![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
- •1.Предмет физики.
- •2. Кинематика материального пункта.
- •3.Силы в природе.
- •5.Механика цвердага цела.
- •6. Вагальны рух.
- •7. Рух у інэрцыяльных сістэмах адліку.
- •8. Механіка вадкасцей і газау.
- •9.Асновы мкт ідэалльнага газу.
- •10. Размеркаванне малекул па хуткасцях
- •11. Вызначэнне пастаяннай Авагадра
- •12. Першы пачатак тэрмадынамікі
- •18. Патэнцыял поля пунктавага зараду, дыполя, сістэмы зарадаў. Сувязь патэнцыялу і напружнасці поля
- •20. Энергія сістэмы пунктавых зарадаў. Энергія зараджаных праваднікоў. Энергія зараджанага кандэнсатара. Энергія і шчыльнасць энергіі электрастатычнага поля
- •22. Электраправоднасць цвёрдых цел.
- •23. Несамастойныя і самастойныя газавыя разрады
- •24.Электраліты. З-н Ома для электралитаў Электроліз.
- •25.Магнітнае поле току. Індукцыя магнітнага поля. Магн. Паток.
- •26.Сіла Ампера, Лорэнца. Эффект Холла.
- •27.Магнітныя ўласцівасці рэчыва
- •28. Электрамагнітная індукцыя
- •29. Электрычны вагальны контур
- •30. Квазістацыянарныя токі. Атрыманне пераменнай эдс.
- •31.Эл. Маг. Поле, эл.Маг. Хвалі.
- •32.Фотаметрыя. Крыніцы и прыемнікі святла. Асноўныя фотометрычныя веліч. І адз. Іх вым.
- •33. Асноўныя паняцці геаметрычнай оптыкі. Праламленне святла на плоскай мяжы падзелу двух асяроддзяў. Сферычныя люстры і тонкія лінзы. Цэнтраваныя аптычныя сістэмы
- •34.Інтерф. Св. Метады назірання інтерф. Ў оптыцы. Двухпрамен. Інтерф. Многапрамен. Інтер. Інтерферометры. Прыменненне інтерференцыі.
- •35. Дыфракцыя святла. Дыфракцыя Фрэнеля на розных перашкодах. Дыфракцыя Фраўнгофера. Дыфракцыйная рашотка. Дыфракцыя святла на прасторавых рашотках.
- •36. Натур. І паляр. Святло. Віды палярызацыі. Паляр. Св. Пры адбіцці і праламленні на мяжы дзвюх дыэлектрыкаў. Падвойнае праменепраламленне. Штучная апт. Анізатрапія. Паляр. Прыборы.
- •37. Дысперсія святла. Нармальная і анамальная дысперсія святла. Метады вымярэння дысперсіі. Асновы электроннай тэорыі дысперсіі. Прызменныя спектральныя прыборы
- •40. Цеплавое выпраменьванне. Выпраменьвальная і паглынальная здольнасці цела. Закон Кірхгофа і яго вынікі. Выпраменьванне абсалютна чорнага цела. Законы Стэфана-Больцмана і Віна.
- •41. Аптычная піраметрыя. Размеркаванне энергіі ў спектры выпраменьвання абсалютна чорнага цела. Фатоны. Формула Планка.
- •42. Квантавыя ўласцівасці выпраменьвання. Фотаэлектрычны эфект. Законы фотаэфекту. Раўнанне Эйнштэйна. Прымяненне фотаэфекту.
- •43. Ціск святла. Доследы Лебедзева. Досдеды Вавілава. Дослед Ботэ. Эфект Комптана.
- •44. Асновы квантавай механікі. Хвалі дэ Бройля. Доследы па дыфракцыі электронаў.
- •45. Прынцып невызначальнасцей Гейзенберга. Хвалевая функцыя і яе фізічны сэнс. Раўнанне Шродзінгера
- •46. Доследы Резерфорда. Планетарная мадэль атама. Доследы Франка і Герца. Доследы Штэрна і Герлаха.
- •47. Мадэль атама вадароду па Бору. Спектральныя серыі выпраменьвання атамнага вадароду.
- •49.Тармазное і характарыстычнае рэнтгенаўскія вьшраменьванні і іх спектры
- •51.Састаў ядра. Нуклоны.
5.Механика цвердага цела.
Цела, якое не дэфармуецца пад уздзеяннем вонкавых сил , называецца абсаплютна цвердым целам. Любы складаны рух цвердага цела можа быць зведзены да сукупнасці паступальнага і вярчальнага рухаў.
Паступальным называюць такі рух, пры якім прамая, што злучае два любыя пункты цела, перамяшчаецца паралельна самой сабе. Пры гэтым усе пункты цела апісваюць аднольканыя траекторыі і ў любы момант часу маюць аднолькавыя скорасці v і паскарэнні а.
Рух цвёрдага цела называецца плоскім (або плоскапаралельным), калі любы яго пункт застаецца ў адной плоскасці. Пры гэтым траекторыя кожнага пункта цела таксама ляжыць у адной плоскасці, плоскасці ўсіх траекторый супадаюць ці паралельныя. Напрыклад, корпус і колы аўтамабіля робяць плоскі pyx, a лопасці вентылятара ахаладжэння адносна дарогі — няплоскі. апісанне паступальнага руху абсалютна цвёрдага цела як сістэмы матэрыяльных пунктаў з нязменнымі адлегласцямі паміж імі зводзiцца да разгляду руху толькі аднаго яго пункта. Пры паступальным руху ўсе пункты цела рухаюцца абсалютна аднолькава, таму ў задачах кінематыкі ў прынцыпе можа быць узяты любы з іх. У задачах дынамікі трэба разглядаць рух цэнтра мас.
Вярчальным называецца такі рух цвёрдага цела, пры якім усе яго пункты апісваюць акружнасці з цэнтрамі, што ляжаць на адной прамой, называемай воссю вярчэння. Вось вярчэння можа праходзіць праз цела або ляжаць па-за ім. Адрозніваюць выпадкі нерухомай і рухомай восей. Калі ў некаторай сістэме адліку вось вярчэння не рухаецца паступальна, то і ўсе пункты, што ляжаць на ёй, знаходзяцца ў стане спакою. Пункты, якія знаходзяцца на адлегласці r ад восі, рухаюцца па акружнасцях адпаведнага радыуса, што ляжаць у паралельных плоскасцях, напрыклад пункты грампласцінкі і дыска прайгравальніка. Такім чынам, вярчальны рух любога цела вакол нерухомай восі будзе заўсёды плоскім. Імгненнай воссю вярчэння называюць вось скорасць якой у дадзены момант часу адносна нерухомай сістэмы адліку роўная нулю. Становішча гэтай восі адносна нерухомай сістэмы з цягам часу змяняецца, але ў кожны момант заўсёды знойдзецца нерухомая вось. Яна і будзе імгненнай воссю вярчэння. Гэта магчыма ў тым выпадку, калі яе становішча змяняецца і адносна самога цсла. Напрыклад, пры качэнні без слізгання дыска або цыліндра па паверхні стала пункты сутыкнення ў кожны момант часу маюць нулявую адносную скорасць. Сукупнасць гэтых пунктаў і з'яўляецца імгненнай воссю; яна супадас з утвараючай цыліндра. Відавочна, што ў кожны момант часу датыкацца будуць чарговыя пункты і імгненная вось будзе праходзіць праз iх. Мноства такіх восей складзе бакавую паверхню цыліндра. Iмгненная вось вярчэння перамяшчаецца па бакавой паверхні цыліндра са скорасцю, роўнай скорасці паступальнага руху. Толькі ў гэтым выпадку пункты сутыкнення будуць мець нулявую адносную скорасць. Увядзенне паняцця імгненнай восі дазваляг звесцi складаную камбінацыю паступальнага і вярчальнага рухаў да адзінага вярчэння вакол гэтай восі.
Разгледзим
рух матэрыяльнага пункта масай m
па акружнасци радыуса r,
пад д
зеяннем
сiлы
.
Пад
дзеяннем саставляльная
цела
пры руху набывае датычнае паскарэнне
.
=
sin
Запшам 2
закон Ньютона для гэтага пункта
.
Увядзем
у разгляд вуглавое
паскарэнне
:
дамножым
гэту формулу на r:
.
Здабытак
роуны адлегласці
ад цэнтра вярчэння (восі) да напрамка
дзеяння сілы наз. плячом сілы (d).
-
наз. момантам сілы адносна цэнтра
вярчэння.
-
момант інерцыі матэрыял. пункта адносна
восі вярчэння.
Напрамак
вектара М
вызначаецца
па правілу правага свярдзёлка:
калі
вярцець ручку свярдзёлка, арыентаванага
ўздоўж восі вярчэння, у
напрамку дзеяння с
ілы,
то яго паступальны рух пакажа напрамак
моманту
М.
масы выконвас момант інерцыі, а ролю сілы — момант сілы.
Установім
цяпер сувязь паміж вуглавым паскарэннем
і момантам сіл,
якія дзсйнічаюць па цсла, што верціцца
каля нсрухомай восі. Мысленна
падзелім
цела
на малыя элементы масамі
,
якія можна
лічыці матэрыяльнымі
пунктамі,
г. зн. будзем разглядаць цвёрдае цела
як сістэму
матэрыяльных
пунктаў з нязменнымі адлегласцямі паміж
імі. Пры вярчэнні цела вакол нерухомай
восі ZZ’
яго
пункты будуць
рухацца
па
акружнасцях
радыусамі r,
што ляжаць у плоскасцях, перпендыкулярных
восі.
Няхлй
на кожны пункт дзейнічае знешняя сіла
сума ўнутраных
з
боку
астатніх часцінак сістэм. Паколькі
пункты рухаюцца
па плоскіх акружнасцях з тангенцыяльнымі
паскарэннямі
,
то
гэта паскарэнне выклікаюць датычныя
састаўляльныя сіл
і
.
Запішам
другі
закон Ньютана для тангенцыяльнага
паскарэння і-га пункта:
Памножым
абедзве часткі на ri
i
выразім
тангенцыяльныя паскарэнні праз
вуглавое, аднолькавае для ўсіх пунктаў
цела
:
.
Падсумуем
па ўсіх пунктах сістэмы, улічваючы, што
сума момантаў усіх
унутраных сіл роўная нулю. Сапраўды,
усе ўнутраныя сілы можна згрупаваць
на папарна роўныя і процінакіраваныя.
Сілы кожнай пары ляжаць
на адной прамой, таму маюць аднолькавыя
плечы, а значыць роўныя,
аднак процінакіраваныя, моманты.
Атрымліваем раўнанне вяр-чальнага
руху цвёрдага цела як сістэмы пунктаў
вакол нерухомай в
осі:
.
Сума
момантаў знешніх сіл, якія дзейнічаюць
на цела, роўная сумарнаму
моманту, прыкладзенаму да цела:
.
Момант
інерцыі цела адносна некаторай восі
роўны суме момантаў інерцыі
ўсіх яго пунктаў адносна той жа восі:
.
Перапішам
выкарыстоўваючы паняцці моманту інерцыі
цела
I
і сумарнага моманту сіл М:
-гэты
выраз называюць раўнаннем дынамікі
вярчальнага руху
цвёрдага
цела каля нерухомай восі.
Момантам
імпульсу матэрыяльнага пункта А адносна
некаторага пункта О наз.
вектарны здабытак радыуса-вектара,
праведзеннага з пункта О у дадзены пункт
А, і вектара імпульсу:
.
Ен накіраваны уздоуж восі вярчэння і
супадае з напрамкам вуглавой скорасці.
-
Момант імпульсу цела адносна нерухомай
восі вярчэння
Калі
сумарны момант знешніх сіл ройны нулю,
то момант імпульсу цела або сістэмы
застаецца пастаянным:
.
Для замкненай механічнай
сістэмы ўмова роўнасці нулю, сумарнага
моманту
знешніх сіл, выконваецца заўсёды. Пры
нязменным моманце інерцыі цела і роўным
нулю моманце знешніх
сіл вуглавая скорасць вярчэння будзе
пастаяннай як па велічыні,
так і па напрамку.
Яркай дэманстрацыяй закону захавання моманту імпульсу служаць доследы з лаўкай Жукоўскага, якая ўяўляе сабой металічную платформу, здольную круціцца адносна вертыкальнай восі з малым трэннем.