2. Ачагі ваеннай напружанасці на Далёкім Усходзе, у Еўропе і Паў­ночнай Афрыцы.

Ачагі ваеннай напружанасці пачалі складвацца ў двух накірунках — на захадзе і на ўсходзе.

Абвастрэнне міжнароднага становішча першапачаткова датычылася Далё­кага Усходу. У 1931—1933 гг. Японія захапілакітайскую тэрыторыю — Маньчжу­рыю. Ліга Нацый 24 кастрычніка 1931 г. прыняла рэзалюцыю, якая абавязвала Японію вывесці свае войскі з акупаванай ею тэрыторыі. Але ўрады вялікіх дзяржаў не прадпрынялі ніякіх спроб для таго, каб агрэсар прыняў гэтую рэзалюцыю. 18 лютага 1932 г. Японія абвясціла аб стварэнні на аку­паванай тэрыторыі марыя­не­тачнай дзяржавы Манчжоу-го, а ў сакавіку 1933 г. заявіла аб сваім выхадзе са скла­ду Лігі Нацый. У 1937 г. яна зноў пачала весці вайну супраць Кітая, зрабіўшы наступ у раёне Тяньцзіня і Пекіна. Кітай не здолеў аказаць японскім захопнікам сур’ёзнага супраціўлення. Агрэсіўная палітыка Японіі пачала рэальна пагражаць інтарэсам СССР на Далёкім Усходзе. У жніўні 1937 года Савецкі Саюз заключыў з Кітаем пакт аб ненападзе. Сітуацыя ў рэгіёне значна абвастрылася з пачаткам у 1938—1939 гг. ваенных дзеянняў паміж японскімі і савецкімі войскамі каля ракі Халкін-Гол і возера Хасан. Нягледзячы на атрыманы адпор, Японія працягвала палітыку тэры­тарыяльнай экспансіі. Да восені 1939 года японцы захапілі большую частку прыбярэжнага Кітая. Спадзеючыся на тое, што гэтыя набыткі будуць дас­тат­ковымі для стварэння «сістэмы раўнавагі» на Далёкім Усходзе, Велікабры­танія фактычна прызнала японскія захопы ў Кітаі згодна з англа-японскім пагад­неннем 1939 г. Памылковасць і пагубнасць падобнай стратэгіі з яшчэ большай відавоч­насцю праявілася ў Еўропе.

Ужо ў 1920-я гады ачаг напружанасці склаўся на поўдні Еўропы. Італьянскія фашысты, якія прыйшлі да ўлады ў 1922 г., марылі аб аднаўленні «вялікай лацін­скай імперыі», заклікалі да аб’яднання «маладых нацый» у іх барацьбе супраць «ста­рых». Пры гэтым Мусаліні (кіраўнік італьянкіх фашыстаў) зусім не імкнуўся да разрыву адносін з заходнімі дэмакратыямі. Зварот да Лігі Нацый дазволіў Італіі да­біцца ўстанаўлення пратэктарата над Албаніяй. Пасля абвяшчэння Албаніі ў 1925 годзе рэспублікай у гэтую краіну пачаўся масіраваны экспарт італьянскіх капі­талаў, тавараў, працоўнай сілы. Паводле дагавора аб сяб­роўстве і супрацоўніцтве 1926 г. Італія станавілася гарантам албанскай бяспекі і атрымала права кантра­ля­ваць адносіны Албаніі з трэццімі краінамі. Годам пазней быў пад­пісаны дагавор аб абаронным саюзе дзвюх краін. З канца 1920-х гадоў іта­льянская дыпламатыя па­чала пошук саюзнікаў ў Паўднёва-Усходняй Еў­ропе. Ганд­­лёвы да­гавор 1925 г. і да­гавор аб сяброўстве 1927 г. Італіі з Венгрыяй дазволілі ўвесці гэтую краіну ў арбіту італьянскай палітыкі. у 1928 г. быў пад­пісаны італа-грэчаскі дагавор аб сяброўстве. У пачатку 1930-х гг. адбылося збліжэнне Італіі з Балгарыяй.

У 1936 г. пачалася грамадзянская вайна ў Іспаніі. Англія і Францыя прытрымліваліся «палітыкі неўмяшання» ў справы Іспаніі. «Пагадненне аб неўмяшанні» падпісалі 27 еўрапейскіх краін, згодна з якім забаранялася ўвозіць зброю, ваенныя матэрыялы і тэхніку ў Іспанію. Аднак Германія, якая таксама далучылася да гэтага пагаднення, працягвала аказваць значную дапамогу франкістам. Агрэсары выкарыстоўвалі іспанскую тэрыторыю ў якасці выпрабавальнага палігона для сваёй авіяцыі і танкаў, набыцця вайскоўцамі баявога вопыту і майстэрства, удасканальвання ваеннай стратэгіі.

На працягу 1936—1939 гг. на баку франкістаў ваявала каля 150 тыс. ваеннаслужачых з Італіі, 50 тыс. — з Германіі, 20 тыс. партугальцаў і каля 100 тыс. мараканцаў. Бяздзейнічала Ліга Нацый, якая выказала толькі «хваляванне наконт падзей у Іспаніі». У 1937 г. СССР пераходзіць да адкрытай дапамогі рэспубліканскім палітычным сілам Іспаніі. Савецкі Саюз пастаўляў у Іспанію зброю, танкі, знішчальнікі, гаруча-змазачныя матэрыялы, медыкаменты, харчаванне. Звыш 3 тыс. савецкіх добраахвотнікаў, у тым ліку і беларусы, змагалася за рэспубліку, з іх каля 200 чалавек загінула, у тым ліку два танкісты-беларусы П.Е. Купрыянаў і М.А. Сяліцкі, якім было пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

У сакавіку 1939 г. Іспанская рэспубліка пала, і у краіне ўсталявалася дыктатура генерала Ф. Франка. Урады Вялікабрытаніі і Францыі афіцыйна прызналі дыктатарскі рэжым.