PRAWO MORSKIE- WYKŁADY

POJĘCIE, PRZEDMIOT, SYSTEMATYKA PRAWA MORSKIEGO: jest to zespół norm zwyczajowych i stanowionych regulujących stosunki związane z użytkownikiem morza i eksploatacją jego zasobów (głównie z żeglugą).

PRZEDMIOT REGULACJI P.M.: jest ujmowane jako więź normowanych stosunków związanych z działalnością podejmowaną w środowisku morskim przez rozmaite kategorie podmiotów (osoby fizyczne, prawne, organizacje międzynarodowe).

DZIEDZINY REGULOWANE PRZEZ P.M.:--- działalność gospodarcza (obejmuje żeglugę związana, a także eksploatację portów, budownictwo okrętowe, rybołówstwo morskie, remonty statków, stocznie).

---działalność niektórych służb publicznych dotyczących bezpieczeństwa żeglugi i statku, właściwego korzystania z dróg morskich, portów i przystani, ochrony środowiska, ratowania życia. ----działalność naukowa badawcza, rekreacyjna, militarna.

Systematyka prawa morskiego:

1. MIĘDZYNARODOWE P.M. PUBLICZNE: część prawa narodu obejmująca normy, które regulują stosunki między państwami związane z korzystaniem z morza i wykonywaniem władztwa na obszarach morskich. OBEJMUJE ONO: --przynależność państwa st, --prawne położenie obszarów morskich, --prawne położenie szelfu kontynentalnego, --prawne położenie morza pełnego, --status cieśnin i archipelagów, --spory dotyczące morza między państwami.

2. P.M. CYWILNE (CHANDLOWE): najstarsza część P.M. obejmująca: ---stosunki cywilno prawne dotyczące użytkowania, eksploatacji skoncentrowane głównie wokół statku morskiego. Główne zagadnienia to: --prawa rzeczowe na statku (własność, zastaw), --armator i jego odpowiedzialność, --sytuacja prawna kapitana, --umowa przewozu, --usługi w żegludze morskiej (agencje, holowanie, pilotaż), --stosunki prawne wynikające z wypadków morskich (zderzenia, zanieczyszczenia, ratownictwo), --ubezpieczenia morskie.

3. P.M. ADMINISTRACYJNE: zespół norm regulujących organizatorską działalność państwa w dziedzinie korzystania z morza, jego wybrzeży, zapasów, podejmowanych we właściwej formie. OBEJMUJE ONA: --organizacja administracji morskiej, --kompetencje i formy działania orga administarcji, --kontrola i oddziaływania państwa na gospodarkę morską, --postępowanie przed organami administracji morskiej.

I) P.M. KARNE: dotyczy określonych kategorii przestępstw przeciwko bezpieczeństwu żeglugi, kar wymierzonych w formie decyzji administracyjnej za wykroczenia dotyczące zanieczyszczenia morza, naruszenie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa żeglugi, zgłaszanie statku do rejestru.

II) P.M. PRACY: OBEJMUJE: -- pośrednictwo pracy dla osób poszukujących jej na statkach morskich, --powstanie i ustanie stosunku pracy na statku, --obowiązki stron.

III) P.M. MIĘDZYNARODOWE PRYWATNE (KOLIZYJNE): normy prawne które nie rozwiązują problemu prawnego, ale wskazują które prawo jest właściwe w danej sprawie.

DWA RODZAJE ŁĄCZNIKÓW: 1) Łącznik subiektywny- Art.11 KM (możliwość wyboru prawa właściwego przed/po zawarciu umowy). 2) łącznik obiektywny (uniwersalny): jeżeli nie dokonamy wyboru to zostanie nam narzucony określony system prawny.

A) Istnieje tylko jeden taki łącznik i sami decydujemy o jego zastosowaniu. Jedynym ograniczeniem wyboru jest KLAUZULA PORZĄDKU PUBLICZNEGO znajdująca się w ustawie Prawo międzynarodowe prywatne: „ Nie wybierać prawa które jest systemowo sprzeczne z naszym systemem prawnym”.

B) Łączniki obiektywne: 1) Prawo przynależności państwowej osoby (obywatelstwo) przynależność statku handlowego--- prawo bandery.

2) Prawo miejsca zamieszkania osoby fizycznej lub prawnej . 3) Prawo miejsca położenia rzeczy. 4) Prawo miejsca powstania stosunku zobowiązaniowego. 5) Prawo miejsca spełnienia świadczenia. 6) Prawo miejsca wydarzenia się czynu niedozwolonego. 7) Prawo państwa, na terytorium którego toczy się spór.

Łączniki obiektywne z kodeksu morskiego dotyczą tylko prawa polskiego.

1) PRAWO BANDERY: prawo rzeczowe na statku: --stosunki prawne ze zdarzeń, które nastąpiły na statku znajdującym się na pełnym morzu, --roszczenia o wynagrodzenie szkody w wyniku zderzenia statków będących pod tą samą banderą bez względu na wody, --roszczenie o wynagrodzenie za ratownictwo. Gdy statek ratowany i ratujący podnoszą tę samą banderę bez względu na miejsce akcji ratowniczej. –podział wynagrodzenia z tytułu ratownictwa morskiego między armatora statku ratującego (50% netto) kapitana statku (25%), załogę (25%). –stosunki pracy na statku polskim.

2) PRAWA PAŃSTWA REJESTRU STATKU: --prawo rzeczowe na statkach, których rejestr jest prowadzony poza państwem bandery.

3) PRAWA PAŃSTWA NADBRZEŻNEGO: --roszczenia o wynagrodzenie szkody wynikłej ze zderzenia statków na wodach wewnętrznych lub morzu terytorialnym państwa, chyba że statki w kolizji podnoszą banderę tego samego państwa trzeciego. --- roszczenia o ratownictwo udzielone na wodach terytorialnych tego państwa.

4) PRAWA MIEJSCA ZAKOŃCZENIA PODRÓŻY: --zobowiązania z awarii wspólnej, chyba że statki są bandery polskiej.

5) PRAWA SĄDU PODLEGAJĄ: ---sprawy zderzeń statków które były na morzu pełnym i roszczenia o wynagrodzeniu za ratownictwo udzielonym na morzu pełnym.