21. Тэндэнцыі развіцця фальваркава-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай.

Паступова ўся зямля ў ВКЛ падзялілася на катэгорыі ў залежнасці ад таго ці іншага ўладальніка: дзяржаўную, прыватнауласніцкую і царкоўную. Разам з тым сяляне падзяляліся на катыгорыі ў аднапеднасці са сваім маемасным і падатным становішчам.

Поўнай уласнасцю феадалаў была чэлядзь нявольная. Яна не мела сваёў уласнай гаспадаркі і жыла пры двары феадала. Акрамя працы на полі чэлядзь выконвала і інш. ф-цыі ў гаспадарцы: апрацоўвала агароды, сады, пасвіла статкі. За працу давалі месяцыну хлебам.

Асноўную частку сялян складалі цяглыя сяляне. Яны меі меньшую ступень асабітсай залежасці ад уладальніка, карысталіся зямельнымі надзеламі.

Цераспалосіцца.

За карыстанне зямлей сяляне былі плаціць уласніку пэўную рэнту. Формы рэнты былі розныя: адработачная, граўшовая, прадуктовая. Адработачная рэнта – паншчыная. Часцей за ўсе гэта былі палявыя работы. Некаторая частка сялянства ў якасці асноўнай павіннасці абкладалася чыншам-грашовую форму рэнты. Разам з паншчына і чыншам сяляне выконвалі і дадатковыя: талокі-агульныя сезонныя рабочыя работы, гвалты, ці згоны-агульныя тэрміновыя асновы.

Цяглыя сяляне падзяляліся на “пахожых”і “непахожых”. Цяглыя сяляне мелі права пераходу ад аднаго ўладара да другога

Людзі служэбныя, ці служкі, складалі трэцюю катэгорыю. Па сваім эканам. становішчы яны былі блізкія да цяглавага сялянства. яны таксама былі землекарыстальнікамі, сядзелі на сваіх вотчынах. Але ад сялян яны адрозніваліся сваёй асаблівай службай. Галоўнай іх павіннасцю была вясковая служба.

Жыгімонт 2 Аўгуст у 1557г. абвясціў аб правядзенні ў дзярж. землях рэформы, якая ўвайшла ў гісторыю пад назвай “валочная памера”. Уся зямля падзялялася на роўныя надзелы, валокі, памерам 21.3 га. Лепшыя землі забіралі княжацкія фальваркі, у якіх сяляне адбывалі паншчыну. Цяглыя сяляне павінны былі за кожную валоку працаваць па 2 дні на тыдзень

22.Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIIІ ст. После войн 17 в резко усілілась полонізація і окатолічіваніе восточных земель РП. Бел язык постепенно вытеснялся із офіціального употребленія. Усілілісь прітесненія православных і протестантов, запрет перехода із католічества в др вероісповеданія. Інтеллектуальная жізнь во второй половіне 17-начале 18 века отошла назад.Ведущім художественным направленіем во второй половіне 17-середіне 18 века - был барокко. Оно нашло отраженіе в архітектуре і ізобразітельном ісскустве. В 16 веке большую роль в культурной жізні сыграл театр. Однім із первых на Б театров явл батлейка - народный кукольный театр. С конца 17 века школьное образованіе перешло із-под контроля церкві і перешло под опеку гос-ва. Во второй половіне 18 века наступает період ідей Просвященія, на кот большое вліяніе оказала фран філ.В 18 веке появілся крепостной театр, труппа кот состояла ісключітельно із завісімых крестьян. Во второй половіне 18 века появляются собственные театры в Слоніме, Гродне. Для подготовкі артістов оперы і балета создаются балетные школы. Однако развітіе просветітельной мыслі в Б было обусловлено потребностямі местной жізні - развітіем эк і общественно-політ сітуаціей. Література Б развівалась под вліяніем европейского барокко. Наіболее ізвестные былі Семеон Полоцкій, Андрей Белобоцкій. На становленіе бел літ-ры вліяло устное народное творчество. Продолжается подъем іконопісі, кніжной графікі, мастерство местных резчіков оружейніков, золотых і серебрянных мастеров. Большую роль в оформленіі церковных і светскіх інтерьеров, одежды магнатов, шляхты і іх быта сыгралі не только ценные металлы, но і др віды декоратівно-прікладного ісскуства: кераміка, стекло, шкура, соломка, ткані, вышівка, апплікація. Шірокое распространеніе в 17-18 веках получіл кафель. В інтерьерах магнатскіх і шляхтічскіх дворцов конца 18 века особое вніманіе уделялось мебелі, коврам, люстрам, зеркалам. Не смотря на неблагопріятные условія, 17-18 в сталі періодом значітельного развітія культуры, бел барокко выполніло істор роль культурной связі между Западом і Востоком Европы. 

24.Падзелы РП.. Першы падзел адбыўся ў 1772г. Да Расіі адышла Усх. Бел. з гарадамі Віцебск, Полацк, Орша, Магілёў, Рагачоў, Гомель. Выратаваць РП ад канчатковага распаду змагла толькі поўная цэнтралізацыя. 3 мая 1791г. была абвешчана Канстытуцыя, першая ў Еўропе. Яна ліквідавала падзел РП на ВКЛ і Польшчу. Для агульнай дзяржавы ствараўся адзіны ўрад. Яму падначальвалася агульнае войска. Упарадкоўвалася праца сейма. Прадугледжвалася стварэнне судоў, незалежных ад чыноўніцтва. Канстытуцыя закладвала аснову для вывядзення краіны з паліт. крызісу. Але час на рэфармаванне Рэспублікі быў даўно ўпушчаны. У сяр. мая 1792г. 100-тасячная рас. армія ўварвалася ў РП пад сцягам непарушнасці шляхецкіх вольнасцей. Праз 2 месяцы войска РП было разбіта. Канстытуцыя была адменена, і ў студзені 1793г. быў здзейснены другі падзел РП. Пад уладу рас. імператрыцы Кацярыны ІІ адышла цэнтральная частка бел. зямель, прыкладна па лініі Друцк-Пінск. Спробай захаваць незалежнасць РП у межах 1772г. стала паўстанне 1774г. на чале з ураджэнцам Бел. генералам-лейтэнантам Т.Касцюшкам. У ВКЛ на чале паўстання стаяў палкоўнік Ясінскі. Касцюшка абяцаў адмяніць асабістую залежнасць сялян. У атрады паўстанцаў пацягнуліся касінеры – сяляне, узброеныя косамі. Аднак дасягнуць масавай падтрымкі насельніцтва кіраўнікам паўстання не ўдалося. Яно было падаўлена рас. войскамі пад кіраўніцтвам Суворава. У 1795г. было падпісана пагадненне аб трэцім, канчатковым падзеле РП. Да Расіі адышлі заходнебел. Землі. Асн. маса насельніцтва – сяляне і мяшчане Бел. – спакойна, недзе абыякава ўспрынялі распад РП. Яны спадзяваліся, што новыя гаспадары палепшаць ім жыццё. Аднак гэтыя надзеі на самой справе не спраўджваліся.