![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
Pyrkova_--_Metody_reshenia_differentsialnykh_urav
.pdf![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU161x1.jpg)
90. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
|
|
y′′− y = 2 sin 2x , |
|
|
yˆ = − |
2 |
sin 2x , |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
5 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
y = C e x |
+ C |
2 |
e−x |
− |
|
sin 2x , максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
|
|
|||||||
91. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
y′′− y = cos 2x +1 , |
|
yˆ = −1 − |
|
, |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
y = C e x |
+ C |
2 |
e−x |
−1 − |
, минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 sin 2x , |
|||||||||||||||
92. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
|
|
|
|
y′′− y = sin 2x , |
|
|
yˆ = − |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
y = C e x |
+ C |
2 |
e−x |
− |
sin 2x , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
(1 |
|
|
|
x)e |
2x |
|
||||||
93. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
|
|
|
|
y |
′′− |
4 y |
= |
4e |
, |
|
|
ˆ |
= |
+ |
, |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
y = C e2x +C |
2 |
e−2x + xe2x |
, максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
94. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
2x |
2 |
y |
′′+ |
xy |
′ |
− |
y |
= − |
x , |
|
ˆ |
= |
x |
+ |
x |
, |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
y = C x + C2 |
|
+ x , максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
1 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
|
|
|
|
|
|
1)e |
|
|
|
||
95. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
|
y |
′′− |
y |
= |
4xe |
x |
, |
|
ˆ |
= |
2 |
− |
|
x |
+ |
x |
, |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
y = C1e x +C2 e−x +(x 2 − x)e x , минимум.
96. |
Уравнение |
|
|
|
|
Эйлера: |
|
|
|
x |
2 |
y |
′′ |
+ |
xy |
′− |
y |
= − |
ln x , |
|
|
ˆ |
|
= |
ln x |
, |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
y = C x + |
C2 |
|
|
+ln x , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= − 3 |
|
ˆ |
|
|
|
|
+ 1 |
|
|
||||||||||
97. |
Уравнение |
|
|
Эйлера: |
|
x |
2 |
y |
′′ |
+ |
3xy |
′− |
3xy |
, |
= − |
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
y = C x + |
C2 |
|
|
+ |
1 |
, максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
′′+ |
|
|
′ |
= |
|
|
2 |
|
|
ˆ |
= |
|
|
2 |
+ |
|
|
|
||||||||
98. |
Уравнение |
|
|
|
|
Эйлера: |
|
|
|
|
x |
y |
2xy |
6x |
, |
|
x |
1 |
, |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
y = C |
+C |
2 |
x + x 2 , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
99. |
Уравнение |
|
|
|
|
|
Эйлера: |
|
|
|
|
|
|
x 2 y′′+ 2xy′−12 y =12 ln x −1 , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ˆ = |
|
3 |
− |
|
|
|
|
|
, |
y |
= |
C1 x |
3 |
+ C2 |
|
− |
|
|
|
, минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
y |
x |
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU162x1.jpg)
100. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
x |
2 |
y |
′′+ |
2xy |
′ = − |
6x |
2 |
, |
ˆ |
= |
4 |
− |
x |
2 |
, |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
y = C |
+ |
C2 |
− x 2 |
, максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
1 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
101. |
Уравнение |
|
Эйлера: |
|
|
y |
′′ |
+ |
y |
|
= − |
|
|
|
|
|
|
ˆ |
= |
sin 2x , |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 sin 2x , |
y |
|
|||||||||||||||||||||||
|
y = C1 sin x +C2 cos x +sin 2x , максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||||||||
102. |
Уравнение |
|
Эйлера: |
|
|
4 y |
′′+π |
2 |
y |
= |
x , |
|
ˆ |
= |
|
|
|
, |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
π 2 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
y = C |
cos πx +C |
2 |
sin πx + |
x |
, максимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
1 |
2 |
2 |
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
103. |
Уравнение |
|
Эйлера: |
|
|
|
y |
′′+ |
y |
= |
5e |
2x |
, |
|
ˆ |
= |
e |
2 x |
, |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
y = C1 cos x +C2 sin x +e2 x , минимум.
104. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
x 2 y′′+ xy′ = x , |
|
|
|
yˆ = x + |
|
2 ln x |
, |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
ln 2 − 2 |
|||||||||||||||||||||
|
y = C1 +C2 ln x + x , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
105. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
x |
2 |
y |
′′+ |
2xy |
′− |
2 y |
= |
|
0 |
, |
|
|
ˆ |
= |
3 |
, |
||||||
|
|
|
|
|
x2 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
||||||||||||||||
|
y = |
C1 |
+ C2 x , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
x2 |
|
ˆ |
= |
|
|
+ |
|
|
|
2 |
|
′′+ |
|
|
′− |
|
|
= − |
|
|||||
106. |
Уравнение |
Эйлера: |
3x |
1 |
, |
x |
y |
2xy |
2 y |
, |
||||||||||||||||
y |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
y= C1x + C2 +1 , максимум. x2
107. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
x |
2 |
y |
′′+ |
2xy |
′− |
2 y |
= |
0 |
, |
|
ˆ |
= |
4x |
, |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|||||||||||||||||
|
y = |
C1 |
+ C2 x , минимум. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
x2 |
|
|
|
|
′′ |
+ |
|
|
′ |
− |
|
|
= |
|
|
|
|
ˆ |
= |
1 |
|
|
|
|||
108. |
Уравнение |
Эйлера: |
x |
2 |
y |
2xy |
6 y |
|
|
, |
|
|
2 |
, |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
y |
|
|
|
x |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
y= C1 + C2 x2 , максимум. x3
65
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU163x1.jpg)
109. |
Уравнение Эйлера: x |
2 |
y |
′′ |
|
+ |
2xy |
′− |
12 y |
= − |
|
, |
ˆ |
= |
x |
− |
|
2x |
3 |
, |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
10x |
y |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
y = C1 x3 + |
C2 |
+ x , |
J = −∫2 (12h2 + x2 (h′)2 )dx ≤ 0 - максимум. |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
110. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
|
|
x |
2 |
y |
′′ |
+ |
3xy |
′ |
− |
3y |
= − |
, |
|
ˆ |
= |
3x |
+ |
1 |
, |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
y |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
y = C1x + |
C2 |
+1 , |
J = ∫2 (3xh2 + x3 (h′)2 )dx ≥ 0 - минимум. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
111. |
Уравнение |
Эйлера: |
|
x |
2 |
y |
′′+ |
2xy |
′− |
12 y |
= − |
12 , |
|
ˆ |
= |
1 |
− |
x |
3 |
, |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
y= C1 x3 + C2 x4
112.Уравнение
+1 , J = −∫2 |
(12h2 + x2 (h′)2 )dx ≤ 0 - максимум. |
||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Эйлера: |
x |
2 |
y |
′′+ |
3xy |
′− |
3y |
= − |
3 |
, |
ˆ |
= |
1 |
− |
x , |
|
|
|
|
y |
|
|
y = C1x + |
C2 |
+1 , J = ∫2 |
(3xh2 + x3 (h′)2 )dx ≥ 0 - минимум. |
3 |
|||
|
x |
1 |
|
|
|
|
66
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU164x1.jpg)
§5. УРАВНЕНИЯ, НЕ РАЗРЕШЕННЫЕ ОТНОСИТЕЛЬНО ПРОИЗВОДНОЙ
5.1. Способы решения
Уравнениями первого порядка, неразрешенными |
относи- |
тельно производной называются уравнения вида |
|
F(x, y, y′)= 0 . |
(5.1) |
Уравнение (5.1) можно решать следующими методами:
а) разрешить уравнение относительно y′, т.е. из уравнения (5.1) выразить y′ через x и y ; получается одно или несколько уравнений вида y′= f (x, y), каждое из которых надо
решить; б) методом введения параметра, позволяющим свести
уравнение (5.1) к уравнению, разрешенному относительно производной.
5.2. Метод введения параметра
5.2.1. Уравнения, разрешенные относительно искомой функции. Пусть уравнение (5.1) можно разрешить относительно искомой функции y, т.е. записать в виде y = f (x, y′).
Введя параметр p = dydx = y′, получим y = f (x, p). Взяв пол-
ный дифференциал от обеих частей последнего равенства |
|||||
dy = f x (x, p)dx + f p (x, p)dp и заменив dy через |
pdx , |
полу- |
|||
чим уравнение вида |
|
|
|
|
|
M (x, p)dx + N(x, p)dp = 0 , |
|
|
|
(5.2) |
|
где M (x, p)= f x (x, p)− p , N(x, p)= f p (x, p). |
|
|
|||
А) Если решение этого уравнения |
будет найдено в |
виде |
|||
p = p(x, C), то |
подставляя его |
в |
равенство |
y = f (x, p), |
|
сразу получаем |
y = f (x, p(x, C)) |
- |
общее решение уравне- |
ния (5.1).
67
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU165x1.jpg)
Б) Если решение этого уравнения найдено в виде x =ϕ(p, C), то получим решение исходного уравнения в параметриче-
x =ϕ(p, C),
ской записи ( ( ) ) Исключив теперь пара-
y = f ϕ p, C , p .
метр p, получим общее решение уравнения (5.1) в явном виде.
Замечание. Было бы ошибкой в левой части выражения p = p(x, C) заменить p на y′ и проинтегрировать уравнение
y′ = p(x, C), т.к. решение последнего y = ∫p(x, C)dx +C1 в общем случае не удовлетворяет уравнению y = f (x, p).
5.2.2. Уравнения, разрешенные относительно аргу-
мента. Пусть теперь уравнение (5.1) можно разрешить относительно независимого переменного x, т.е. записать в виде x = f (y, y′). Аналогично вышерассмотренному случаю, вве-
дя параметр p = dydx = y′, получим x = f (y, p). Взяв полный
дифференциал |
от |
обеих |
частей |
|
последнего |
равенства |
||||
dx = f y (y, p)dy + f p (y, p)dp и заменив dx через |
dy |
, получим |
||||||||
p |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
уравнение вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M (y, p)dy + N(y, p)dp = 0 , |
|
|
|
(5.3) |
||||||
где M (y, p)= f y (y, p)− |
1 |
, |
N(y, p)= f p (y, p). |
|
||||||
|
|
|||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
||
А) Если решение этого уравнения |
будет найдено в виде |
|||||||||
p = p(y, C), |
то |
подставляя его |
в |
равенство x = f (y, p), |
||||||
сразу получаем x = f (y, p(y, C)) |
- общее решение уравне- |
ния (5.1).
Б) Если решение этого уравнения найдено в виде y =ψ(p, C), то получим решение исходного уравнения в параметриче-
68
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU166x1.jpg)
y
ской записи
x
метр p, получим виде.
=ψ(p, C),
( ( ) ) Исключив теперь пара-
= f ψ p, C , p .
общее решение уравнения (5.1) в явном
Замечание. В некоторых задачах удобно вводить параметр p = y1′ = dydx , тогда dx = pdy .
5.3. Особые решения
Задача Коши для уравнения (5.1) ставится следующим об- |
|
разом: задана точка (x0 , y0 , p0 ) G , для |
которой |
F(x0 , y0 , p0 )= 0 . Требуется найти такое решение уравнения |
|
(5.1), которое удовлетворяет начальным условиям |
|
y(x0 )= y0 , y′(x0 )= p0 . |
(5.4) |
Достаточные условия существования и единственности задачи Коши дает
Теорема. Пусть в области G функция F(x, y, p) непрерывно
дифференцируема и пусть ∂F(x0 , y0 , p0 ) ≠ 0 |
. Тогда |
|||||
|
∂p |
|
||||
найдется такое число δ > 0 , что при |
|
x − x0 |
|
|
≤δ ре- |
|
|
|
|||||
шение задачи Коши (5.1), (5.4) существует и един- |
||||||
ственно. |
|
|
|
|
|
|
Особым решением уравнения (5.1) на множестве I назы- |
||||||
вается его решение yo = g(x), |
если x0 I через точку его |
|||||
графика (x0 , g(x0 ))проходит |
другое решение, отличное от |
него в сколь угодно малой окрестности этой точки, и имеющее ту же касательную.
Для существования особого решения необходимо, чтобы в области G нарушались условия теоремы существования и
69
единственности задачи Коши, т.е. для непрерывно диффе- |
|||||
ренцируемой функции F(x, y, p) необходимо |
|
||||
F(x, y, p)= 0 |
|
|
|
||
|
∂F(x, y, p) |
= |
0 |
, |
(5.5) |
|
∂p |
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
Множество точек (x, y, p) G , удовлетворяющее условию
|
∂F(x, y, p) |
|
|
|
|
|
= 0 |
|
называется p-дискрими- |
(F(x, y, p)= 0)∩ |
∂p |
|
||
|
|
|
|
нантным множеством уравнения (5.1).
График особого решения уравнения (5.1) лежит в p-дис- криминантном множестве.
Однако p-дискриминантное множество не всегда задает особое решение:
а) p-дискриминантное множество не обязано быть гладкой кривой,
б) p-дискриминантное множество не обязано определять решение уравнения (5.1).
Для нахождения особых решений требуется: 1. найти решение (5.1);
2. найти p-дискриминантное множество, исключив пара-
F(x, y, p)= 0
метр p из системы ∂F(x, y, p)= 0 ;
∂p
3. отобрать те из решений уравнения (5.1), которые лежат в p-дискриминантном множестве;
4. для отобранных решений проверить выполнение опре-
деления |
особого |
решения, т.е. проверить выполнение при |
|||||||||
x0 I |
условий |
касания |
y |
o |
(x |
0 |
)= y(x |
0 |
,C) |
, где y(x, C) |
- |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
yo′ |
(x0 )= y′(x0 ,C) |
|
|
|||||
семейство решений (5.1), не совпадающих с yo (x). |
|
||||||||||
|
|
|
70 |
|
|
|
|
|
|
5.4. Примеры решения задач, предлагавшихся на экзаменационных контрольных работах
Пример 5.1. (5-24) Решить уравнение, найти особые решения, начертить интегральные кривые
3(y′)2 +8xy′+16x 2 +16 y = 0 .
c |
|
1. |
|
|
|
|
|
Вводим |
|
|
|
|
параметр |
|
|
p = |
dy |
. |
|
Тогда |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
||
3 p 2 +8xp +16x 2 +16 y = 0 , или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
y = − |
3 p 2 +8xp +16x 2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(5.1.1) |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Взяв полный дифференциал от обеих частей последнего |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
равенства и заменив dy через |
pdx , получаем |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
pp′ |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
xp′−2x , или |
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
1 |
|
|||||||||||||||
p = − |
|
− |
|
|
p |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
p + |
|
pp′ = −2x |
|
p′+1 , |
|||||||||||||||||||
8 |
2 |
2 |
|
|
2 |
8 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
откуда 2x |
+ |
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
p′+1 |
= 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Возможны два случая: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
1) |
|
p = − |
4 |
x . |
|
|
|
|
|
|
|
Из |
|
|
(5.1.1) |
|
|
получаем, |
что |
|||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y = − |
3 |
|
16 |
x2 |
+ |
|
|
1 |
x |
4 |
x − x2 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
следовательно |
||||||||||||||||
16 |
9 |
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
y = − |
1 |
x2 |
+ |
|
2 |
x2 − x2 , или |
y = − |
|
2 |
x2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2) p′ + 4 = 0 . Интегрируя, находим |
|
p = −4x +C , C R. Под- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ставляя |
|
|
|
|
p = −4x +C |
|
|
|
в |
|
(5.1.1), |
|
|
определяем y: |
||||||||||||||||||||||||
y = − |
3(16x 2 −8xC +C |
2 ) |
− |
x(−4x +C) |
− x |
2 |
, |
|
|
|
или |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
71
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU169x1.jpg)
y = −3x 2 + |
3xC |
− |
3C 2 |
+2x2 − |
xC |
− x 2 , |
или |
2 |
16 |
|
|||||
|
|
2 |
|
|
y = −2x 2 + xC − 3C 2 . 16
2. Найдем p-дискриминантное множество, исключив параметр p из уравнений
3 p 2 +8xp +16x 2 +16 y = 0 |
|
|
|
|
|
(5.1.1*) |
|||||||
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
∂ |
(3 p 2 |
+8xp +16x 2 +16 y)= 0 . |
|
|
|
|
(5.1.2) |
|||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
∂p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Из второго уравнения системы |
|
2 |
+8xp +16x |
2 |
+16 y = 0, |
||||||||
3 p |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
6 p +8x = 0 |
|
|
|||
следует, что p = − |
4 |
x , поэтому y = − |
2 |
x2 . |
|
|
|||||||
|
3 |
|
|
||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
||||
Так как |
y = − |
2 |
x2 - решение, то это кандидат в особые ре- |
||||||||||
|
|||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
шения.
Рис. 5.1
3. Докажем, что это решение особое (проверяем касание):
72
![](/html/2706/30/html_pLvEIjCtFU.Y7BW/htmlconvd-oVcrU170x1.jpg)
|
2 |
2 |
|
2 |
|
3C 2 |
|
|
− |
|
x0 |
= −2x0 |
+ x0 C − |
|
, |
||
3 |
16 |
|||||||
x0 R |
|
4 |
|
|
следовательно, при |
|||
|
|
− |
x0 = −4x0 + C, |
|
||||
|
|
3 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
C = |
8 |
|
x0 в тождество обращается второе уравнение и первое |
||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
64 |
|
2 = −6 +8 −4 x0 |
|
|||||
уравнение: |
− |
x02 = −2x0 |
2 + |
x02 |
− |
|
|
x0 |
2 . |
||||||||||||||||||
|
3 |
16 |
|
9 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Через |
точку |
x0 , − |
|
|
|
x0 |
|
|
проходит |
решение |
|||||||||||||||||
3 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
y = −2x 2 + xC − |
3C 2 |
при |
|
C = |
8 |
x0 , |
|
касающееся |
решения |
||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
y = − |
x2 |
в этой точке и не совпадающее с ним ни в какой |
|||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
окрестности этой точки при x ≠ x0 .
Интегральные кривые представлены на рис. 5.1, где особое решение отмечено жирной линией. n
Пример 5.2. (6-33) Решить уравнение, найти особые решения, начертить интегральные кривые
2xy′+2 y − y′y 2 − y2′ = 0 .
d |
|
|
1. |
|
|
|
Вводим |
параметр |
p = |
1 |
= |
dx |
. |
Тогда |
|||
|
|
|
|
y′ |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dy |
|
||
|
|
x |
|
|
|
|
y 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
2 |
|
|
+2 y − |
|
|
|
|
−2 p = 0 , или |
|
|
|
|
|
|
|||
|
p |
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x = |
y 2 |
|
+ p |
2 |
− yp . |
|
|
|
|
|
|
(5.2.1) |
|||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Взяв полный дифференциал от обеих частей последнего |
|||||||||||||||
равенства |
|
|
и заменив dx |
через |
pdy , |
получаем |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
73 |
|
|
|
|
|
|