• Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання (дыялектызмы, прафесіяналізмы, тэрміны, жарганізмы).

Лексіка сучаснай беларускай мовы паводле ýжывання падзяляецца на агульнаýжывальную і лексіку абмежаваннага ýжывання.

Агульнаýжывальную лексіку складаюць словы, што бытуюць на ýсёй тэрыторыі Беларусі. Яны ýласцівы ýсім стылям беларускай мовы: брат, сястра, год, раніца, возера, чырвоны, сіні, чытаць, глядзець, учора, заýтра, блізка, дваццаць і інш. Гэта агульнародныя словы, зразумелыя ýсім людзям.

Прафесiяналiзмы - словы, якiя ýжываюцца ý мове прадстаýнiкоý вузкіх спецыяльнасцей і прафесій. Гэтыя словы бытуюць галоýным чынам у вуснай мове людзей пэýнай прафесіі і ý большасці выпадкаý не з'яýляюцца навуковымі абазначэннямі данага прадмета або паняцця. (Напрыклад: у мове ганчароý ýжываюцца прафесіяналізмы - спадак (гатунак гліны); шамот (прымесь гліны); гловіца (верхняя частка ганчарнага кругу).

Тэрмін - гэта слова або спалучэнне слоý, прынятае для дакладнага выражэння спецыяльных паняццяý і абазначэння спецыяльных прадметаý. У адрозненне ад іншых слоý-нятэрмінаý тэрмін увогуле адназначны, не можа быць сінанімічны іншым словам. Адназначнымі, напрыклад, з'яýляюцца мовазнаýчыя тэрміны: назоýнік, выказнік, дзеепрыслоýе, дзейнік, прыназоýнік, суфікс, прыстаýка; матэматычныя тэрміны: мнагачлен, плюс, мінус, тэарэма, лічнік, сінус, тангенс, ромб, трохвугольнік.

Гаварыць аб адназначнасці тэрміна можна толькі ý межах дадзенай тэрміналогіі, у межах канкрэтнай навукі, таму што нярэдка мнагазначнае слова ý розных навуках можа мець зуcім розныя значэнні. (Напрыклад: корань у матэматыкі - велічыня, якая пры ýзвядзенні ý ступень дае пэýны лік; корань у біялогіі - падземная частка расліны, праз якую ýпітваюцца сокі з глебы; корань у лінгвістыцы - асноýная частка слова без прыставак і суфіксаý, якая заключае ý сабе агульнае лексічнае значэнне слоý аднаго словаýтваральнага гнязда.

Дыялектызмы - гэта словы мясцовых гаворак, якія, будучы ýжытымі ý мастацкім творы, значэннем, граматычнай будовай ці гучаннем адрозніваюцца ад слоý агульнанародных, літаратурных. Дыялектызмы не ýваходзяць у склад лексікі літаратурнай мовы. Багатая дыялектная лексіка беларускай мовы была і працягвае заставацца крыніцай папаýнення слоýніка літаратурнай мовы. У мове мастацкай літаратуры і публіцыстыкі дыялектызмы шырока выкарыстоýваюцца як сродак моýнай характарыстыкі персанажаý, як неабходны элемент стылізацыі пры апісанні звычаяý, штодзённага побыту і жыцця людзей пэýнай мясцовасці.

Жаргон – мова людзей, аб'яднаных сацыяльнымі, прафесійнымі, бытавымі інтарэсамі, якою яны карыстаюцца замест агульнанародных слоý. Існуюць асобныя жаргонныя словы вучняý, ствудэнтаý, салдат, матросаý, карцёжнікаý: кол, пара, зубрыць, зрэзацца, салага, хвост, стыпуха. Жаргонныя словы засмечваюць літаратурную мову, робяць яе непрыгожай, малазразумелай, а таму не маюць права на існаванне ý ёй. Жарганізмы зрэдку выкарыстоýваюцца пісьменнікамі ý творах мастацкай літаратуры для характарыстыкі пэýных асоб і таго асяроддзя, у якім яны знаходзяцца: Не крычыце чайкі, не завіце ý мора, я ж не салажонак, ведаю ваш нораý. Наýрад ці знойдзецца хто з былой бражкі, пазашываліся, як і ён, у норы.