Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
0004-(11)Tatarca buyuk sozluk(kiril)-13.911KB.doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
14.24 Mб
Скачать

2. Su, dulkın h. B. Ş.Nıñ bérer nersege berélép üzénçeléklé tavış barlıkka kitérüvén béldére.

ÇAPILT-ÇOPILT avaz ayar. k. çapıl-çopıl.

ÇAPIL-ÇOPIL avaz iyer. Avıznı çapıldatıp aşaganda, suga bérer nerse töşkende, pıçraktan barganda h. b. ş. vakıtta barlıkka kilgen tavışnı béldére.

ÇAPIRDATUV f. Çapırdav tavışları barlıkka kitérüv.

ÇAPIRDAV f. Batkak yırıp, suv cıyılgan urınnan, küldevékten barganda h. b. ş. kaybér éş-xereket vakıtında üzéne bértörlé üzénçeléklé tavış barlıkka kilüv yeki barlıkka kitérüv.

ÇAPIR-ÇOPIR avaz iyer. Batkak yırıp, küldevékten, suv cıyılgan urınnan barganda yeki aşıgıp aş aşaganda h. b. ş. oçraklarda barlıkka kilgen tavışnı béldére.

ÇAR i. Kaybér kiskéç korallarnı ütkénlev öçén maxsus tügerek taş yeki eylendérérlék itép şundıy tügerek taş bérkétélgen caylanma.

ÇARA I i. 1. Nindide bulsa maksatka iréşüv öçén kullanıla torgan éş-xereket yeki éş-xereketler cıyılması. II Kémge de bulsa teesir itüv yeki kémné de bulsa cezalav yözénnen yasala torgan éş-xereket.

2. Bérer maksatka iréşüv, bérer éş-xereket başkaruv öçénxézmet ite torgan nerse. || Nindi de bulsa éşçenlékné başkaruv öçén kirek bulgan koral, caylanma.

3. Mémkinlék.

ÇARA II i. Zur agaç tabak, aş savıtı.

ÇARASIZ s. 1. Çarası, mömkinlégé bulmagan.

2. rev. meg. Télese de, télemese de; ixtıyarsızdan, iréksézden.

ÇARASIZDAN rev. Başka mömkinlégé bulmaganga, aptıragannan.

ÇARASIZLIK i. Çarasız buluv, mömkinlék bulmav.

ÇARAÇA i. dial. Munça aldı, munça alaçıgı.

ÇARGÖL i. bot. k. çarşél.

ÇARDAK i. söyl. k. çarlak.

ÇARDAKLI s. 1. Çardagı bulgan.

2. küç. Akıllı, téplé fikérlé.

ÇARDAŞ i. Véngr xalık biyüvé; şul biyüvnéñ muzıkası.

ÇARDUGAN i. Kabérné uratıp algan reşetke yeki kirte.

ÇAPKA i., söyl. Éçémlék, şerab éçe torgan savıt.

ÇARLAK i. 1. Yortnıñ algı yagında, kıyık astında bizep yasalgan balkonga oxşaş yankorma.

2. küç. söyl. Baş (akıl, fikér yörtüv megnesénde).

ÇARLANUV f. 1. Téş. yün. k. çarlav (1 meg.).

küç. Tecribelé, bélémlé, ütkén kéşége eylenüv; ostaruv, şomaruv.

küç. Tégel hem açık añlayışlı xelge kilüv (stil, tél h. b.).

ÇARLAV f. 1. Kaybér kisüv koralların çarda totıp ütkénlev, çarda kayrav. II küç. Köçeytüv, arttıruv.

küç. Tecribelé, bélémlé, éş yérte béle torgan kéşége eylendérüv; öyretüv.

küç. söyl. Kıynav.

ÇAR-NAÇAR rev. kit. İréklé-irékséz, iréksézden, ixtıyarsızdan; télese de, télemese de.

ÇARPALANUV f. dial. k. çerdeklenüv.

ÇARPALANIŞ i. dial. Beréléş, üzara kartı kilüv.

ÇARPALAV f. dial. Çerdeklev.

ÇARPALUV f. dial. Vatıluv, çerdeklenüv.

ÇARPILUV f. söyl. Tavış çıgarıp berélüv (meselen, dulkınnar).

ÇARPILIŞ i. söyl. Beréléş, nizag, köçlé bexes.

ÇARPILIŞUV f. söyl. Bér-bérsé bélen beylenüv, ürélüv, çuvalıp bétüv, arkılı-torkılı kilüv. || Beréléşüv; oçraşuv, turı kilüv (meselen, küz karaşları).

ÇARPIŞ i. söyl. k. çarpılış.

ÇARPIŞUV f. söyl. 1. Irgıluv, yugarıga aşuv.

2. Köreşüv; bik nık beréléşüv.

ÇART avaz iyer. Agaç sınganda yeki yarılgan-da h. b. ş. vakıtta barlıkka kilgen tavışnı béldére.

ÇARTLATUV f. söyl. Çart-çort itken tavış çıgaruv.

ÇARTLAV f. söyl. Şartlav.

ÇARTNAV f. dial. Çatnav.

ÇART-ÇORT avaz iyer. Çiklevék, könbagış yarganda, tabada börték kızdırganda h. b. oçraklarda barlıkka kilgen tavışnı béldére.

ÇAR-ÇAR azaz iyer. 1. Açı tavış bélen katı kıçkırıp söylevné béldére.

2. Kaybér koşlarnıñ tavışın béldérüv öçén kullanıla.

ÇARŞAV i. Yataknı (meselen, karavatnı) kaplav öçén anıñ yak-yaklarına élép kuyıla torgan, iñlé tukımadan tégélgen zur perde. II Gomumen nersené de bulsa kaplav yeki bülmené bülép kuyuv öçén bulgan perde.

söyl. Perde (sexnede).

küç. Bérer nersené kaplıy torgan eybér, kaplam (karangılık, bolıt h. b.).

ÇARŞAVLIK s. 1. Çarşav tégüv öçén bilgélen-gen, çarşav öçén yararlık, citerlék (tukıma turın-da).

2. i. meg. Çarşav tégüv öçén tukıma, matérial.

ÇARŞÉL i. bot. Gélçeçekler sémyalıgınnan çe-çekleré törlé töste bulgan ülen üsémlék (méditsina-da, tiré kayrılav hem buyav xezérlev éşénde kullanıla); rusçası: lapçatka sérébristaya.

ÇARŞIN i. k. çırşın.

ÇARIK I i. 1. Nindi de bulsa korılmanı (tégérmenné h. b.) suv kéçé yardeménde xereketke kitérüv öçén xézmet ite torgan, küp kalaklı zur tegermeçten gıy-baret caylanma.

2. Paroxodnı suda xereket ittérüv öçén kalaklı tegermeçten gıybaret caylanma. || isk. Kaybér méxanizmnarnıñ tegermeç sıman détalé.

ÇARIK II i. isk. Kün aslı, tula kunıçlı ayak kiyémé.

ÇARILDAV f. dial. k. çeréldev.

ÇARILDIK i. dial. k. çeréldék.

ÇARIS s. 1. Şep çaba torgan, yıldam (at turın-da).

2. dial. Ütken, çaya; kızuv kanlı.

ÇAT 1 i. 1. İké yeki bérniçe uram kiséşken urın.

İké yeki bérniçe yul kuşılgan yeise kiséşken urın.

Nindi de bulsa prédmét, korılma, bina yanın-dagı urın, poçmak.

ÇAT II s. söyl. 1. Böténley, tulısınça; gél. II Tulı.

2. Çın, natural.

ÇAT III i. 1. Oça söyegénéñ tübengé öléşé.

2. Koş-kortlarnıñ botları yanındagı söyegé.

Çat açıluv—1) yomırka salır xelge kilüv (koş-kort turında); 2) küç. uynıy, kéle hem küp söyleşe başlagan kéşé turında.

ÇAT IV i. söyl, Yap, tarmak.

ÇATA i. Sabannı kırga alıp barganda yeise annan alıp kaytkanda yulnı téren bozmasın öçén anıñ astına kuyıla torgan çatlı agaç.

ÇATAY-BOTAY s. dial. k. çatak-botak.

ÇATAK s. söyl. Naçar, kiré; citéşmegen; kimçéléklé. II i. meg. Kimçélék, citéşsézlék, naçar yak.

ÇATAK-BOTAK s. söyl. Butalıp bétken, tertipséz xelge kilgen (simmétriye, proportsiye kagıydeleréne turı kilmegen).

ÇATAKLANDIRUV f. söyl. Nindi de bulsa éşte çataklık, kimçélék kitérép çıgaruv; nindi de bulsa éşné bozuv.

ÇATAKLANUV f. söyl. Nindi de bulsa éşte çataklık, kimçélék kilép çıguv; nindi de bulsa éş bozıy.

ÇATAKLIK i. Kimçélék, citéşsézlék, naçar éş.

ÇATAN s. Kisélgen, imgengen yeki zegıyf ayaklı. || i. meg. Zegıyf ayaklı kéşé turında.

Çatan yörek (can) gadi s.— kéşénéñ éçké dönyasın añlarga télemegen tupas, égoist kéşé turında.

ÇATANLAV f. 1. Çatanga eylenüv, aksakka eylenüv.

Aksaklav, titaklav, aksaklap baruv, titaklai baruv.

küç. söyl. Kémde de bulsa kimçélékler, citéşsézlékler buluv.

ÇATANLIK i. Çatan buluv, aksak buluv.

ÇATKI i. 1. Yanıp torgan yeki utlı matdenéñ bpk vak kisegé (gadette sibélép oça).

Nersenéñ de bulsa yaltırap torgan bik vak kisegé; yaltırap, nurlanıp torgan bik kéçkéne nerse.

küç. Nindi de bulsa xis, kiçéréş, fikér yakya seletnéñ h. b. ş. çagılışı, başlangıç bilgésé. II Küznéñ yaltıravı (nindi de bulsa xisnéñ çagılışı bularak).

ÇATKILANUV f. Nindi de bulsa xislerné béldérép yaltırav, nurlanuv (küz, karaş turında).

ÇATKILI s. Yaltırap-yaltırap kite torgan, nurlı.

ÇATLAMA s. söyl. k. çatnama.

ÇATLANUV f. söyl. ^Çat yasav, iké yakka tarmaklayav.

ÇATLAP rev. Tarmaklap, bérniçe tarmak yasap.

ÇATLATIP rev. dial. k. ^çatnatıp (çatnatuv 2).

ÇATLAŞ s. Bérer nerse (bina h. b.) poçmagınıñ kartı yagında kıyık torgan, kıyık yüneléşte bulgan.

ÇATLI s. Tarmaklı, yeplé; tarmaklanıp kitken.

ÇATLI-BOTLI s. sval. 1. Tarmaklı, tarmaklanıp üsken, tarmaklı-tarmaklı; botaklı.

2. küç. Kimçéléklé, citéşséz; naçar.

ÇATLIK i. 1. k. çat I (1, 2 meg.).

2. söyl. Poçmak.

ÇATLI-ÇATLI, ÇATLI-ÇOTLI s. k. çatlı-botlı (1 meg.).

ÇATMA i. Altın yeki kéméş cép yeise şularga oxşagan başka törlé cép kuşıp tukılgan tıgız yéfek tukıma. II s. meg. Şundıy tukımadan tégélgen.

ÇATMAŞ rev. dial. Bérsé ikénçéséne arkılı, arkılı-torkılı.

ÇATMAŞLANDIRUV f. dial. Bérsén ikénçéséne arkılı kitérüv, arkılı-torkılı xelge kitérüv.

ÇATMAŞLANUV f. dial. Arkılı-torkılı xelgekilüv, arkılı-torkılı buluv.

ÇATNAMA s. Bik köçlé, tınnı kuvırıp ala torgan (kışkı katı salkınnar turında).

ÇATNATUV f. 1. Berép, kısıp h. b. ş. yullar bélen nersede de bulsa yarılıp kitken ézler barlıkka kitérüv; artık tiren hem zur bulmagan yarık kitérép çıgaruv.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]