![](/user_photo/_userpic.png)
- •Беларускі дзяржаўны універсітэт
- •9.Сажалкі
- •10. Кар’ерныя вадаёмы
- •Прадмова
- •П.С. Лопух
- •1. Гідраграфія як частка гідралогіі сушы
- •2. Водныя рэсурсы Беларусі і спецыфіка іх выкарыстання
- •2.1. Паняцці аб водных рэсурсах.
- •2.2. Агульная характэрыстыка водных рэсурсаў Беларусі
- •Размеркаванне водных рэсурсаў некаторых краін
- •Колькасць рэк Беларусі і іх даўжыня
- •Аб’ёмы вады і плошча воднай паверхні вадатокаў і вадаёмаў Беларусі
- •Перыяды аднаўлення вады на Зямлі
- •2.3. Размеркаванне сцёку па порам года
- •2.4 Размеркаванне сцёку па тэрыторыі Беларусі
- •Працягласць стаяння вады на пойме некаторых рэк и азёр Беларусі (па б.У. Фашчэўскаму, 1996)
- •3. Гісторыя фарміравання і сучасныя тэндэнцыі
- •3.1. Сувязь сучаснай гідраграфіі з тэктонікай
- •3.2 Развіццё гідраграфічнай сеткі у галацэне
- •3.3 Роля сучасных геамарфалагічных і рэчышчавых працэсаў, інжынерна-гаспадарчай дзейнасці у фарміраванні сучаснай гідраграфічнай сеткі
- •3.3.1. Роль сучасных геамарфалагічных працэссаў у фарміраванні гідраграфічнай сеткі
- •3.3.2. Сучасныя рэчышчавяыя працэссы і іх уплыў на фарміраванне рэчышчавай сеткі
- •3.3.3 Змяненне рэчышчавых працэсаў і пераутварэнне рэчышчаў у выніку інжынерна-гаспадарчай дзейнасці
- •4. Гідралагічнае раянаванне тэрыторыі Беларусі
- •4.1 Прынцыпы гідралагічнага раянвання.
- •4.2 Характарыстыка гідралагічных раёнаў
- •Гушчыня рачной сеткі 0,40 км/км2. Рэчышчы устойлівыя, слаба звілістыя. Ухілы малых рэк 0,8 – 1,5 о/оо, сярэдніх — 0,3 – 0,5 о/оо.
- •5. Азёры і азёрна-рачныя сістэмы
- •Количество озёр Беларуси и объем водной массы по градациям площадей (о.Ф. Якушко, б.П. Власов и др., 1995).
- •Распределение озер и озёрность по областям Беларуси (б.В. Курзо, с.В. Богданов, 1989)
- •6. Каналы
- •6.1. Дняпроўска-Бугскі водны шлях.
- •6.2. Беразінская водная сістэма.
- •6.3. Аўгустоўская водная сістэма.
- •6.4. Вілейска-Мінская водная сістэма.
- •6.5. Сляпянская водная сістэма.
- •6.6. Мікашэвічскі канал.
- •6.7. Меліяратыўныя каналы.
- •7. Асноўныя элементы і характырыстыка рачной сеткі Беларусі
- •7.1 Асноўныя элементы рачной сеткі
- •7.2. Гідраграфічныя характарыстыкі рачнога басейна
- •7.3. Агульная характарыстыка гідраграфічнай сеткі Беларусі
- •8. Вадасховішчы
- •8.1. Агульная характарыстыка.
- •8.2. Размеркаванне вадасховішчаў па басейнам рэк
- •8.3. Гідрамарфалагічныя асаблівасці вадасховішчаў.
- •8.4. Воднагаспадарчы баланс вадасховішчаў.
- •8.5. Зарстанне вадасховішчаў
- •9. Сажалкі
- •9.1 Тыпы сажалак і іх размеркаванне па тэрыторыі Беларусі
- •9.2. Марфаметрычныя асаблівасці сажалак
- •9.3. Гідралагічныя асаблівасці сажалак.
- •9.4. Гідрахімія
- •9.5. Фільтрацыя вады з сажалак
- •9.6. Асаблівасці зарастання сажалак.
- •9.7. Донныя адклады і заіленне сажалак
- •9.8. Прызначэнне і асаблівасці выкарыстання сажалак
- •9.9. Вадагаспадарчае раянаванне Беларусі па выкарыстанню мясцовага сцеку.
- •10. Кар’ерныя вадаемы
- •10.2. Паходжанне кар’ерных вадаемаў
- •10.3. Хімічны састаў вод і ложа кар'ераў як аснова для ўтварэння вадаемаў
- •10.4. Рэкультывацыя кар'ераў
- •9.5. Марфалагічныя і марфаметрычныя асаблівасці кар'ерных вадаемаў
- •9.6. Гідралагічныя асаблівасці
- •10.7. Донныя адклады
- •10.8. Зарастанне кар’ерных вадаемаў
- •Літаратура
- •Колькасць каналаў і іх даўжыня па асноўным рачным басейнам Беларусі (на 2000 г.)
- •Пералік пастоў на рэках, каналах, азёрах і вадасховішчах Беларусі (па стану на 01.01.2003)
Гушчыня рачной сеткі 0,40 км/км2. Рэчышчы устойлівыя, слаба звілістыя. Ухілы малых рэк 0,8 – 1,5 о/оо, сярэдніх — 0,3 – 0,5 о/оо.
Сярэднішматгадавы модуль сцёку 5,6 л/с. км2 на Цэнтральна_Бярэзінскай раўніне і 4,9 л/с. км2 — у Перадпалессі. Рэкі Цэнтральна-Бярэзінскай раўніны адрозніваюцца больш выраўненным сцёкам на працягу года. Доля веснавога сцёку тут у сярэднім 53 %. Рэкі Перадпалесся адрозніваюцца больш высокім сцёкам веснавога паўнаводдзя (59 %) і больш нізкім сцёкам у летне-асенні перыяд.
Прыпяцкі гідралагічны раён размешчаны на поўдні тэрыторыі Беларусі і ахоплівае басейн Пріпяці без узвышаных яго акраін (вярхоўя рэ\к Пцічы, Случы і г. д.), ніжняе цячэннеБярэзіны (ніжэй вусця Р. Рудзенкі), Сажа (ніжэй вусця р. Проні), Дняпра (ніжэй г. Жлобіна) і басейн р. Заходні Буг у межах тэрыторыі Беларусі.
Раён прадстаўляе плоскую старажытную алювіальную нізіну з чаргаваннем град і паніжэнняў. Перавагаюць вышыні у межах 100 – 130 м. У паўночна-заходняй частцы раёна выдзяляецца халмісты участак Прыбугскай раўніны, а на паўночна-усходняй на фоне забалочанай нізіны выдзяляецца Мазырскі краж і Хойнікска-Брагінская града. Падсцілаючай пародай з’яўляецца мел. Над мелавымі пародамі размешчаны паслятрэтічныя адклады — пераважна пяскі, суглінкі і гліны. Чацвяртічныя адклады — пераважна пяскі алювіальнага паходжання, магутнасць якіх дасягае да 30 м.
Глебы прадстаўлены комплексам пясчаных падзолістых і балотных разнавіднасцей.
У гідралагічных адносінах раён характэрызуецца шырокім развіццём ваданосных гарызонтаў. Для яго характэрна высокае стаянне узроўня грунтовых вод — ад 0,1 да 3 м. Запасы грунтовых вод верхніх гарызонтаў з’яўляюцца асноўнымі крыніцамі падземнага жыўлення рэк. Аднак падземны сцёк запаволены і невысокі. Раён характэрызуецца найбольш высокім паказчыкам балоцістасці (28 %).
Найбольшае распаўсюджанне у раёне атрымалі хваёвыя лясы. часткова дубова-грабавыя. Лясістасцьскладае 33 %. Значныя плошчы заняты лугамі. Значная частка балот раёна меліаріравана і узарана (25 %).
Гушчыня рачной сеткі самая нізкая для Беларусі (0,30 л/с. км2). Рэкі характэрызуюцца вельмі нізкай велічінёй падзення, шырокімі і плоскімі, слаба выражанымі далінамі, нізкімі і балоцістымі берагамі, нізкай звілістасцю рэчышча і павольным цячэннем.
У асобныя гады на рэках, асабліва левых прытокаў, з плошчай вадазбра да 1000 – 1200 км2 характэрна перасыханне і з плошчай да 54 км2 — перамярзанне рэчышча.
Гадавая колькасць атмасферных ападкаў 550-600 мм. Сярэдняя тэмпература паветра 6,5 оС.
Сярэдняя норма сцёку рэк 4,1 л/с. км2 на поўначы і 3,5 л/с. км2 на поўдні. Рэкі паўночнай часткі раёна адрозніваюцца наіменьшай прыроднай зарэгуляванасцю сцёку, дзе веснавы сцёк складае 65 % ад гадавога. Тут назіраецца наіменьшы межанны сцёк для усёй Беларусі.
Некалькі большай зарэгуляванасцю сцёку адрозніваюцца рэкі паўдневай часткі раёна, дз доля веснавога сцёку дасягае каля 56 %. На захадзе раёна у басене Заходняга Буга сцек на працягу года найбольш роўны, і вясной ён складае у сярэднім каля 46 % ад гадавога.
5. Азёры і азёрна-рачныя сістэмы