- •Гісторыя беларусі
- •Складальнікі
- •Рэцэнзенты
- •Рэкамендавана да зацвярджэння
- •Тлумачальная запіска
- •Прыкладны тэматычны план
- •Змест дысцыпліны Уводзіны
- •Раздзел і. Цывілізацыйная спадчына Старажытнага свету і Сярэдніх вякоў і Беларусь Тэма 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Тэма 2. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных утварэнняў на тэрыторыі Беларусі
- •Тэма 3. Беларускія землі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага (вкл) у хііі – першай палове хіv ст.
- •Тэма 4. Беларуска-літоўская дзяржава ў другой палове XIV – першай палове XV ст.
- •Тэма 5. Беларуска-літоўская дзяржава ў другой палове XV – першай палове XVI ст.
- •Тэма 6. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель
- •Тэма 7. Культура Беларусі ў XIV–XVI стст.
- •Тэма 9. Рэлігійнае становішча ў Беларусі. Рэфармацыя. Контррэфармацыя. Уніяцкая царква
- •Тэма 10. Беларусь у другой палове XVII – сярэдзіне XVIII ст. Войны і іх наступствы
- •Тэма 11. Палітычнае становішча, эканоміка і культура Беларусі ў другой палове XVIII ст. Уключэнне Беларусі ў склад Расійскай імперыі
- •Тэма 12. Беларусь у складзе Расійскай імперыі ў апошняй чвэрці хvііі – першай палове хіХст.
- •Тэма 13. Беларусь у другой палове хіх – пачатку хх ст. Рух за нацыянальнае адраджэнне
- •Раздзел ііі. Савецкая мадэль мадэрнізацыі ў гісторыі Беларусі Тэма 14. Беларусь у гады Першай сусветнай вайны. Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі 1917 г. Станаўленне дзяржаўнасці
- •Тэма 15. Бсср у перыяд новай эканамічнай палітыкі (1921–1927). Узбуйненне тэрыторыі бсср. Беларусізацыя
- •Тэма 16. Бсср у канцы 1920–1930-х гг. Індустрыялізацыя і калектывізацыя. Станаўленне камандна-адміністрацыйных метадаў кіравання грамадствам
- •Тэма 17. Заходняя Беларусь у 1919–1939 гг. Пачатак Другой сусветнай вайны. Далучэнне Заходняй Беларусі да бсср
- •Тэма 19. Беларусь у 1950–1960-х гг. Спробы рэформ. Навукова-тэхнічная рэвалюцыя
- •Тэма 20. Бсср у 1970 – першай палове 1980-х гг. Крызіс грамадска-палітычнага і эканамічнага ладу ссср
- •Тэма 22. Абвяшчэнне незалежнасці Рэспублікі Беларусь. Рэспубліка Беларусь на сучасным этапе
- •Інфармацыйна-метадычная частка Літаратура
- •1. Падручнікі і вучэбныя дапаможнікі
- •2. Дакументы і матэрыялы
- •Гісторыя беларусі
Тэма 3. Беларускія землі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага (вкл) у хііі – першай палове хіv ст.
Палітычная сітуацыя на беларускіх землях у канцы ХІІ – пачатку ХІІІ ст. Пагроза з боку крыжакоў і ардынцаў. Барацьба са знешняй пагрозай. Знешнепалітычныя ўмовы ўзнікнення ВКЛ. Сярэдняе і Верхняе Панямонне ў пачатку ХІІІ ст. Узвышэнне Наваградскага княства, абранне Міндоўга наваградскім князем. Падпарадкаванне летапіснай Літвы. Каранацыя Міндоўга ў Наваградку. Абранне Войшалка на наваградскі трон. Шварн Данілавіч, Трайдзень.
Крыжацкая агрэсія, Давыд Гарадзенскі. Цэнтралізатарская палітыка Віценя, Гедыміна. Заснаванне дынастыі Гедыміна. Перанясенне сталіцы ВКЛ з Наваградка ў Вільню. Пашырэнне тэрыторыі дзяржавы пры Гедыміне і Альгердзе. Шляхі ўключэння беларускіх зямель у склад Вялікага Княства Літоўскага і Рускага. Федэратыўны характар і беларускі этнічны падмурак Вялікага Княства Літоўскага і Рускага.
Тэма 4. Беларуска-літоўская дзяржава ў другой палове XIV – першай палове XV ст.
Узаемаадносіны Вялікага Княства Літоўскага з Тэўтонскім ордэнам, Залатой ардой і Маскоўскім княствам. Унутраная і знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове ХІV ст. Альгерд і Кейстут. Далучэнне да Вялікага Княства Літоўскага Чарнігаўскай, Бранскай, Смаленскай і Кіеўскай зямель. Барацьба Ягайлы за вялікае княжэнне. Ягайла і Вітаўт, барацьба Вітаўта за вялікакняжацкі пасад. Цэнтралізатарская палітыка Вітаўта, інстытут намесніцтва. Завяршэнне фарміравання тэрыторыі дзяржавы. Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае.
Узрастанне знешняй пагрозы. Барацьба Вітаўта з татарамі і бітва на Ворскле. Віленска-Радомская унія. Барацьба з крыжакамі. Грунвальдская бітва: вынікі і гістарычнае значэнне. Пашырэнне ўплыву каталіцкай царквы. Гарадзельская унія. Барацьба Вітаўта за каралеўскую карону.
Абранне Свідрыгайлы вялікім князем. Грамадзянская вайна за вялікакняжацкі пасад паміж Свідрыгайлам і Жыгімонтам Кейстутавічам. Прывілеі праваслаўным баярам. Абранне Казіміра Ягелончыка вялікім князем.
Дзяржаўны лад, органы ўлады і кіравання ВКЛ. Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел. Вышэйшыя органы ўлады і дзяржаўнага кіравання. Вялікі князь. Рада і сойм. Абмежаванне ўлады вялікага князя і павышэнне ролі магнатаў у кіраванні дзяржавай. Сістэма мясцовых органаў кіравання. Войска. Заканадаўства.
Тэма 5. Беларуска-літоўская дзяржава ў другой палове XV – першай палове XVI ст.
Рост уплыву і значэння баяр-шляхты ў жыцці дзяржавы. Прывілей 1447 г. Судзебнік Казіміра Ягелончыка 1468 г. Супярэчнасці паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Польшчай. Змаганне вялікіх князёў літоўскіх за самастойную праваслаўную царкву. Фларэнтыйская царкоўная унія і яе ўплыў на праваслаўе ў Беларусі. Змова супраць Казіміра апазіцыйных князёў.
Праўленне Аляксандра Казіміравіча і прывілей 1492 г. Пашырэнне правоў паноў рады. Адносіны з Польшчай і Маскоўскім княствам у канцы XV – пачатку XVІ ст. Княжанне Жыгімонта І Старога. Страта ВКЛ першынства ў збіранні “рускіх” зямель. Войны Маскоўскай дзяржавы з Вялікім Княствам Літоўскім, Рускім і Жамойцкім. Тэрытарыяльныя страты. Вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім Княствам Літоўскім 1507–1508 гг. Выступленне Міхаіла Глінскага. Вайна 1512–1522 гг. і бітва пад Оршай 1514 г. Гетман князь К. І. Астрожскі.
Саюз вялікага маскоўскага князя Івана ІІІ і крымскага хана. Напады крымскіх татар на Украіну і Беларусь.
Адміністрацыйныя рэформы ў першай палове ХVI ст. Утварэнне на ўсёй тэрыторыі ваяводстваў і паветаў. Ліквідацыя ўдзельных княстваў, акрамя Слуцкага.
Статуты Вялікіга Княства Літоўскага. Юрыдычнае замацаванне правоў шляхты, адлюстраванне ў статутах сацыяльнай і саслоўнай структуры грамадства і грамадскіх адносін. Месца і роля Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў гісторыі Еўропы.