Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
0004-(11)Tatarca buyuk sozluk(kiril)-13.911KB.doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
14.24 Mб
Скачать

2. Küç. Söyl. Bérer sışlmalı nerse bélen suguv, kıynav.

ÇICILDAV f. k. çıclav.

ÇICIM: çıcım baganası (mayagı) söyl. — téléfon çıbıkları süzılgan bagana.

O Çıcım baganası kébék (xetlé)—bik ozın, kolgasar.

ÇICIMNAV f. dial. Üzéne bértörlé tavış bélen çınlap-çıclap toruv (meselen, téléfon çıbıkları).

ÇIYKILDAV f. Métall métallga berélgende h. b. ş. oçraklarda üzéne bértörlé maxsus tavış çıguv, barlıkka kilüv.

ÇIYRATUV f. söyl. k. çiratuv I, II.

ÇIY-ÇIY avaz iyer. k. çi-çi.

ÇIK i. Yılnıñ cılı aylarında kiçén, ténle yeki irten dımlı hava salkınayuvdan üsémlékler, tufrak hem törlé prédmétlar östénde barlıkka kilgen suv tamçıları. II Teüléknéñ şundıy suv tamçıları töşken vakıtı.

Çık yaruv — çık töşken çirem buylap baruv.

ÇIKLI s. Çıgı bulgan, çık töşken.

Çıklı ülen bot — sazda üse hem böcek bélen tuklana torgan küpyıllık ülen üsémlék; rusçası: rosyanka.

ÇIK, ÇIK-ÇIK avaz iyer. Gadette métallnı métallga, taşka yeki başka bér katı nersege bergende barlıkka kilgen özék-özék avazlarnı béldére.

ÇIKIYKLAV f. dial. Oçkılık totuv.

ÇIKIYLIK I i. dial. Çençe barmak.

ÇIKIYLIK II: çıkıylık ülené dial.--téş ülené, ürdek ülené (yavımlı yıllarda uysurak cirlerné kaplap ala torgan, açık yeşél töstegé, vak yafraklı çüp ülen).

ÇIKILDAV f. 1. Çık-çık itüv, şundıy özék-özék tavışlar barlıkka kitérüv (meselen, métallnı métallga, taşka h. b. ş. prédmétlarga bergende).

2. s. meg. söyl. çıkıldagan, çıkıldap torgan.

ÇIKIRDAV f. 1. Katı nerseler bér-bérséne ti-gende, berélgende h. b. ş. oçraklarda üzéne bértörlé maxsus tavış barlıkka kilüv.

Üzéne bértörlé tavış çıgaruv, üzéne bértörlé tavış bélen kıçkıruv (kübrek sayıskannar turında).

s. meg. söyl. çıkırdagan, çıkırdap torgan. Çıkıldagan (k. çıkıldav 2).

ÇILANDIRUV f. söyl. k. çılatuv.

ÇILANUV f. Dım, suv teesirénde yüvéşlenüv.. II Kaplap alınuv, yüvéşlenüv (küz yeşleré bélen).

ÇILATUV f. 1. Yüvéşlev; suv tidérüv, suv séndérüv. II Kaplav, yüvéşlev (küz yeşleré).

2. Tiyéşlé üzlékler, sıyfatlar birüv öçén suga batırıp totuv, dım séndérüv.

ÇILAŞTIRUV f. lingv. Süzde „s" urınına „çy avazın eytüv, „s" avazı urınına „ça bélen söylev.

ÇILBIR i. 1. Ozınça, tügerek yeki başka törlé métall bocralarnı bér-bérséne kidérép yasalgan bav. II s. meg. Şundıy bavdan yasalgan; çılbırdan yasalgan. II söyl. Bogav. II küç. söyl. İrékné, azatlıknı buvıp torgan nerse; zıncır.

Nersenéñ de bulsa ézléklé revéşte ret-ret bulıp tézélép, süzılıp kitken térkémé.

küç. Bér-bér artlı tézélép bargan uy-fikérler, vakıygalar.

maxé. Totaş bér liniye, yul teşkil itép, bér-niçe éléménttan yalgap yasalgan caylanma; şundıy caylanmanıñ planı, sxéması.

Çılbır vaklanma mat. isk.—k. özlékséz vaklanma. // faz., xim.—bérer atomnıy yeki téşnéñ réak-tsiyesé özléklé revéşte bik küp sandagı atomnarnıñ, molékulalarnın yeki téşlernéñ réaktsiyesén kitérép çıgara torgan réaktsiye.

Çılbırdan ıçkınuv — k. beyden ıçkınuv.

ÇILBIRLAV f. Çılbır bélen beylev. // küç. İréklé revéşte éş itüv mömkinlégén bétérüv.

ÇILBIRLI s. Çılbır yardeménde éşli torgan.

Çılbırlı vaklanma mat. isk.—k. özlékséz vaklanma.

Çılbırlı küçérgéç fiz.—tétké tegermeçlerge çılbır yardeménde eylenüv xereketé bire torgan caylanma. Çılbırlı réaktsiye fiz., xim.—k. çılbır réaktsiye. Çılbırlı réfléks fiz.— aldagısı üzénnen soñgısın kitérép çıgara torgan, ézléklé bargan réfléktor xereketler.

ÇILGIY i. 1. dial. Koşlarnın tirésé östénde barlıkka kilgen, kırıylarına tıgız yon üsken éçé kuvış üzekten gıybaret mégéz üsénté; k. kaurıy.