4. Dial. Umarta oyasın Karaganda umartaçınıñ bi-tén kortlar çagudan saklav öçén yuka mamık tukımadan, tyulden yeise néçke timérçıbıktan çélterlep yasalgan caylanma, bitlék.

KÜZLÉKLÉ s. Küzlék kigen, küzlék kiyép yéri torgan.

KÜZLÜT i. İrénçeçekléler sémyalıgınnan sabagı dürt kırlı, şemexe kızıl çeçeklé béréllık çüp ülen.

KÜZLEVÉK i. söyl. Bozda tişélgen urın; astagı suvı kürénép torgan tişék.

KÜZLEŞTÉRÜ f. İké kéşé üzleré kürgen, işét-ken, bélgen neréz turında bér-bérséne turı kilmi torgan fikér eytken vakıtta, xakıykatné bilgélev öçén, alarnı bér-bérsé bélen oçraştıruv, oçraştırıp söyletüv; kara-karşı kitérüv.

KÜZLEV I f. 1. söyl. Kémné yaki nersené de bulsa céntéklep karav, küzetüv; küzetép tikşérüv.

Nersené de bulsa kaygırtuv, bérer nersené buldırırga tırışu.

Karap saylav, üzéne oşagannı ézlev.

KÜZLEV II f. maxé. Kırgıy ciméş agaçına kul-turalı ciméş agaçı bérésén yalgav.

KÜZLEV III f. isk., dial. 1. Tézev.

2. dial. Saplav. İne küzlev.

KÜZME-KÜZ rev. söyl. k. küzge-küz.

O Küzme-küz karaşu — k. küzge-küz karaşu (karav).

KÜZSÉZ s. söyl. Sukır, küzé kürmi torgan, kürüv seleté yugalgan.

Küzséz kaluv — sukırayuv, sukırga eylenüv, kürüv se-letén yugaltuv.

KÜZSÉNDÉRÜ f. k. küzéktérüv.

KÜZSÉNÜ f. k.„ küzégüv.

KÜZÇE i. 1. Ciméş agaçına yalgav öçén kultu-ralı ciméş agaçınnan kisép alıngan beré, çıbıkça.

2. Bereñgé bérésé, berengé östéndegé béré.

KÜZELEME: küzeleme itüv dial.— k. küzénnen itüv (»kuza süzénde).

KÜZELEV f. dial. k. küzlev I.

KÜZENE i. Çéçkéçte orlıklarnı ret-ret itép çe-çép baruv öçén xézmet ite torgan caylanma.

KÜZENEK i. 1. Nindi de bulsa prédmétta yaki prédmétnıy éçénde bulgan vak kuvık, kéçkéne buşlık. || İkmek péşérgende éçénde barlıkka kilgen kéçkéne kuvık, buşlık.

Kerezdegé tişék, oyaçık, küyéçék (bér-béréne oxşagan bu oyaçıklar kerezde sistéma teşkil iteler).

k. küz (7 MEg.).

Bereñgénén orlık öçén kisép alıngan, küzçeleré bulgan öléşé yaki küzé üzé.

biol. Térék organizm tézéléşénéñ protoplazmadan, yadrodan (töşten) hem tışçadan gıybaret iñ gadi béremlégé.

6. Téx. Méxanizmda nindi de bulsa détal kuyıla torgan tişék, uyım.

KÜZENEKARA s. Tukımanın küzeneyüyüvré arasında bulgan, küzenekleré arasına urnaşkan.

KÜZENEKLÉ: küzeneklé béton maxé.— éçénde küzenekler (1 meg.) yasalgan maxsus béton.

KÜZENEKLÉLER i. maxé. Küzenek tézéléşlé or-ganizmnar.

KÜZENEKÇÉL s. Küzeneklerden (5 meg.) torgan, küzeneklerden gıybaret.

KÜZETÉLÜ f. 1. Téş. yün. k. küzetüv (1—6 meg.). 2. Kürénüv, bélénüv, sizélüv. II Buluv, bulıp toruv.

KÜZETÉŞ i. kit. Bérer nersené igtibar bélen karav, tikşérüv, küzetüv.

KÜZETÇÉ i. 1. Doşman turında meglumatlar cıyuv öçén ciberélgen xerbi xézmetker, razvédkaga ciberélgen xerbi xézmetker, razvédkaçı. II Doşmannı, ul urnaşkan cirné yıraktan küz bélen géne küzetüçé xerbi xézmetker. || s. meg. Razvédka bélen şögıllenüçé, razvédkaga ciberélgen, razvédkaçı.

2. Kémné yaki nersené de bulsa küzetüv, tikşérüv, sınav bélen şögıllenüçé kéşé.

KÜZETÇÉLÉK i. 1. Kémné yaki nersené de bulsa küzetüv, tikşérüv, sınav éşé.

Küzetüv-tikşérüv éşé bélen şögıllenüçé organ.

Bérer éşnén başkarıluvın küzetüv, anın turında kaygırtuv; nadeor éşé alıp baruv.

Doşman turında meglumatlar cıyuv maksatı bélen xerbi podrazdéléniyé, gruppa h. b. tarafınnan alıp barılgan küzetüv-tikşérüv éşé.

KÜZETÜ f. 1. Kémné yaki nersené de bulsa, yeise bérer éş-xereketné céntéklep karav, küzden kiçérüv. 2. Nersené de bulsa çitten karap-tikşérép, anın buluv-bulmavın, xaraktérın, ni éşlevén h. b. açıklav, bilgélev. || s. meg. Küzetüv öçén bilgélengen, küzetüv alıp barıla torgan.

KÜZETÜÇÉ a. 1. Üzénéñ proféssiyesé, xézmeté buyınça kémné yaki nersené de bulsa küzetüv éşé bélen şögıllenüçé.

Razvédka éşén başkaruçı rabotnik, razvédka agéntı.

Gazéta-curnalda, radio-télévidéniyéde obeor yasavçı.

KÜZETÜÇEN s. Kürénéşlernéñ, faktlarnıñ baş-kalar igtibarınnan çitte kala torgan üzénçeléklerén küre, size ala torgan.

KÜZETÜÇENLÉK i. Küzetüçen buluv, küzetüçen kéşé buluv.

KÜZEV f. dial. Karav.

KÜZÜLEN i. bot. k. küz ülené (utı).

KÜK I i. 1. Cirden yugarıga Karaganda gémbez sıman bulıp küréne torgan pava prostranstvosı.

Cirné çolgap algan dönya (galem) prostranstvosı.

küç. Dini karaşlar buyınça: alla, feréşteler h. b. ş. ruxlar yeşiy torgan urın. || söyl Alla hem feréşteler.

küç. şig. Bilgélé kultura hem sotsial-tarixi üzénçelékler bélen xaraktérlana torgan kéşélék cemgıyeté.

s. meg. Astronomiyede kullanıla torgan, astro-nomik. // 6. rev. meg. kükke. Yugarıga, yugarıga taban.

KÜK II s. 1. Spéktrnıñ iñ töp töslerénéñ bérsé: zeñger bélen şemexe arasındagı tös; şul töste bulgan. || Salkınnan yaki berélüden şundıy töske kérgen (irénner, ten h. b. turında).

2. At tösé turında: aksıl sorı töstegé (kaybér dialéktlarda sorı töstegé timér kük atnı da kük at dip yérteler).

KÜK III beyl. soyl. Kébék, şikéllé.

KÜK-ALA s. Nindi de bulsa tapları bulgan aksıl sorı töstegé (at tösé turında).

KÜKBAŞ i. bot. 1. Laleçeler sémyalıgınnan çuvar çeçeklé üsémlék; rusçası: ryabçik.

2. dial. k. kükçeçek.

KÜKBUZ s. Aksıl sorı töstegé (at tösé turında).

KÜKBUZAT i. Timérkazık yanındagı bér yoldız.

KÜKÉ i. 1. Yomırkaların başka koşlar oyasına sala, közén könyakka kite tsşgan urman koşı.

2. küç. Bér urınnan ikénçé urınga küçép yörüvçé kéşé.

KÜKÉBAŞ i. bot. Kıyarçalar sémyalıgınnan yaz üse torgan, kük hem milevşe töste çeçekleré bulgan ülen üsémlék; rusçası: méduniña.

KÜKÉLDEV f. soyl. „Kek-kük" dip kıçkıruv (küké kıçkıruvı turında).

KÜKÉLÉ: kükélé segat — vakıt turında signalnı sugıp tügél, e küké kıçkırgan kébék tavış bélen bire torgan segat.

KÜKÉRT i. Sarı yaki sorı töstegé tiz kabına torgan ximik élémént (promışlénnostta, avıl xucalıgında, xerbi éşte hem médiñinada kullanıla). || s. meg. Kükérté bulgan; sostavına kükért kérgen.

KÜKÉRTLÉ s. Üzénéñ ximik sostavında kükért bulgan.

KÜKÉRTLENÜV f. Kükértke eylenüv; kükértke ma-nıluv.

KÜKÉRTLEV f. Kükért bélen éşkertüv; kükértke manuv.

KÜKİŞ i. gadi s. k. kece toyagı.

KÜKKUZ i. k. kükçeçek.

KÜK-KÜ, KÜK-KÜK avaz iyer. k. kek-kük.

KÜKLÉ s. söyl Kük töslé, kük töstegé.

KÜKLÉK i. Kük buluv, kük töste buluv; kük tös.

KÜKLÉ-YEŞÉLLÉ s. 1. Kük hem yeşél bulgan; kük, yeşél hem alar arasındagı töste bulgan.

2. küç. Tamak töbé bélen eytélgen, karlıkkan (ta-vış turında). // söyl. Karalgan, bik^nık bo-zılgan (çıray turında).

KÜKLEV f. Tégerge unaylı, tigéz bulsın öçén yaki tégéle torgan nersené kidérép ülçep kararga xezérlegende, anıñ kiseklerén énené éré-éré atla-tıp tégép bérkétüv; tip çu. II Énené éré-éré atlatıp tégép, céy buyın bilgélev.

KÜKREK i. 1. Gevdenéñ muyınnan alıp korsakka kader bulgan algı öléşé. II Gevdenén üpke, yörek urnaşkan öléşé. || küç. Kiçéréşlernén, xislernén h. b. simvolı; küñél.

Xatın-kız gevdesénén algı yaktagı éské öléşénde kalkıp torgan sét bizleré.

Kiyémde kéşé gevdesénén şuşı öléşéne turı kilgen urın, kiyémnén aldagı éské öléşé. || s meg. Kiyémnén kükrek öléşénde bulgan.

G4. şig. Tabigatte nindi de bulsa bér urınnın (meselen, yılga, cir h. b.) östé, éslégé.

KÜKREKÇÉN i. isk. Borıngı zamanda kükrekné saklav öçén kiyéle torgan kéçkéne kalkan yaki kébe revéşéndegé sugış kiyémé.

KÜKREKÇE i. 1. étn. isk. Tatar xatın-kızlarınıñ külmek éçénnen kükrekné kaplap kiye torgan éçké kiyémé.

maxé. Borıngı vakıtta hem urta gasırlarda: kükrekné saklav öçén pantsir.

KÜKRENÜV f. Şaügér kilüv, şavlav, gérlev.

KÜKRETÜ f. Şav-şulatuv; şavlatuv; gérletüv.

KÜKREV f* 1. z.-sız. Kük kükrep, yeşén yeşnegende kéçlé débérdev tavışı barlıkka kilüv.

Yangırav, yañgırav barlıkka kitérüv.

küç. Gérlep üsüv, şavlap üsüv, bik şep bulıp üsüv.

küç. Bil gélé (danlıklı) bulıp yeşev; bik şep yeşev.

rev. meg. kükrep. Bik yaxşı, şep, mul bulıp.

KÜKREVLÉ: kükrevlé yañgır— yeşénlé yañgır.

KÜKSAGIZ i. Kavçuk bire torgan küpyıllık üsém-lék.

KÜKSÉL s. Kim. der. k. kük. Aksıl kük, sıyık kük; kük töske tartım bulgan, kügélcém.

KÜKSÉLLÉK i. Sıyık kük tös, küksél tös.

KÜKSÉLLENÜV f. Küksél töske eylenüv, küksél töske kérüv. II Küksél bulıp kürénüv, küksél töste bulıp kürénüv.

KÜKSÉL-YEŞÉL s. Kükséllenép torgan yeşél.

KÜKSÜ s. k. küksél.

KÜKSEV f. dial. 1. Yütellev (avıruv vakıtında).