Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
курсовая Оленьки - копия.doc
Скачиваний:
5
Добавлен:
22.08.2019
Размер:
347.65 Кб
Скачать

1.3.Йитöда сёрни сöвмöдöм боксянь умк донъялöм.

Школаын ичöт челядьöс велöдан могъясысь медводдзаыс – быдтыны найöс чужан му да удж радейтысьöн, пöль-пöчнымлысь бур оласногсö видзысьясöн. Тайö могъяссö олöмö пöртöмын ыджыд тöдчанлуныс чужан кыв велöдан урокъяслöн.

Классын, ывлаын, быд пöлöс уджын велöдысь сöвмöдö челядьлысь мывкыдсö, артмöдö мöвпалана – донъялана сёрнисö.

Улыс классъсын текстö велöдöм водзын сулалöны татшöм могъяс:

- тöдмöдны текст сикасъясöн;

- тöдмöдны текст тэчасöн;

- велöдны торйöдны шöр мöвп;

- сёрникузяса йитöдъясöн;

Сёрни сöвмöдöм колö пыртны быд урокö. Челядь велöдчöны лöсьöдны сёрникузяяс, а сэсся текст. Колö велöдны, медым челядь кутiсны висьтавлыны ассьыныс мöвпъяссö лöсьыда, мытшасьтöг, мед висьтыс вöлi вежавидзана.

Улыс классъясын текст велöдöм бöрын челядьлы колö кужны да тöдны:

  • корсьны текстысь тöдчана мöвп

  • лöсьöдны серпас серти текст

  • юрним серти лöсьöдны висьт

  • местаяснас дзугöм сёрникузяясысь лöсьöдны висьт

  • сёрникузяяс öта-мöдыскöд йитны кужны

  • кутшöмкö сетöм юкöн серти текст лöсьöдны

  • опорнöй кывъясöн вöдитчыны.

[Уджтас. Коми кыв да лыддьысян урокъяс.]

Ме думысь, велöдчысьяс босьтасны кö татшöм кужöмлунъяс, налы кокньыдджык лоö мöвпавны. Текст лöсьöдöм серти, позьö шуны, мый уджтасын шуöмъясе пыртöма тырвыйö.

Сюжетнöй серпас серти текст лöсьöдöм коми кыв урокъяс вылын заводитчö медводз классянь. Медводз велöдчысьяс вочавидзöны велöдысьлöн серпас серти юалöмъяс вылö, сэсся асьныс лöсьöдöны сёрникузяяс, висьтъяс куим –нёль сёрникузяысь, кодъясöс бöрвыв висьталöны.

Сьöрсьöн-бöрсьöн челядьлы сетöны текст йылысь тöдöмлунъяс. Найö тöдмасьöны коöмъясöн, кодъясöс колö тöдны текст лöсьöдöм водзын: йитöса сёрнитны, шöр мöвп тöдчöдны. Медводз классын челядь тöдмасьöны «текст», «шöр мöвп», «тэчас», «юрним», «тема» понятиеясöн,велöдчöны стöча мöвпавны. Первöй классын челядьлы позьö сетны татшöм уджъяс: вочавидзны серпас серти сетöм юалöмъяс вылö, тöдчöдны текстысь тэчас, бöрйыны текст ним. Велöдысьлы быть колö тöдмöдны челядьöс сiйöн, мый сёрникузяяс йитчöны öта-мöдыскöд мöвп серти.

Мöд классын уджыс сьöктöдсьö: челядь велöдчöны аддзыны опорнöй кывъяс, лöсьöдны текст сетöм опорнöй кывъяс отсöгöн.

Программа серти текст лöсьöдöны медводз классянь. Мöдöд классын кö тайö векджык юöртана текст, то коймöд-нельöд классъясын велöдчысьяс пыртöны неыджыд описаниеяс, рассужденияс.

Видлалöм вылö вöлi бöрйöма татшöм велöдчан небöг:

Изъюрова О.И., Кузиванова Е.А. Коми кыв.3 класс.

Медшöр могас лоö: сетны велöдчысьлы тöдöмлунъяс фонетикаысь, лексикаысь, кыв артмöмысь, грамматикаысь, стилистикаысь петкöдлыны коми кывлысь тöдчанлунсö да озырлунсö, велöдны вöдитчыны сöстöм коми кывйöн, велöдчыны ас кежысь велöдчан небöгъясöн, кывкудъясöн тöдмöдны коми йöзкостса традициялöн, культураöн, коми муслун историяöн.

Танi условнöй пасъясын эм уджъяс кодъясöс сиöмаöсь серпаса уджлы.Тайö уджъясыс велöдöны челядьöс лöсьöдны серпас серти висьтъяс.

Серпасъяс уна рöмаöсь, темаыс разнöй.

13 удж – Тема «Шыяс да шыпасъяс». Серпас серти лöсьöдам и гижам висьт. Серапас мича рöма. Лöсялö миян вöр-валы.

71 удж – Серпас серти висьт, кыдзи челядь быдтiсны сёркни. Сетöма отсöг вылö кывъяс. Тема «Торйöдан ъ да ь пасъяса кывъяс вуджöдöм».

210 удж – Лöсьöдам висьт. Тема «Нимвежтас».

214 удж – Серпас серти лöсьöдам неыджыд висьт. Тема «Нимвежтасъяскöд кывбöръяс гижöм».

325 удж – Серпас серти висьт. Тема «Горöдана сёрникузя».

Зэв уна удж, кöнi серпас отсалö лöсьöдавны сёрникузяяс. Например:

34 удж – Серпас серти лöсьöдам сёрникузяяс. Тема «Орччöн сулалысь кык öткодь небыд согласнöй кывъяс».

64 удж – Лöсьöдны сёрникузяяс. Тема «Торйöдан ъ да ь пасъяса кывъяс».

74 удж – Серпас серти сёрникузяяс. Тема «Кыв состав. Кыввуж».

87 удж – Серпас серти сёрникузяяс. Тема «Суфикъяс. Кыв вежлалан суффиксъяс».

122 удж – Лöсьöдам сёрникузяяс. Тема «Эмакыв».

146 удж – Серпас серти лöсьöдам сёрникузяяс, медым артмис висьт. Тема «Эмакывлöн падеж».

296 удж – Серпас серти лöсьöдам сёрникузяяс. Тема «Юöртана сёрникузяяс».

306 удж – Лöсьöд сёрникузяяс, мед артмис висьт. Тема «Юалана сёрникузяяс».

313 удж – Серпас серти гижам 3-4 сёрникузя. Тема «Юалана сёрникузя».

Зэв бур серпасъясысь йитöда сёрниа уджъяс сиöма мойдъяслы. Мойд серти серпасъяс. Сöмын вот мойдъясыс босьтöма роч фольклорысь. Колö коми мойдъяс серти уджъяс лöсьöдны.

48 удж – Мойд серпас серти лöсьöдны сёрникузяяс.

126 удж – Серпас серти мойд тöдмавны. Гижам сёрникузяяс.

237 удж – Серпас серти лöсьöдам мойд. Вочавидзам юалöмъяс вылö.

269 удж – Серпас серти мойд лöсьöдам.

Эм нöшта уджъяс, кодъяс сиöмаöсь серпаса уджлы. Например:

157 удж – Серпас серти висьт лöсьöдны сетöм план серти.

189 удж – Серпас серти висьтлы пом лöсьöдны.

194 удж – Текст серти серпас.Лöсьöдны мöвпалöм. Мыйла утка поздысьöма пöрöм пу дорö.

355 удж – «Мойяс» висьт дорö серпас. Юалöмъяс вылö вочавидзам гижöмöн.

363 удж – Висьт дорö серпас серти удж.

370 удж – Текст дорö серпас. Серпасöн вöдитчöмöн гижам изложение.

24 уджыс сиöма серпаса уджлы. Серпасъяс вöчöмаöсь абу лёка.

Учебникын кö удж вылö пыртöма йитöда текст, тшöкыда сетсьö удж думыштны заглавие (сетны нимсö), висьтавны текстыслысь медшöр мöвпсö. Татчö колö быть содтыны татшöм удж: индыны сёрникузяяслысь йитчанногсö. Грамматика урокъяс вылын, торъя нин эмакыв, нимвежтас, кадакыв, велöдiгöн, колö нуöдны текст вылын уджъяс, петкöдлыны, кыдзи йитчöны текстас сёрникузяясыс. Например: лыддьöй текстсö да висьталöй, кутшöм тöдчанлуныс нимвежтаслöн (гожöм чöжöн Вася тöдчымöн быдмис, лоис ыджыд туша ён детинка. Школаын велöдчысьяс пиысь сiйö, пöжалуй, вöлi медся ыджыд тушаа) – сiйö мöд сёрникузяяс подлежащöй, вежö воддзасьыс собственной нимöн выразитöм подлежащöй да йитö кык сёрникузяяссö да с.в.