılıp, östé kes, kabık, çıbık-çabık, péçen, salam h. b. ş. yabılıp yasalgan çatır.

4. küç. sval. Öy, yort-cir, tora torgan urın.

O Kuvış karbız tibü —tik yörüv, buş yörüv.

KUIŞ-KUIŞ gg. sval. Balalar yanı; k. kuvışlı.

KUIŞLANDIRU f. 1. Yökl. yün. k. kuvışlanuv.

2. Kuvışlık yasav, kuvış itép yasav.

KUIŞLANU f. 1. Téş. yün. k. kuvışlav.

2. Kuvışlık barlıkka kilüv, kuvışlık yasaluv.

KUIŞLAV f. Kuvışlık yasav, kuvış itép yasav.

KUIŞLI i. Uénda katnaşuçılardan bérsénén başkalarnı kuvıp totudan gıybaret balalar yanı.

KUIŞLIK I i. 1. Bérer prédmét éçéndegé buş urın, buşlık.

2. maxé. Téréklék organizmında bulgan buşlık yaki törlé egzalar urnaşkan urın.

KUIŞUV f. Bér-bérénné uzarga yaki totarga tırı-şıp yögérüv, çabu; yögéréşü. ||Atta h. b. bér-bérénné uzarga tırışıp, yarışıp çabu, çabışu.

KUYUV f. 1. Bérer eybérné nindi de bulsa bér urın ga, cirge urnaştıruv.

Nersege de bulsa bérer törlé torış birüv, nindi de bulsa revéşke kitérüv. II Nersené de bulsa bérer nersege yeneşe, yakın kitérüv.

Nindi de bulsa poziñiyege urnaştıruv (sugış, oborona h. b. ş. öçén).

Nersené de bulsa bér eybérge, prédmétka bérkétüv, bérkétép yasav. Terezege pıyala kuyuv. 5. sval. Bérer nersené tözü, koruv, /yasav.

Bérer cirde, urında nindi de bulsa éş başkarırga bilgélev; bérer xézmetke bilgélev.

söyl Komarlı uyınnarda: küpmé bulsa da akçanı bankka kértüv, uyınga kértüv.

Bérer nersené aşarga yaki éçerge ezérlegende, bilgélé bér xalet barlıkka kitérép, anı şul xalette kaldıruv.

Sexnede bérer törlé tamaşa başkaruv, spéktakl kürsetüv.

Yazu, yazuda kürsetüv. || Yazuda tınış bilgélerén kullanuv.

(Beyesén) bilgélev.

Beyelev, östén yaki tüben dip tabu. || Nindi de bulsa bilgé bélen beyelev, şul bilgéné yazuda kürsetüv.

Bérer törlé mesele küterüv, küterép çıgu. // Nindi de bulsa burıçlar h. b. ş. bilgélev, yöklemeler aluv.

Oyıştıruv; urnaştıruv (tertip h. b. ş. turında). || Aldan bilgélev, açıklav.

Nersené de bulsa xel iterge tekdim itüv. || Bérer nersené xel itüné kéşénén üz irkéne kaldıruv.

Nersege de bulsa iréşü, nindi de bulsa zur unış kürsetüv. Rékord kuyuv.

17. Kaybér kuşma süzler hem tézmeler sostavında kilép, tübendegé megnelerné béldére: 1) „birü" figılénéñ megneséne turı kile. 2) bilgélé bér fizik kéç kullanuv,xézmet sarıf itüné béldére.

boyırık f. form, kuy, kuyıgız. Bérer nersené tuktatırga yeise söylemeske, éşlemeske, kaldırırga kuşuv nı, inkyar itüné béldére.

yard. f. funk. 1) éş yaki xelnén. tiz, kinet başkarıluvın béldére. 2) éşnéñ netice-lé buluvvın, tögellenüvén béldére.

KUYAN i. 1. Kimérüçéler otryadınnan ozın kolaklı kéçérek bér cenlék. || s. meg. Kuyan tiré-sénnen tégélgen.

söyl Yort kuyanı, krolik.

küç. söyl Kurrkak kéşé.

küç. söyl Bilétsız passacir.

KUYANLI i. Balalar yanı.

KUYANÇI i. söyl. 1. Yort kuyannarın ürçétüçé — karavçı.

2. Kuyan avlavçı.

KUYANÇIK i. 1. Kuyan bal ası. 2. irk., kéç. k. kuyan.

KUYANÇILIK i. 1. Törlékçélék tarmagı [bularak, yort kuyannarı ürçétüv éşé.. || söyl. Yort kuyannarı asrav bélen şögıllene torgan xucalık.

KUE i. isk. yug. 1. Nindi de bulsa bér éşke karata bulgan selet; bérer éşné éşliy bélüv seleté, baş-kara aluv seleté; talant.

2. Fizik kéç, kuvet.

KIBIRDATUV f. söyl. k. kıymıldatuv.

KIBIRDAV f. söyl. k. kıymıldav.

KIBIRDIK i. söyl. k. kıbırsık.

KIBIR-KIBIR obrazlı iyer. Sélkénép, sélkéne-sélkéne; kıymıldap.

KIBIRSU f. söyl. 1. Xereketlenüv, xereketke kilüv, tınıçsızlanuv. || Tik tormav, éşlev.

2. küç. Cilkénüv.

KIBIRSIK s. söyl. Tik tormas, xereketçen, tıngısız.

KIBIRSIKLANU f. söyl k. kıbırsuv.

KIBIrSILAV f. dial. k. kıbırsuv.

KIBIRSINU f. söyl k. kıbırsuv.

KIBIRSU f* dial. k. kıbırsuv.

KIDRAÇ s. dial. havalı, masayuçan.

KIDRAÇLANU f. dial. Masayuv, pavalanuv, eteçlenüv.

KIDRAYUV f. dial. k. kıdraçlanuv.

KIDIRMA s. dial. k. kıdırım.

KIDIRU f. söyl. Bér cirné kaldırmıyça yörüv, yérép çıgu.

KIDIRIM s. dial. Bötén cirde yéri torgan, bilemçé (kéşé turında).

KIYIGAYTU f. Kıyık xelge kitérüv, kıyıklandıruv, kıyşaytuv.

KIYIGAYUV f. 1. Kıyıklanuv, bér yakka avışlanuv, kıyık xelge kilüv; kıyşayuv, kıñgırayuv. 2. küç. Bozıluv, naçarlanuv (meselen, tormış yulı).

KIYIK I i. 1. Korılmanıñ, éynéñ kıyıklap éşlengen tübesé. || Kıyık tübenén, éçké poçmagı. || maxé. Nersenéñ de bulsa avış itép yasalgan éslégé.

söyl. Kisek, yarçık, kıypılçık.

dial. Tukımanı bérer nerse tégü öçén kiskennen soñ kalgan vak kına kisek, kisek-kosak. II Oç, yavlık oçı.

KIYIK II s. 1. Gorizontal yaki vértikal yassılık-ka yeise bér turıga karata nindidér bér avışlıkta bulgan, avışlıkta torgan, avışlık yasagan.

2. Çalış, çalışaygan; kıyıgaygan.

KIYIKBAŞ i. İké yaktan da oçları kıyıklap kisélgen tayakçıknı ikénçé tayakçık bélen tügerekke sugıp kértüvden gıybaret balalar yanı. II Bu uyında kulla-nıla torgan iké yagı da oçlı tayakçık, çürekey.

KIYIKLANDIRU f. söyl k. kıyıgaytuv.

KIYIKLANU f. söyl k. kıyıgayuv.

KIYIKLAP rev. 1. Nindi de bulsa yassılıkka, turıga avışlık yasap, poçmak yasap.

2. vçpoçmaklap, vçpoçmak yasap, éçpoçmak revéşénde.

KIYIKLATUV f. 1. Kıyıgaytuv, avış itüv, avışlan-dıruv. 2. rev. meg. k. kıyıklap 1.

KIYIKLAV f. söyl 1. Kıyık yasav, kıyık itüv. 2. k. kıyıklanuv.

KIYIK-MIYIK s. söyl 1. Çalış, çalış-çolış, nindi de bulsa yassılıkka yaki turıga karata törlé yüneléşte bulgan. Kıyık-mıyık taktalar.

2. küç. Dérés bulmagan, yalgan; naçar.

KIYIKÇA i. söyl, vçpoçmaklı kéçkéne yavlık.

KIYILU f. 1. Kıypıluv, kisélüv, kıyıp alınuv.

2. sir. Bélénüv, yarıluv (tan turında).

KIYIN s. 1. Başkaruv, ütev öçén zur kéç, tırışlık hem xézmet sorıy torgan. II Añlav, çişüv öçén zur akıl kéçé sorıy torgan.

2. Avırlık, kıyınlık, moxtaclıklar bélen tulı, avırlıklardan gıybaret, kıyınlıklarnı üz éçéne algan; moxtaclıklar hem kaygıları kup. || Çétéréklé, avır, çitén, uñaysız.

Şartları uñaysız, uñaylı tügél; kulay tügél, çitén.

i. meg. söyl Avırlık, çiténlék, kıyınlık. // Kıynaluv, ceza aluv.

KIYINAYTU f. söyl k. kıyınlaştıruv.

KIYINAYUV f. Kıyınlaşu, çiténleşü, avırlaşu, avırga eylenüv (éş h. b. turında).

KIYINLANU f. söyl k. kıyınlaşu.

KIYINLAŞTIRU f. Çiténleştérüv, avırlaştıruv, kıyın xelge kitérüv.

KIYINLAŞU f. Bérer éşné başkaruv avırlaşu, çiténleşü. // Kıyınlıklar barlıkka kilüv, kıyınlıklar kübeyüv, avırlaşu.

KIYINLIK i. 1. Kıyın (1, 2 meg.) buluv.

2. Avır xel, çitén xel, avırlık.

KIYINSINU f. 1. Çiténsénüv, tartınuv, oyaluv.

Bérer nersené éşlerge télemev, avırsınuv, batırçılık itmev.

Kıyınlık sizü, kıyınlık kürüv.

KIYINSITU f. Oyaltuv, tartındıruv, çiténséndérüv.

KIYIRSITU f. Kimsétüv, rencétüv; çitke kaguv.

KIYIRÇIK i. 1. söyl Tügerek itép péşérélgen ikmekten başlap kisép alıngan zur télém.

2. dial. İkmek salganda kües töbén kırıp alıp péşérélgen kölkéne ipi.

KIYIŞ s. söyl k. kıyık II.

KIYIŞ-MIYIŞ s. söyl k. kıyık-mıyık.

KIYIŞUV f. 1. söyl Urt. yün. k. kıyuv II.

2. dial. Bexesleşü, tégé yaki bu süz bélen kiléşmev. || Alış-biréş vakıtın-da satulaşu, beye turında bexesleşü.

3. dial. Mataşu.

KIZ i. 1. Xatın-kız cénésénnen bulgan bala. II Ata-anaları öçén üzlerénéñ xatın-kız cénésénnen bulgan balası. II s. meg. Xatın-kız cénésénnen bulgan.

2. Xatın-kız cénésénnen bulgan hem cénsi yaktan ölgérgen, kiyevge çıkmagan kéşé; citken kız

Kiyevge çıguçı kız.

söyl Faxişe, bozık xatın. || Séyarke.

KIZA i. zool. Karçıgalar sémyalıgınnan yırtkıç koş; rusçası: mışélov.

KIZALAK i. bot. Laleler sémyalıgınnan kalpak revéşéndegé matur çeçeklé küpyıllık dékorativ üsémlék; rusçası: tyulpan.

KIZAMIK i. Tenge vak timgéller-bérçékler çıgu, sulış yullarınıñ yalkınsınuvı, témpératura küterélüv bélen üte torgan yogışlı balalar avıruvı.

KIZARTKI i. söyl Miçte kümeç, ipi péşérgende miç aldına öyép kuyılgan küz, utlı kümér.

KIZARTMA i. kulin. Sıyır itén yuka gına itép turap başta kızdırıp, soñınnan şulpada tomalap péşérélgen aşamlık. Kızartma tabınga kaynar kvé biréle. Tatar xalık aşları.

KIZARTU f. 1. Nersené de bulsa kızıl töske kértüv, kızıllandıruv.

Kéşé tené turında: kızılsuv töske kértüv, kızıllandıruv (bu xel kannın tirége kübrek kilüvé sebeplé bula).

küç. Oyaltuv, oyaltıp yözén kızıllandıruv; uñay-sız xelde kaldıruv.

KIZARU f. 1. Kızıllanuv, kızıl töske kérüv. II Cilek-ciméş turında: péşép citép, ölgérép kızıllanuv, kızıl töske kérüv.

2. Kannın. ten tiréséne kübrek kilüvé arkasında ten kızılsulanuv, tenge kızılsuv tös kérüv. || küç. Oyaluv, uñaysızlanuv.

KIZARINU f. 1. söyl. Kızaruv, kızıl töske kérüv.

2. Yéz kızaruv, yözge kızıllık yögérüv (oyaludan, unaysızlanudan h. b. Ş).

KIZARINU-BURTÉNÜ f. söyl. Açudan, kéçenüden h. b. ş., bit muskulları xereketke kilép, yöz kızaruv.

KIZAV i. 1. Cilek-ciméş cıyuv yaki sibélüçen, çeçélüçen eybérlerné salıp kuyuv öçén yükeden, kabık-tan, çıbıktan h. b. ş. yasalgan törlé zurlıktagı savıt. 2. dial. Yukeden yasalgan zur tubal — aşlıknı kul bélen çeçkende kullanılgan.

KIZGANDIRU f. Kémde de bulsa kızganuv xisé uyatuv.

KIZGANU f. 1. Avır xelde kalgan kéşége télek-teşlék bélen karav, kémné de bulsa cellev. II Kémge de bulsa şefkat kürsetüv.

Cellev, erem dip sanav.

Saklav, birmev; sarıf itmev (nersené de bulsa). || Bik saklap totuv, bik saklap sarıf itüv.

KIZGANULI s. 1. Kızganuv xisé bulgan; cellev xisé bulgan. 2. k. kızganıçlı.

KIZGANUSIZ s. Cellev xisé bulmagan, kızganuv xisé bulmagan; şefkatséz, ayavsız.

KIZGANIÇ s. 1. Cellev xisé uyata torgan, kızganuv xisé tudıra torgan. || Kızganuv béldére torgan.

2. Bik méskén bulgan, kızganuv xisé uyata torgan; yardemçéséz.

3. Avır kiçéréşler uyata torgan, facigalé.

4. söyl. kér. süz funk. k. kızganıçka karşı.

KIZGANIÇLI s. 1. k. kızganıç 1.

2. Facigalé, avır kiçéréşler uyata torgan.

KIZGANIÇSIZ s. Kızganuv, cellev xisé uyatmıy torgan. || rev. meg. Kızganmıyça, cellemiçe, kızganmıy.

KIZGILT s. Bérkader kızıl, aksıl-kızıl, kızılsuv; açık bulmagan kızıl. KIZGILT KÖREN s. Kızılsuv kéren, bérkader kızıl bulıp küréngen kéren.

KIZGILT SARI s. Kızıl tös bélen sarı tös arasındagı, kızılsuv , sarı, bérkader kızıl bulgan sarı; éflisün töséndegé.

KIZDIRGIÇ i. méd. Kaynar suga yaki daruga manıp alıp tennéñ avırtkan urınına kuyıla torgan beylevéç, priparka.

KIZDIRMA I i. kulin. Taba yaki başka şundıy bérer savıtta mayda kızdırılgan aşamlık.

KIZDIRMA II s. téxn. Kızdıruv yulı bélen éşliy torgan. Kızdırma kabızgıç.

KIZDIRU f. 1. Katı eybérné yugarı témpératuraga citkençé utta totuv; ésséletép katı eybérde yugarı témpératura barlıkka kitérüv.

Koyaş turında: pavanı bik nık cılıtuv, ésséletüv.

Nersené de bulsa maylı tabada yaki başka şundıy bérer savıtta kızuda totıp, aşamlık itép xe-zérlev, péşérüv.

küç. söyl Açulanuv, bik katı tirgev, orışu.

küç. Yarsıtuv, tégé yaki bu éşné udışlı başkarırga xezérlev (meselen, yarışlar aldınnan atnı). || Cil kén dérüv, dertlendérüv, dert birüv.

küç. Köçeytüv; arttıruv.

s. meg. kızdırgan. Nersené de bulsa (itné, berengéné, balıknı) bérer maylı savıtta kızuda totıp, aşamlık itép ezérlengen.

Kızdıruv bltaréyası fiz. — bérniçe galvanik élémént yaki akkumulyator yardeménde éléktr togı aluv caylanması. Kızdıruv şarı fiz. — dvigatéllerde: bérkélép kérgen yagulıknı kabızu öçén xézmet ite torgan kaméranıñ bér öléşé.

KIZ-KIMIZ cıy. i. söyl k. kız-kırkın

KIZ-KIRKIN {cıy. i. söyl 1. Törlé"yeştegé kızlar.