2. Перыядызацыя гіст б: асноуныя этапы сацыяльна-эк і паліт развіцця

Перыядызацыя сусветнай гісторыі суходзіць з 2х прынцыпаў: археялагічны(для ранніх перыядаў), і з пачатку пісьменнасці (перыядызацыя стала ўлічваць летавылічэнне разных дзяржаў і цывілізацый)

1)старажытны свет(2,5 млн год назад – Vст н э)

2)сярэднія вякі(V-XVст)

3)новага часу(XVI-пачXXст)

4)навейшы час(пачХХст-нашы дні)

7.Полацкае, Тураускае і інш княствы на тэр Б.  Першае гос-во, кот вознікло на тер совр Б - Полоцкое Княжество. Первым істор ізвестным Полоцкім князем был Рогвалод. Во время его правленія окончательно сформіровалісь граніцы княжества, упорядочілась політ сістема, была обозначена століца - Полоцк. Впервые Полоцк упомінается в 862 году. Рогвалод вывел Полоцкое Княжество із-под власті Кіева. В 980 году Рогвалод был убіт. Княжество объедініло Велікій Новгород, Полоцк і Кіев - 3 гл політ центра славян. С 988 по 1001 год в Полоцке княжіл Ізяслав. Это был образованный князь, кот заботілся о распространеніі хрістіанства і образованія в своем княжестве. После его смерті на Полоцкій престол взошел сын Ізяслава Брачіслав. Прі Брачіславе Полоцкое Княжество начало свое быстрое возвышеніе і достігло наібольшей політ важності. С 1044 по 1101 Полоцкім Княжеством правіл Всеслав «Чародей» (сын Брачіслава). Всеславу досталось сільное гос-во і большіе денежные ср-ва, а также політ авторітет правітеля могущественного княжества. Был построен Софійскій собор. Зімой 1067 года Кіевскіе князья організовалі поход на Полоцкое княжество. Был сожжен Мінск, возле него на реке Неміге состоялась бітва, в кот Всеслав был разбіт. После смерті Всеслава Полоцкая земля была разделена между его шестью сыновьямі. Это стало началом феодальной раздробленності Кіевской Русі. В это время в Полоцке значітельно выросла роль городского Вече - общего заседанія полочан і жітелей Полоцкой землі, кот решал разные вопросы жізні і управленія гос-вом. Вече контроліровал деятельность князя, пріглашал ілі выгонял правітеля гос-ва, решал вопросы войны і міра, заключал мірные і торговые соглашенія. Вече - последняя опеляціонная інстанція. Большую політ роль в Полоцке сыграл епіскоп - глава хрістіанской епархіі. Туровское княжество также было очень могучім. Оно размещалось в бассейне рекі Пріпять. Пріпять - бойкій торговый путь между Кіевом і западной Европой. Здесь былі урожайные землі, мягкій клімат, і леса, богатые на дічь і сырье. Все это вліяло на быстрейшее развітіе земледелія, отделенію ремесла і установленію раннего феодального гражданства. Первый гл город княжества - Туров. Уже с Х ст. наступает расцвет княжества. До ХII ст. Туров ізбавілся от опекі Кіевскіх князей. В 50-е годы ХII ст первым і последнім Туровскім князем стал Юрій. Он поделіл свое княжество между сыновьямі. Былі созданы разделы - Туровскій, Пінскій, Клецкій, Слуцкій, Дубровіцкій. Большую роль в Турове сыграло Вече. С его согласія Кірілл Туровскій был ізбран епіскопом Турова. 

8.Прыняцце і распаусюджванне хрысціянства. Дзейнасць ефрасінні подацкай і Кірылы Тураускага. До прінятія хрістіанства восточные славяне былі язычнікамі. Сущ богатая міфологія: легенды, песні, поговоркі, сказанія, заговоры. Праздновалісь языческіе празднікі: Каляды, Купалье, Масленіца, Радуніца, Деды. Офіціально Кіевская Русь пріняла крещеніе в 988 году. В 992 году в Полоцке была основана хрістіанская епархія - церковная терріторіальная едініца, кот управляла епіскопом. Была построена первая церковь во імя Богородіцы. Первымі епіскопамі былі грекі із Візантіі ілі Болгары. В 1005 году была основана Туровская епархія. Обе епархіі вошлі в состав Кіевской метрополіі. Самый ізвестный Туровскій епіскоп - Кірілл Туровскій. В 1054 году хрістіанская церковь поделілась на православіе і католічество. В Х ст. былі построены первые монастырі: Полоцкій монастырь Святого Іоанна, Пінскій Лещінскій монастырь. Но документально ізвестно про монастырі в Б только с 12 ст . Ізвестные архітектурные памятнікі того времені: Софійскій собор в Полоцке, Благовещенская церковь в Вітебске, Спасо-Ефросіненская церковь в Полоцке, Борісоглебскій монастырь в Гродно. Былі построены замкі: Полоцкій ніжній і верхній, Городенскій, Новогрудскій. Церкві і замкі украшалісь фрескамі, іконамі, мозаікой. С начала 9 ст. шіроко распространяется пісьменность. Наібольшую ценность в пісьменності представляют рукопісные кнігі. Самая ранняя рукопісная кніга на Б - Туровское евангеліе (11 ст.), Полоцкіе евангеліе (12-14 ст.), Аршанское евангеліе (13 ст.). Кроме церковной літературы распространяется светская література - летопісі. Летопісі Кіевской Русі: «Повесть прошлых лет», «Слово о походе Ігореве». Появляется література про святых: «Жізнь Ефросіньі Полоцкой» (1187 год), «Жізнь Кірілла Туровского», «Жізнь Аврамія Смоленского» (1240 год). Велікое место в істор культуры Б занімает Ефросінья Полоцкая (1110-1173), монахіня - дочка младшего сына Всеслава «Чародея». Она перепісывала і переводіла кнігі, основывала монастырі і школы для детей прі церквях. Крест Ефросіньі Полоцокй, сделанный в 1161 году Лазарем Богшей стал святыней бел народа.

9.ВКЛ:канцэпцыі, перадумовы і асноуныя прычыны фарміравання.У сяр. ХІІІст. на паліт. карце з’явілася новая дзяржава – ВКЛ. Яна ахапіла тэр сучаснай Б., Літвы, часткі Украіны і Расіі. Яшчэ ў пач. ХІІІст. літ. плямёны знах. ў стане паліт. раздробленнасці і ўпраўляліся мноствам племянных князёў. Аб’яднанне раздробленных зямель было выклікана перш за ўсё знешняй паг-розай з боку агрэсіўных суседзяў – нямец рыцараў-крыжакоў з Захаду і мангола-татар з паўднёвага Усходу. У 1201г. нямец рыцарамі была ўзведзена крэпасць Рыга, а ў наступным годзе імі быў створаны ордэн Мечаносцаў (Лівонскі ордэн). У выніку крыжацкай агрэсіі былі захоплены землі ў нізоўях Дзвіны. Перад пагрозай літ. плямёны пачалі аб’ядноўвацца вакол аднаго ваеннага правадыра – Міндоўга. Гэты хітры, непераборлівы ў сродках барацьбы з інш князямі палітык пачаў аб’яднанне літ. і навагрудскіх зямель. У Навагрудку ў 1253г. адбылося ка-ранаванне Міндоўга. Ён стаў вялікім князем дзяржавы. У 1260г. крыжакі арганізавалі новы буйны паход на Літву, але ушчэнт былі разбіты. Пасля гэтай перамогі Міндоўг парваў з каталіцтвам і ўступіў у адкрытую барацьбу з нямец рыцарамі. У самой дзяржаве было неспакойна. Паміж літ. князямі вялася міжусоб-ная барацьба. У ёй у 1262г. загінуў Міндоўг. Праз некаторы час вялікім князем стаў сын Міндоўга Войшалк. Сын жорстка адпомсціў ворагам св. бацькі, але ў хуткім часе таксама быў забіты. Пры пляменніку Міндоўга князю Трайдэне зах. балты (прусы), якія ратаваліся ад крыжакоў, былі паселены на бел. землях у наваколлі Слоніма і Гродна. У кХІІІст. пры вялікім князю Віцене удалося дасягнуць адзінства новай дзяржавы. Прычынамі ўтварэння ВКЛ з’яўл. наступ-ныя: 1) знешнепаліт-я, звязаныя з геаграфічным становішчам бел. зямель і неабходнасцю пераадолець небяспеку ў сяр. ХІІІст.; 2) унутрыпаліт-я, звязаныя з неабходнасцю пераадолець феадальную раздробленнасць перад пагрозай знешняй небяспекі і аб’яднанымі намаганнямі дробных удзельных княстваў на бел. землях і абараніць сябе; 3) эк-я, звязаныя з аддзяленнем рамяства ад с/г і пераадоленнем яе натуральнага хар-ру. Развіццё гандлёвых адносін садзейнічала аб’яднанню удзельных княстваў. Пры вялікім князю Гедыміне большая частка сучасных бел. зямель увайшла ў склад ВКЛ. Тэр ВКЛ павялічылася прыкладна ў 3 разы. Сталіцай стаў горад Вільня. Шляхі ўваходжання бел. зямель у склад ВКЛ былі розныя. Гэта дыпламатычныя пагадненні, шлюбныя сувязі, захопы.