Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
0004-(11)Tatarca buyuk sozluk(kiril)-13.911KB.doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
14.24 Mб
Скачать

2. Tirbenüv.

ATI-ÇABI: atı-çabı çıguv — yamanatı çıguv.

ATIŞ i. Béryulı bik küp hem kara-karşı yaki törlé yaktan atuv.

ATIŞUV f. Urt. yun. k. atuv (1, 2 meg.).

ATI-YULI: atı-yulı bélen eytüv (sügüv)—edepséz, oyatsız süzler eytüv (sügüv, sügénüv).

AUU (AUUU) I ı. Bér-bérénné ézlegende biréle torgan avaz, kıçkırık.

AUU II i. 1. Totuv yaki ütérüv maksatı bélen kırgıy cenlék yaki koş-kortlarnı ézlev, ézerléklev éşé.- // s. meg. Auga yöriy torgan, cenlék avlıy torgan, //UV s. meg. Auga mönesebetlé.

Ezerléklene, avlana torgan cenlék, hayvan, koş-kort.. // kuç. söyl. Sugış vakıtında esir töşérélgen doşman soldatı, tél.

Cenlék, hayvan hem koş-kortlarnı totar öçén korıp kuyıla torgan tozak. // Balık tota torgan zur cetme.

kuç. Kémge de bulsa naçar uy bélen korılgan heyle, tozak.

O Auga çıguv — sugışta «tél» alırga, esir alırga baru.

AVDARUV f. 1. (Utırtıp kuyılgan yaki üsép utırgan nersené) kéç bélen bér yakka taba eylendérép taşlav,yıgu. // Bér yakka kıyıgaytuv, yantaytuv. // Yıgu.

Nersené de bulsa ikénçé urınga buşatuv, iltép taşlav. // kuç. söyl. Kémge de bulsa kaygısın, borçuvın, açuvın p. b. ş. söylev, küñéléndegésén buşatuv, çıgarıp saluv. // kuç. Küçérüv, ırgıtuv.

kuç. Bérevnéñ fikérén üzgertép, ikénçé yak faydasına yüneltüv, avıştıruv.

kuç. Bérer gayıpné ikénçé bérevge sıltav, yagu.

söyl. Terc,éme itüv.

söyl. Éçüv.

AVKAN i. isk. kit. İrkén.

AVLAK 1. s. Tınıç, kéşé yörmi torgan, kéşéséz.

2. i. Yüneléş hem urın-vakıt kiléşlerénde: kéşéséz, tınıç urın. // Avlak öy.

Avlak süz dial.— sér, yeşérén süz. Avlak öy — ata-ana, olılar bérer cirge kitkeç, yalgız kalgan yort; şundıy yortta kiç utıruv yaki yégétler-kızlar bélen uyın meclésé.

AVLAKLAV f. söyl. Avlakta kaluv, yalgız kaluv.//Avlak öyge yörüv.

AVLAV f. 1. Bérer cenlékné, koş-kortnı ezerléklep, av korıp kulga töşérüv, totuv. // kuç. Urlav.

2. söyl. Ezerléklev. // Ezerléklep tozakka töşérüv, // kuç. Heyle bélen üzéne karatuv, kulga töşérüv.

AVMA s. k. avmakay.

AVMAKAY s. Fikérén üzgertép, almaştırıp, başka yakka tiz ava, tiz biréle torgan, totrıksız, printsipsız. // i. meg. Printsipsız kéşé.

AVMAKAYLANUV f. Aumakaylık kürsetüv.

AVMAKAYLIK i. Aumakay buluv sıyfatı, printsipsız lık.

AVMALI s. söyl. Kéşé süzéne tiz birélüvçen, avmakay.

AVNAKLAV f. Yak-yakka çaykaluv, alpan-tilpen kilüv.

AVNALUV f. dial. Tertipséz helde buluv, kadérsézlenép yatuv.

AVNATUV f. 1. Tegeretüv, bér yaktan ikénçé yakka eylendérüv.

2. Nersené de bulsa adıymıyça, ayak astında tuzanda yörtüv, tertipséz yatkıruv, kadérsézlev.

AVNAV f. 1. Yatkan kiléş elé bér yakka, elé ikénçé yakka borgalanuv, tegerev.. // Ös-başın nersege de bulsa yatıp pıçratuv.. // Kayda da bulsa uynap yatıp, tegerep, vakıt ütkerüv turında. // Avırıp yaki yalkavlanıp bérni éşlemiçe yatuv, éşséz ütkerüv.

2. Eybérler turında: ozak vakıtlar faydalanılmav, kayda da bulsa yatuv.. // Kayda da bulsa kadérsézlenép yörüv (yatuv).. // Tertipséz yatuv.

AVÇI i. Au bélen şögıllenüvçé, cenlék avlavçı, sunarçı.

AVÇILIK i. Avçı proféssiyasé.

AH ı. 1. Ükénéçné, açınuvnı, kaygıruvnı añlata. // Bérer kéşéden, eybérden yaki éşten rizasızlık tösméré béldére. // Şatlanuv, eserlenüv, kuanuv, soklanuv kébék tosmérler béldére.

2. Kinet kurkuvnı, örküvné béldére.

AHAK i. Kıymmetlé taş bularak, bizev eybérleré öçén faydalanıla torgan, terlé töstegé bérniçe katlamnan gıybaret katı minéral. // s. meg. Ahakka ohşagan, ahak töslé (nurlı).

AHAKLANUV f. şig. Ahak töséne kérüv, ahakka ohşap toru.

AH-VAH: ah-vah itüv (kilüv)— ahıldav.

AHMAK s. Akılsız, yuler, antıra. // i. meg. Akılsız, yuler, añgıra kéşé.

AHMAKLANUV f. Akılsızlanuv, yulerlenüv, ahmaklarça kılanuv.

AHMAKLAFÇA rev. Ahmak kéşélerge hayı bulgança,

AHMAKLIK i. Akılsızlık, yulerlék, añgıralık.

AH-UH: ah-uh itüv — ahıldav, ufıldav.

AHILDAV f. Sıkranuv, sızlanuv, zarlanuv. // Arıp, helsézlenép, vah-vah itüv, ah-vah kilüv. // Gaceplenüv, soklanu.

AÇ s. 1. Açıkkan, aşav vakıtı citkenlékten aşıysı kilgen. // rev. meg. Aşamıyça, aç köyénçe.

Tuygançı aşarına bulmagan, açlıktan intékken. // Küpmédér vakıtlar aç toruv sebeplé, açlık' arkasında bula torgan, açlıktan tugan. // i. meg. Açıkkan kéşé, aşıysı kilgen kéşé.

kuç. Ruhi kanegatsézlék turında.

Ölgérmegen, tük tügél (orlık turında).

AÇALAK-YOMALAK: açalak-yomalak kilüv—1) küz turında: bér açılıp, bér yomılıp toru.. Kén turında: bér bolıtlap, bér ayazlap toru.

AÇAMAY dial. 1. i. 6y, karaltı tübeséndegé kayçı, atlama.

2. s. Bér-bérséne' kıygaç, çatlaş; arkılı-torkılı.

AÇKISIZ: küz açkısız — bik katı, bik kéçlé (buran, tuzan p. b. turında).

AÇKIÇ i. 1. Yozaknı bikli hem aça torgan mahsus timér caylanma.

Bérer nersené cıyganda, sütkende yaki tözetkende gaykalarnı, boltlarnı boruv, nıgıtuv öçén faydalanıla torgan koral. // Arfa, fortépyano, gitara kébék muzıka korallarıñıñ kılların tarttıruv öçén faydalanıla torgan mahsus koral.

kuç. Nersené de bulsa añlav, çişü öçén çara. // Nindi de bulsa şifrlı tékstnı uku öçén yardemçé bulıp hézmet ite torgan, heréf hem şifrlardan gıybaret bilgéler sistéması. // Çit télde yazılgan tékétnıñ yulga-yul tercémesé hem şulay uk soravlarga cavaplar cıyıntıgı.

herbi. Nindi de bulsa ehemiyetlé urın yavlap aluvga yul aça torgan, ciñüné teemin iterlék punkt.

mahé. Radio-télégraf elémtesénde éléktrnı tiz géne totaştıruv yaki özüv caylanması.

muz. her nota yulıñıñ başında notalarnıñ yugarılıgın şartlı revéşte kürsetüv öçén kuyıla torgan bilgé.

AÇKIÇÇI i. Açkıç yasavçı.

AÇLAY, AÇLIY rev. Açtan, aç köyénçe, açtan intégép.

AÇLIK i. 1. Bik nık aşıysı kilüv,özélép aşıysı kilüv, aç buluv.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]