- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Семинар сабақтарының тақырыптық жоспары
- •Сөж (студенттің өзіндік жұмысын) орындау және тапсыру кестесі:
- •Соөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •Пәнді игеру үшін қажетті нормативтік құқықтық актілер мен әдебиеттердің тізімі:
- •Глоссарий
- •Студент білімін бағалаудың жалпы шкаласы
- •Астана 2012
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Семинар сабақтарының тақырыптық жоспары
- •Сөж (студенттің өзіндік жұмысын) орындау және тапсыру кестесі:
- •Соөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •Пәнді игеру үшін қажетті нормативтік құқықтық актілер мен әдебиеттердің тізімі:
- •Глоссарий
- •Студент білімін бағалаудың жалпы шкаласы
- •Азаматтық құқық (жалпы бөлімі) пәнінен қысқаша дәрістер
- •1 Тақырып. Азаматтық құқықтың ұғымы, пәні және реттеу тәсілдері
- •2. Азаматтық құқықтың жүйесі.
- •3. Азаматтық құқық оқу пәні, ғылым ретінде.
- •2 Тақырып. Азаматтық құқықтың қағидалары және қайнар көздері
- •3 Тақырып. Қазіргі замандағы дүниежүзілік азаматтық-құқықтық жүйелері
- •1. Қазақстан Республикасының азаматтық құқығының дүниежүзілік құқықтық жүйелеріндегі орны.
- •2. Роман-германдық құқықтық жүйесінің ерекшелігі
- •2. Роман-германдық құқықтық жүйесінің ерекшелігі.
- •3. Азаматтық құқықтық қатынастардың пайда болу негіздері деп танылатын заңдылық фактілер.
- •Азаматтық құқықтарды жүзеге асыру. Міндеттерді орындау.
- •Азаматтық құқықтарды қорғау әдістері және нысандары
- •2. Мүліктік игіліктердің негізгі түрлері. Мүліктің жіктелуі
- •7 Тақырып. Жеке тұлғалар азаматтық құқықтың субъектісі ретінде.
- •2. Ахаж органдарының азаматтық жағдайларды реттеудегі маңызы.
- •8 Тақырып. Жеке тұлғаның есімі, тұрғылықты жері. Жеке кәсіпкер.
- •3. Азаматтың қәсіпкерлікпен шұғылдану жолдары. Жеке кәсіпкер.
- •9 Тақырып. Заңды тұлғалар: ұғымы, белгілері, құқыққабілеттілігі.
- •2. Заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі және оны жүзеге асыру
- •3. Заңды тұлғалардың жіктелуі. Еншілес және тәуелді заңды тұлғалар. Филиалдар мен өкілдіктер
- •2. Шағын кәсіпкерлік субъектілерін тіркеу ерекшелігі
- •Мемлекеттік кәсіпорындар, акционерлік қоғамдар
- •Өндірістік кооперативтер мен шаруашылық серіктестіктер
- •1. Мемлекеттік кәсіпорындар, акционерлік қоғамдар
- •2. Өндірістік кооперативтер мен шаруашылық серіктестіктер
- •12 Тақырып. Коммерциялық емес ұйымдардың жекелеген түрлері. Мемлекеттің азаматтық құқықтың субъектісі ретінде ерекшелігі
- •13 Тақырып. Мәмілелердің түсінігі, нысандары және түрлері
- •Мәміленің түсінігі және нысандары
- •Мәмілелердің түрлері
- •2. Сенімхат және оның түрлері.
- •2. Мерзімдерді есептеу.
- •3. Талап қою мерзімі.
- •17 Тақырып. Заттық құқықтар тұралы жалпы ұғымдар, олардың белгілері
- •Заттық құқықтың түсінігі және белгілері
- •Заттық құқықтардың негізгі топтары.
- •2 Сұрақ. Заттық құқықтардың негізгі топтары.
- •18 Тақырып. Меншік құқығының түсінігі, мазмұны, нысандары және түрлері
- •1Меншік құқығының ұғымы және мазмұны.
- •2 Меншік құқығының нысандары және түрлері. Ортақ меншік
- •2 Сұрақ. Меншік құқығының нысандары және түрлері. Ортақ меншік
- •19 Тақырып. Шектелген заттық құқықтар
- •1 Сұрақ. Шаруашылық жүргізү құқығы
- •2 Сұрақ. Оралымды басқару (жедел басқару) құқығы
- •3 Сұрақ. Өзге де шектелген заттық құқықтар.
- •2О тақырып. Меншік құқығына және өзге де заттық құқықтарға ие болу және оларды тоқтату.
- •2 Сұрақ. Меншік құқығын және өзге де заттық құқықтарды тоқтату
- •2.Меншiк құқығын қорғаудың заттық–құқықтық тәсiлдерi
- •3.Меншік құқығын және өзге заттық құқықтарды қорғаудың міндеттемелік-құқықтық тәсілдері
- •Міндеттемелік құқық Міндеттемелік құқық тұралы жалпы ережелер.
- •22 Тақырып. МіндеттемеНің түсінігі және пайда болу негіздері
- •1 Сұрақ. Міндеттемелік құқықтың ұғымы, жүйесі
- •2. Міндеттеменің пайда болу негіздері.
- •23 Тақырып. Міндеттеменің қатысушылары
- •Міндеттеменің түсінігі, субъектілері. Міндеттемедегі тараптардың ауысуы.
- •24 Тақырып. Міндеттемелерді орындау
- •Міндеттемені орындаудың түсінігі және орындау қағидалары.
- •Міндеттемені орындаудың пәні және тәсілі.
- •25 Такырып. Міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету
- •1. Міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету тәсілдерінің түсінігі және жүйесі.
- •2. Айыппұл
- •3. Кепіл. Кепілдің пайда болу негіздері және түрлері.
- •26 Тақырып. Кепілдік, кепіл болушылық, кепілпұл және мүлікті ұстап қалу
- •Ұстап қалу міндеттеменің орындалуын қамтамасыз етудің тәсілі ретінде.
- •Кепілдік және кепіл болушылық..
- •Кепiлпұл
- •2 Сұрақ. Кепілдік және кепіл болушылық.
- •27 Тақырып. Міндеттеме бұзылғандығы үшін жауаптылық
- •2. Міндеттемені бұзғаны үшін жауаптылықтың шарттары және жауапкершіліктен босату негіздері.
- •2. Міндеттемені бұзғаны үшін жауаптылықтың шарттары және жауапкершіліктен босату негіздері.
- •28 Тақырып. Міндеттемелерді тоқтату
- •Міндеттемені тоқтату негіздері.
- •Міндеттемелерді тоқтатудың жекелеген түрлерінің сипаттамасы
- •2 Сұрақ. Міндеттемелерді тоқтатудың жекелеген түрлерінің сипаттамасы
- •2. Шарттың түрлері.
- •Шарт жасасу. Оферта және акцепт
- •1 Сұрақ. Шарт жасасу. Оферта және акцепт
3. Азаматтың қәсіпкерлікпен шұғылдану жолдары. Жеке кәсіпкер.
Азаматтар және де кәсіпкерлікпен айналысуға құқылы болады (ҚР Конституциясының 26 б. 4 т., ҚР АК 19 б.). Кәсіпкерліктің ұғымы мен түрлері ҚР АК 10 бабында келтірілген. Кәсіпкерлікпен занды тұлға құру арқылы және заңды тұлға құрмастан айналысуға болады. Заңды тұлға құрмастан кәсіпкерлікпен айналысу үшін Күәлік, патент алу, немесе бір мәртелік төлем төлеу қажет болады. Кәсіпкерлердің өзге құқықтары мен міндеттері 2006 ж. ҚР «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңында және өзге де нормативтік құқықтық актілерде бекітілген.
Азаматтардың кәсiпкерлiк қызметi (19-бап)
1. Азаматтар, осы Кодексте және өзге заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда заңды тұлға құрмай-ақ кәсiпкерлiк қызметпен айналысуға құқылы.
2. Жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тiркеу өз бетiмен тiркелу сипатында жасалады және жеке кәсiпкер ретiнде есепке алынады.
3. Азаматтардың заңды тұлға құрмай-ақ жүзеге асырылатын кәсiпкерлiк қызметiне, егер заңдардан немесе құқықтық қатынастар мәнiнен өзгеше нәрсе туындамайтын болса, тиiсiнше осы Кодекстiң коммерциялық ұйымдар болып табылатын заңды тұлғалардың қызметiн реттейтiн ережелерi қолданылады.
4. Мынадай шарттардың бiрiне сәйкес келетiн:
1) жалданбалы қызметкерлердiң еңбегiн тұрақты негiзде пайдаланатын;
2) кәсiпкерлiк қызметтен салық заңдарына сәйкес есептелген, Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде жеке тұлғалар үшiн белгiленген жиынтық жылдық табыстың салық салынбайтын мөлшерiнен артық жиынтық жылдық табыс табатын жеке кәсiпкерлер мiндеттi мемлекеттiк тiркеуге жатады.
Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде белгiленген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк тiркеусiз аталған жеке кәсiпкерлердiң қызметiне тыйым салынады.
5. Егер жеке кәсiпкер лицензиялануға тиiс қызметтi жүзеге асырса, оның осындай қызметтi жүзеге асыру құқығына лицензиясы болуы мiндеттi.
Лицензия лицензиялау туралы заңдарда белгiленген тәртiппен берiледi. Қазақстан Республикасының Үкiметi жеке кәсiпкерлерге лицензия берудiң оңайлатылған тәртiбiн белгiлеуге хақылы.
Жеке кәсіпкерлердің (коммерсанттардың) құқықтық жағдайы шетел мемлекеттерде арнайы Сауда кодекстерде реттеледі. Коммерсант қабілетіне иелену үшін арнайы Саудалық реестріне тіркелу міндетті болып келеді.
Шетел мемлекеттерінде де азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері жеке тұлғалар және заңды тұлғаларға (жеке тұлғалардың бірлестігі) топталады. Жеке тұлғалардың құқықтық жағдайы статуттық (роман-германдық жүйеге жататын) құқықта заңдарда бекітілген. Мысалы, Францияда Азаматтық кодексінің «Тұлғалар тұралы» бөлімінде (кітабында); Германияда ГАЗЖ-ң бірінші және екінші бөлімдері; Швейцарияда – Азаматтық кодексінің бірінші бөлімі «Жеке тұлғалар», екінші бөлімі «Отбасылық құқық».
Прецеденттік мемлекеттерде (ағылшын-саксон құқық жүйесіне жататын) жеке тұлғалардың құқықтық жағдайын реттейтін бірыңғай заңдар болмаған. Бұл тақырып бойынша Англияда, мысалы, кейбір нормаларды отбасылық саласын реттейтін заңдардан, кәмелетке толмаған жеке тұлғалар тұралы заңдардан табуға болады. АҚШ-та азаматтардың құқықтық жағдайын бедгілейтін заңдар штаттардың құзіретіне берілген, бүкілмемлекеттік заң қабылданбаған.
Аталған екі мемлекеттерде тек қана «құқық қабілеттігі» деген ұғым пайдаланады, «әрекет қабілеттілік» деген атау қолданбайды. Сондықтан сот практикасында әрекет қабілеттілікті белгілеу үшін «белсенді құқық қабілеттілігі» деген ұғым пайдаланады, ал құқық қабілеттілік «белсенді емес» («пәс», пассивтік) құқық қабілеттілігі деп айырылады. Франция да осы атауларды қолдайды.
Германия Азаматтық заңдар жиынтығы үш қабілетті айырады: құқық қабілеттілігі, әрекет қабілеттілігі және зиянды (шығынды) өтеу қабілетілігін.
Еуропа мемлекеттерінде эмансипация деген құқықтық институты қолданады. Эмансипация – ол егер кәмелетке толмаған жасөспірім өз еңбегімен, заңды әрекеттер арқасында табыс тауып, оны тиімді пайдаланатын болса, ондай кәмелетке толмаған азаматты толық әрекет қабілетті деп жариялауға болады. Ресей Федерациясының Азаматтық кодексінде де осы ереже көзделген. Және шет елдерде әрекет қабілеттілікті шектеу де қолданады. Ол үшін негіз ретінде есі жетіспеушілік, маскүнемдік, нашақорлық, т.б. жатады.