45.Ығыстыру қандай мақсатта қолданылады?

Ығыстыру өлшенген шаманың мәні дәлірек болу үшін қолданады. Көп жағдайда ығыстыруды ғылыми жұмыстарда қолдану тиімді.

Ығыстыру өлшеу шамасы әр өлшеу құралы үшін әр түрлі болып келеді.

Ол өлшеу құралының дәлдігіне байлансты болады, неғұрлым дәлдік класы жоғары болған сайын ығыстыру шамасы да азырақ болып келеді.

Жол берілетін негізгі және қосымша қателіктердің шегімен, сондай-ақ мәндері таразылардың жекелеген түрлеріне нормативтік құжаттарда белгіленетін дәлдікке әсерін тигізетін кезде ығыстыру қолданылады.

46.Прибор көрсеткішінің рұқсат етілген салыстырмалы ауытқуы екі мүшелі өрнекпен нормаланатын жағдай үшін дәлдік класы қалай белгіленеді?

Құралдың көрсеткішінің салыстырмалы ауытқуы дегеніміз – абсолют ауытқудың шын мәнінен нақты мәннің ауытқуы. Салыстырмалы ауытқу дәлдікке кері шама болып табылады. Дәлдік өлшенетін шама мәнінің оның шын мәніне жақындығын білдіреді. Ал салыстырмалы ауытқу салыстырмалы ауытқу осы шын мәннен қаншалықты ауытқығанын көрсетеді.

Құрал көрсеткішінің салыстырмалы ауытқуы құралдың нақты көрсету керек мәнінен ауытқып көрсетуі. Көп жағдайда салыстырмалы ауытқу абсолют ауытқуға қарағанда көбірек шама, сондықтан жол бермеуге тырысу керек. Құралдың метрологиялық сипаттамаларына байланысты салыстырмалы ауытқу шамасын табуға болады. Орта факторларын да ескеру қажет.

47.Бөлшек санмен белгіленген дәлдік класы туралы ақпаратты қалай қолданған жөн?

Дәлдік класы - жол берілетін негізгі және қосымша қателіктердің шегімен, сондай-ақ мәндері таразылардың жекелеген түрлеріне нормативтік құжаттарда белгіленетін дәлдікке әсерін тигізетін басқа да қасиеттермен анықталатын таразылардың жинақталған сипаттамасы;

Дәлдік класы салыстырмалы ауытқуға кері шама болып табылады.

Дәлдік класы өлшенетін шама мәнінің оның шын мәніне жақындығын көрсетсе, ал салыстырмалы ауытқу шын мәннен нақты мәнді алғанға тең.

Дәлдік класы шын мәнді көрсетсе, салыстырмалы ауытқу осы шын мәннен қаншалықты ауытқығанын көрсетеді.

Бөлшек санмен белгіленген дәлдік класын бүтін түрінде қолданған тиімді болып келед.

47) Келтірілген салыстырмалы ауыткудын ен улкен мәні белгілі бір курал ушын аныкталган және осы себептен де нормаланады, себебі ол куралдын дәлдігін сипаттайды. ГОСТ бойынша тікелей багаланатын барлык куралдар сегіз класка болінеді: 0.5; 0.1; 0.2; 0.5; 1.0; 1.5; 2.5; 4.0. мысалы дәлдік класы 0.5 курал ушын ен улкен салыстырмалы ауытку 0.5% дан аспауы керек. Ола болмаган жагдайда куралды жондеу керек немесе томенірек дәлдік класына жаткызу керек.

Өлшеу құралының көрсеткішінің орнатылу уакытын тексеру кажет болганда ГОСТ талаптарына сүйенеді. Бұл ГОСТ бойынша корсеткіштің орнатылу уакыты ретінде олшенетін шаманы стрелканы шкаланың ортасына дейін ауыткуына алып келетін кезден бастап стрелка тербелістері шкаланың ұзындыгынын 1% дан аспайтын мезетке дейінгі уакыт алынады.

Класс точности — основная метрологическая характеристика прибора, определяющая допустимые значения основных и дополнительных погрешностей, влияющих на точностьизмерения.

Погрешность может нормироваться, в частности, по отношению к:

• результату измерения (по относительной погрешности)

в этом случае, по ГОСТ 8.401-80 (взамен ГОСТ 13600-68), цифровое обозначение класса точности (в процентах) заключается в кружок.

• длине (верхнему пределу) шкалы прибора (по приведенной погрешности)

Для стрелочных приборов принято указывать класс точности, записываемый в виде числа, например, 0,05 или 4,0. Это число дает максимально возможную погрешность прибора, выраженную в процентах от наибольшего значения величины, измеряемой в данном диапазоне работы прибора. Так, для вольтметра, работающего в диапазоне измерений 0 — 30 В, класс точности 1,0 определяет, что указанная погрешность при положении стрелки в любом месте шкалы не превышает 0,3 В. Соответственно, среднее квадратичное отклонение s прибора составляет 0,1 В.