52 Напад Германii на ссср, акупацыя Беларусi, акупацыйны рэжым.

1940 Германiя пачала падрыхтоўку да вайны супраць СССР. У снежнi 1940 зацверджан план <Барбароса> - маланкавай вайны, разгрому СССР за 3-4 месяцы. У маi 1941 быў зацверджаны план <Ост> - праграма знiшчэння i каланiзацыi народаў СССР. 22 чэрвеня 1941 на досвiтку гiтлераускiя войскi варвалiся у межы СССР.Вораг нанёс удары па аэрадромах, чыгуначных вузлах, гарадах Часцi Чырв. Армii неслi вялiкiя страты. Удар групы армiй "Цэнтр", якая наступала праз тэрыторыю Б.на Маскву прынялi на сябе абаронцы Брэсцкай крэпасцi.Гераiчна змагалiся савецкiя лётчыкi. У першыя днi вайны лётчыкi знiшчылi больш 100 варожых самалётау. Нягледзячы на гераiзм савецкiх воiнау, фашысты прарвалi абарону у Б. Пачалася мабiлiзацыя у Чырв. Армiю, якая з баямi адступала на Усход. У пачатку лiпеня 1941 арганiзуецца лiнiя абароны на Заходняй Дзвiне i Дняпры. Сюды перакiнуты 37 дывiзiй, каб не дапусцiць прарыву працiунiка на Маскву. На некалькi дзен затрымалi фашыстау на рацэ Бярэзiне у раёне Бабруйска.Савецкiя воiны вымушаны былi аставiць Магiлёу i Гомель. Паражэнне савецкiх войск: непадрыхтаванасць да абароны войск Зах. фронту. Страты фронта склалi 400 тыс. чалавек з агульнай колькасцi 750 тыс. Акупiравана уся Б. Але не дазволiлi працiунiку рэалiзаваць план "маланкавай вайны" i далi магчымасць Чырвонай Армii правесцi абарончыя мерапрыемствы на маскоускiм кiрунку. Б. пад акупацыяй з чэрвеня 1941 да ліпеня 1944. Акупацыйны рэжым у Б. – сістэма мер, накіраваных на ліквідацыю савецкага грамадска-дзяржаўнага ладу, рабаванне нац. багаццяў і рэсурсаў, зняволенне і знішчэнне бел. народа.У адпаведнасці з планам “Барбароса” акупанты знішчылі дзяржаўнасць бел. народа і тэр-ю цэласнасць рэспублікі.Фашысты зацвердзілі бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня” – сімвалы эмігранцкага ўрада БНР, які супрацоўнічаў з немцамі.Пры стварэнні фашысцкай акупацыйнай адміністрацыі і паліцэйскіх фарміраванняў немцы выкарыстоўвалі бел. нацыяналістаў.Уся паўната ўлады належала фашысцкай ваеннай і цывільнай акупацыйнай адміністрацыі.Генеральны план “Ост” вызначаў праграму каланізацыі захопленых тэрыторый, германізацыі, высялення і знішчэння народаў Усходняй Еўропы.Шмат лагераў смерці, гета.Канцлагеры, турмы.Палітыка каланізацыі і генацыду: гвалтоўны вываз людзей на катаржныя работы ў Германію.За гады акупацыі Б. ў Германію было вывезена амаль усе тэхнічнае абсталяванне.Рабочыя працавалі ў прымусовым парадку, праз абавязковую рэгістрацыю на біржах працы. Працоўны дзень доўжыўся 10–12 гадзін. Імкнучыся духоўна заняволіць народ, гітлераўцы разрабавалі ўсе навучальныя установы, Бел.дзярж.гіст. музей, Дзярж. карцінную галерэю, знішчылі тысячы помнікаў старажытнасці.Каб раскалоць адзінства беларускага народа, знайсці ў яго апору, гітлераўцы спрабавалі ствараць нацыяналістычныя арганізацыі.

53 Народнае супрацiуленне фашызму на тэрыторыiБеларусi у гады Вялiкай Айчыннай вайны

З дазволу акупантаў у чэрвені 1943 г. быў створаны Саюз беларускай моладзі (СБМ), які аб’ядноўваў каля 8 тыс. юнакоў і дзяўчат.У снежні 1943 г. была створана Беларуская цэнтральная рада (БЦР). Рада ставіла мэтай мабілізацыю ўсіх сіл беларускага народа для знішчэння бальшавізму.Падпарадкаваныя Радзе ці створаныя ёю мясцовыя арганізацыі і саюзы – Беларуская самапомач, Саюз беларускай моладзі, Беларускае культурнае аб’яднанне, Беларуская краёвая абарона (БКА) і іншыя.Спроба стварэння беларускай дзяржаўнасці з дапамогай акупантаў не мела рэальнасці.Такім чынам, у час вайны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта з’ява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя. У склад белрускіх калабарацыяністаў уваходзілі палітычныя сілы, якія знаходзіліся ў апазіцыі да камуністычнай партыі і савецкай улады, а таксама тыя асобы, якія свядома пайшлі на службу да фашыстаў. Ужо у пачатку вайны стваралася сетка падпольных цэнтрау i груп. Да жнiуня 1941 было створана 378 атрадау i дыверсiйных груп. 28 чэрвеня дау першы бой партызанскi атрад пад кiраунiц. В.З.Каржа. У гэты ж час у Кастрычнiцкiм раёне Гомельскай вобласцi змагаецца атрад пад кiраунiцтвам Ц.П.Бумажкова i Ф.I.Паулоускага "Чырвоны Кастрычнiк". Iм першым з партызан 6 жнiуня 1941 было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. Усяго у 1941 у Б. было арганiзавана 247 партызанскiх атрадау i падпольных груп,200 падпольных абкомау,гаркомау,райкомау КП(б)Б i камсамолу..Яго удзель-нiкi правялi рад дыверсiй,ажыццявiлi аперацыю па забойству В.Кубэ. (А.Мазанiк, Н.Дрозд, М.Осiпава, Н.Траян атрымалi званне Героя Савецкага Саюза). Перамога савецкiх войск пад Масквой спрыяла развiццю партызанскага руху. З вясны 1942г. пачынаюць з''яуляцца партызанскiя брыгады i злучэннi.1-й Беларускай брыгадай камандавау М.Шмыроу. Партызанскi рух пачынае узмацняцца пасля стварэння 30 мая 1942г. Цэнтральнага штаба партызанскага руху пад кiраунiцтвам Панамарэнкi. Штаб партыз. руху на Б. узначальвау П.Калiнiн. У ходзе барацьбы з ворагам у к. 1943 партызанам удалося вызвалiць 60% Б. Фашысты праводзiлi карныя экспедыцыiАднак гэтаэкспедыцыя не дала жаданых вынiкау ворагу. Вышэйшым уздымам барацьбы партызан была дэзарганiзацыя ваенных перавозак – «рэйкавая вайна». Супраць захопнiкау вялi барацьбу не толькi партызаны i падпольшчыкi, але i насельнiцтва.